✎ Mondros Ateşkes’i imzalandığı sırada Adana’da Yıldırım Orduları Komutanı iken
halkı işgallere karşı mücadeleye davet etmiş, ayrıca burada Ali Fuat Paşa ile de
görüşerek mücadelenin gerekliliği üzerinde bir kez daha durmuştur.
Mustafa Kemal Anadolu’ya geçmeden önce geldiği İstanbul’da;
Düşüncelerini yaymak için Fethi Bey ile birlikte Minber gazetesini çıkarmıştır
İstanbul Hükûmeti (Damat Ferit Paşa), İngiltere’nin de baskısıyla,
bölgeye çok geniş yetkilerle bir komutanın gönderilmesine karar vermiştir.
Bu durum Anadolu’ya geçmek isteyen Mustafa Kemal’e aradığı fırsatı yaratmıştır.
✎ Mustafa Kemal, Damat Ferit Paşa Hükûmeti tarafından IX. Ordu Müfettişi olarak
bölgeye atanmıştır.
✎ IX. Ordu Müfettişi göreviyle Samsun’a gönderilen Mustafa Kemal Paşa’nın yetkili
olduğu iller arasında Sivas, Erzurum, Van ve Trabzon bulunmakta olup, ayrıca kendisine
birtakım görevler verilmişti.
✎ Samsun’da Mıntıka Palas Oteli’nde kalan Mustafa Kemal Paşa, bölgede birtakım
güvenlik tedbirleri aldıktan sonra Ali Fuat Paşa, Kâzım Karabekir gibi komutanlarla
bağlantı kurmuş ve bağımsızlık mücadelesi konusunda fikir birliğine varmıştır
Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışı ile birlikte Millî Mücadele fiilen başlamıştır.
HAVZA GENELGESİ (28 MAYIS 1919)
✎ Mustafa Kemal Havza’da yayınladığı genelgeyle, İzmir’in işgalini protesto eden telgraflar
çekilmesini ve işgallere karşı mitingler düzenlenmesini istemiştir.
Havza Genelgesi “millî bilincin” uyandırılması yolunda atılan ilk adımdır. Özellikle
miting ve protesto gibi kavramlar bu bilincin uyandırılmasına çalışıldığının kanıtıdır
✎ 30 Mayıs 1919’da Havza’da düzenlenen mitinge bizzat Mustafa Kemal de katılmış,
işgallere, İtilaf güçlerine ve Mondros Ateşkesi’ne ilk kez açıkça karşı çıkmıştır.
Havza Genelgesi’yle resmî görevinin dışına çıkan Mustafa Kemal Paşa, bu gelişme
sonrasında ilk kez İstanbul’a geri çağrılmış, ancak O, bu çağrılara kulak asmamıştır
MASYA GENELGESİ (TAMİMİ) (22 HAZİRAN 1919)
Mustafa Kemal, Amasya’da halka yaptığı ilk konuşmasında “Amasyalılar! Padişah
ve hükûmet düşmanın elinde esirdir. Memleket elden gitmek üzeredir. Bu kötü
vaziyete çare bulmak için sizlerle işbirliği yapmaya geldim.” demiştir
Mustafa Kemal’in bu çağrısı üzerine, Amasya halkından Abdurrahman Kâmil Hoca
biriktirdiği 5 altınını Millî Mücadele’ye ilk yardım olarak Mustafa Kemal’e vermiştir
✎ Amasya’da Rauf Bey (Orbay), Refet Bey (Bele) ve Ali Fuat Paşa (Cebesoy) ile buluşan
Mustafa Kemal, onlarla hazırlanacak genelgenin taslağı üzerinde görüşmüş ve
22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi imzalanmıştır.
✎ Bu genelgeyi ayrıca telgraf yoluyla, Erzurum’daki XV. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir
ile Konya’daki II. Ordu Müfettişi Mersinli Cemal Paşa onaylamıştır.
Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
Bu madde Millî Mücadele’nin yöntemini belirtmektedir.
Rejimin (yönetim biçimi) ileride değişebileceğinin ilk sinyalleri verilmiştir.
Padişah, halife, manda ve himayeye karşı çıkılmıştır.
Milletin sesini dünyaya duyurmak ve haklarını dile getirmek için, her türlü etki
ve denetimden uzak millî bir heyet oluşturulacaktır.
Bu madde ile Temsil Heyeti’nin oluşturulacağı ilk kez belirtilmiştir.
Millî Mücadele’nin kurumsallaşması amaçlanmıştır
Amasya Genelgesi’nde, azınlıklara siyasî egemenliği ve sosyal dengeyi bozacak
imtiyazlar verilmemesini öngören herhangi bir hüküm yer almamıştır
Amasya Genelgesi’nin Önemi ve Özellikleri
✎ Kurtuluş Savaşı’nın amaç, gerekçe ve yöntemi ilk kez belirtilmiştir.
✎ Millî Mücadele’nin programını belirten resmî bir belgedir.
✎ İlk kez millî egemenlikten bahsedilerek rejimin değişeceğinin sinyali verilmiştir.
✎ İlk kez ulusal bir kongrenin (Sivas Kongresi) toplanması istenmiştir.
✎ Temsil Heyeti’nin oluşturulması ilk kez gündeme gelmiştir.
✎ Mustafa Kemal’in IX. Ordu Müfettişi olarak yaptığı son resmî faaliyetidir.
✎ Millet egemenliği esasını öngördüğü için bir “İhtilâl Bildirisi” niteliği taşımaktadır
Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi’nin ardından “Artık İstanbul Anadolu’ya hâkim
değil, tâbi olmak zorundadır.” diyerek millet egemenliğinin gerçekleşmesi yolunda
önemli bir adım atmıştır
✎ Amasya Genelgesi’nden sonra Mustafa Kemal, İtilaf Devletleri’nin de baskısıyla, İstanbul
Hükûmeti adına İçişleri Bakanı Ali Kemal Bey tarafından tekrar İstanbul’a
geri çağrılmış, ancak O “sadece padişahtan emir alabileceğini” belirterek zaman
kazanmaya çalışmıştır
ERZURUM KONGRESİ (23 TEMMUZ-7 AĞUSTOS 1919)
Bu sırada İstanbul Hükûmeti tarafından tekrar geri çağrılan Mustafa Kemal, yine
bu çağrıya kulak asmayınca 8-9 Temmuz 1919 gecesi görevinden alındığı mesajını
almıştır. Bu gelişme üzerine aynı gece kendisi de hem ordu müfettişliği görevinden
hem de askerlik mesleğinden istifa etmiştir.
✎ 8-9 Temmuz gecesi resmî görevi sona eren Mustafa Kemal’in en büyük destekçisi,
“Ben ve kolordum, emrinizdeyiz paşam” diyen XV. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir
Paşa olmuştur.
Kongrenin toplamasında; Şark Vilâyetleri Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti ile
Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti etkili olmuştur.
✎ Erzurum Kongresi 23 Temmuz 1919’da; Bitlis, Erzurum, Sivas, Trabzon ve Van’dan
gelen delegelerin katılımıyla toplanmıştır. [BEST VAN]
Diyarbakır, Elazığ ve Mardin vilâyetleri
ise valilerin engellemesinden dolayı kongreye delege gönderememiştir
[DEM]
Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
Bu madde ile ilk kez ulusal sınırlardan bahsedilmiştir.
Misâk-ı Millî’nin temelleri atılmıştır.
Hıristiyan halka ve diğer azınlıklara siyasî hâkimiyetimizi ve sosyal dengemizi
bozucu özel haklar (imtiyazlar) verilemez.
Bu madde ile her türlü ayrıcalığa karşı tam bağımsızlık amaçlanmıştır
Manda ve Himaye (Koruma ve Güdüm) kabul edilemez.
Bu madde ile ilk kez manda fikrine açıkça karşı çıkılmış ve tam bağımsızlık
hedeflenmiştir.
Mevcut merkezî hükûmet (İstanbul Hükûmeti) vatanın bağımsızlığını
sağlayamazsa geçici bir hükûmet kurulacaktır. Bu hükûmetin üyeleri Millî
Kongre tarafından seçilecektir.
Bu madde ile ilk kez yeni bir hükûmetin gerekliliğinden bahsedilmiştir
Her türlü yabancı devletin işgaline ve müdahalesine karşı Osmanlı Devleti’nin
dağılması halinde millet birleşerek buna karşı koyacaktır.
Bu madde ile Doğu Anadolu’daki tüm cemiyetler birleştirilmiştir
Erzurum Kongresi’nin Önemi ve Özellikleri
✎ Toplanış bakımından bölgesel, aldığı kararlar bakımından ulusal bir kongredir.
✎ Kongre Başkanı Mustafa Kemal’dir.
✎ Sadece Doğu bölgelerini temsil eden ve 9 kişiden oluşan Temsil Heyeti Mustafa
Kemal’in başkanlığında ilk kez burada oluşturulmuştur.
✎ İlk kez ulusal sınırlardan bahsedilmiştir
✎ İlk kez manda ve himaye reddedilmiştir. (Tam bağımsızlık)
✎ İlk kez millî egemenliğe dayalı yeni bir devlet kurma düşüncesi oluşmuştur.
✎ İlk kez Mebusan Meclisi’nin toplanması istenmiştir.
✎ İlk kez Misâk-ı Millî kararlarının esasları belirlenmiştir.
✎ Kongre bir yasama organı gibi hareket etmiş, Temsil Heyeti de onun bir yürütme
organı (hükûmet) şeklini almıştır.
BALIKESİR
KONGRELERİ VE ALAŞEHİR
KONGRESİ
Hacim
Muhittin Bey
16 Ağustos 1919’da Hacım Muhittin Bey
başkanlığında toplanan ve gerektiğinde
Yunanlılara karşı İtilaf Devletleri’nden de
yardım alınabileceği fikrinin ortaya atıldığı
kongre aşağıdakilerden hangisidir?
CEVAP ] Alaşehir
NAZİLLİ
KONGRELERİ
Celâl Bayar “Gâlip Hoca” lâkabıyla
kongre başkanlığını yürütmüştür.
Celâl Bayar’ın bir diğer lâkabı da
Reşad-ı Sâni’dir
LÜLEBURGAZ
KONGRESİ VE EDİRNE
KONGRESİ
Trakya
Paşaeli
Cemiyeti
AFYON
KONGRESİ
Mustafa Kemal’in de katıldığı bu
kongrede Millî Mücadele’ye destek
olunması kararı alınmıştır
POZANTI
KONGRELERİ
Mustafa Kemal, Fevzi Çakmak ve bazı
milletvekilleri katılmıştır.
Kuvây-i Milliye’nin birleşme süreci
tamamlanmıştır.
Toplanan son kongredir
SİVAS KONGRESİ (4-11 EYLÜL 1919)
Mustafa Kemal Sivas Kongresi’nin yapılması için ilk duyuruyu Amasya Genelgesi’yle
yapmıştı. Ancak bu duyuru doğrultusunda kongreye katılacak bazı delegeler, gerek
İstanbul Hükûmeti’nin ve gerekse bazı valilerin tutumu nedeniyle katılamamıştır.
✎ Kongre, birtakım eksikliklere rağmen 4 Eylül 1919’da, o dönemde Mekteb-i Sultanî
olarak kullanılan binanın salonunda toplanmıştır
Ali Gâlip Olayı
✎ İstanbul Hükûmeti’nin Sivas Kongresi’nin toplanmasını engellemek ve kongre üyelerini
tutuklamak amacıyla Elazığ (Harput) Valisi Ali Gâlip Bey’i görevlendirmesi
olayıdır. Ancak Ali Gâlip kongreyi dağıtma girişiminde başarılı olamamıştır.
✎ Temsil Heyeti, Ali Gâlip Olayı’ndan sonra İstanbul (Damat Ferit Paşa) Hükûmeti ile
her türlü resmî ilişkiyi kesmiştir
Muhittin Paşa Olayı
✎ Ankara Valisi Muhittin Paşa’nın kongreyi dağıtma girişimidir. Bu çabasında başarılı
olamayan Muhittin Paşa, Çorum-Ankara yolunda tutuklanarak Sivas’a getirilmiştir.
✎ Ancak koyu bir İstanbul taraftarı olan Muhittin Paşa, Millî Mücadele’yi baltalamaya
çalıştığı için İstanbul’a gönderilmiştir. Yerine de Yahya Gâlip Bey vali seçilmiştir
Sivas Kongresi’nde Mustafa Kemal’in kongre başkanı seçilmesi ve ABD mandası
en çok tartışılan konular olmuştur.
✎ Mustafa Kemal kongrede özellikle en çok ABD Mandası sorunu ile uğraşmıştır. Bu
sorun nedeniyle bazı arkadaşları O’nun kongreye başkan olmasını istememişlerdir
Mustafa Kemal’in kongre başkanı olmasına bazı arkadaşlarının karşı çıkması, O’na
karşı ilk iç muhalefet hareketi olarak değerlendirilebilir
Anadolu’daki tüm millî cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk
Cemiyeti” adı altında birleştirilmiştir.
Bu madde ile millî güçler tek çatı altında toplanmıştır.
Bölgesel mücadele yerine ulusal mücadele benimsenmiştir
“Manda ve Himaye” fikri bir daha gündeme gelmemek üzere reddedilmiştir.
Bu madde ile manda ve himaye fikri kesin ve son olarak reddedilmiştir.
Tam bağımsızlıktan ödün verilmeyeceği bir kez daha ortaya konmuştur
Milletin haklı sesini duyurmak ve halkı mücadele konusunda bilgilendirmek
amacıyla, Sivas’ta “İrâde-i Milliye” adlı bir gazete çıkarılması kararlaştırılmıştır
✎ Kongre sırasında yetki alanı genişletilen Temsil Heyeti, Ali Fuat Paşa (Cebesoy)’yı
Kuvây-i Milliye’nin Batı Cephesi Komutanlığı’na atamıştır
Temsil Heyeti bu gelişme ile ilk kez yürütme yetkisini kullanmıştır. Bu durum Temsil
Heyeti’nin bir hükûmet gibi hareket ettiğini göstermektedir
✎ Kongre sonunda, Temsil Heyeti’nin İstanbul ile haberleşmeyi kesmesi üzerine, 30
Eylül 1919’da başarısızlığından dolayı Damat Ferit Paşa Hükûmeti istifa etmiştir
Damat Ferit Paşa Hükûmeti’nin Sivas Kongresi’ni engelleyemediği için istifa etmesi,
Temsil Heyeti’nin İstanbul Hükûmeti’ne karşı kazandığı bir zaferdir
General Harbourd Raporu
✎ ABD Başkanı Wilson, General James G. Harbourd başkanlığındaki bir heyeti Doğu
Anadolu’da Ermenilerle ilgili incelemeler yapmak üzere Sivas’a göndermiştir
20 Eylül 1919’da Mustafa Kemal’le de görüşen General Harbourd, izlenimlerini ve
raporunu kendisine aktarmış, Mustafa Kemal Paşa’ya veda ederken de elini sıkmış
ve kendisine “Eğer Amerikan ordusunda muvazzaf bir subay olmasaydım, gelir sizinle
birlikte mücadelenizi izlerdim!” demiştir
General Harbourd’un ABD Senatosu’na sunduğu yukarıdaki rapor, ABD’nin Anadolu
ile ilgili düşüncelerini kısmen değiştirmiştir. Senatonun manda konusunu reddetmesi
bunu açıkça göstermektedir
AMASYA GÖRÜŞMELERİ (MÜLÂKATI - PROTOKOLLERİ)
(20-22 EKİM 1919)
✎ Sivas Kongresi’ni ve Millî Mücadele çalışmalarını önleyemeyen Damat Ferit Paşa
Hükûmeti’nin istifa etmesinden sonra, Millî Mücadele’ye karşı daha ılımlı olan Ali
Rıza Paşa Hükûmeti kurulmuştur
Amasya’da yapılması kararlaştırılan görüşmelere, İstanbul Hükûmeti adına Bahriye
Nâzırı Salih Paşa, Temsil Heyeti adına ise Mustafa Kemal katılmıştır.
AHMET İZZET PAŞA > MONDROS
TEVFİK PAŞA
DAMAT FERİT
ALİ RIZA PAŞA > AMASYA GÖRÜŞMELERİ
[SALİH PAŞA > AMASYA GÖRÜŞMELERİNDE HARBİYE NAZIRI,
MİSAKI MİLLİ KABULÜNDEN SONRA İSE ALİ RIZA PAŞA HÜKÜMETİ OUT SALİH PAŞA HÜKÜMETİ İN ]
DAMAT FERİT TEKRAR [İSTANBUL İŞGALİNDEN SONRA ]
Amasya Görüşmeleri’nin Önemi ve Özellikleri
İstanbul Hükûmeti, Amasya Görüşmeleri ile Temsil Heyeti ve Anadolu’da başlayan
ulusal hareketi ilk kez tanımıştır.
Mustafa Kemal Paşa ve Temsilciler Kurulunun, Sivas Kongresi’nden sonra İstanbul
Hükûmeti’ne karşı kazandığı ilk siyasî başarıdır.
İlk kez Temsil Heyeti ve İstanbul Hükûmeti birlikte hareket etmiştir.
İstanbul Hükûmeti, Amasya Görüşmeleri’nde tespit edilen protokollerden sadece
Mebusan Meclisi’nin açılması ve seçimlerin yapılması ile ilgili kararı kabul etmiş,
diğer kararları otoritesini sarsmamak amacıyla reddetmiştir.
Görüşmelerde Mustafa Kemal ile Salih Paşa’nın fikir birliğine varamadığı tek konu
“Mebusan Meclisi’nin açılacağı yerin belirlenmesi” konusu olmuştur
TEMSİL HEYETİ’NİN ANKARA’YA GELİŞİ (27 ARALIK 1919)
✎ Amasya Görüşmeleri’nin yapılmasından sonra Mustafa Kemal, Meclis çalışmalarını
ve İstanbul’daki gelişmeleri yakından takip edebilmek için Ankara’ya gitmenin uygun
olduğunu düşünmüştür
✎ 27 Aralık 1919’da Ankara’ya gelen Mustafa Kemal, burada Ankara Ziraat Okulu’na
yerleşmiştir. Bu aşamadan sonra Ankara’yı Temsil Heyeti’nin ve Millî Mücadele’nin
merkezi yapmıştır
SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİ’NİN AÇILMASI
(12 OCAK 1920)
✎ 7 Kasım 1919’da yurt genelinde yapılan seçimleri çoğunlukla Temsil Heyeti’nin
desteklediği Müdâfaa-i Hukuk Grubu adayları kazanmıştır
Yapılan bu seçimlerde Mustafa Kemal Erzurum’dan milletvekili seçilmiştir
12 Ocak 1920’de İstanbul’da toplanan Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde, Mustafa
Kemal meclis başkanı seçilmemiş ve Müdâfaa-i Hukuk Grubu yerine Felâh-ı Vatan
(Vatanın Kurtuluşu) Grubu kurulmuştur.
✎ Ancak buna rağmen Misâk-ı Millî kararları Meclis’te kabul edilmiştir
Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde onaylanan son karar Misâk-ı Millî kararlarıdır
Siyasî, adlî ve malî gelişmemize engel olan her türlü
sınırlamalar (kapitülasyonlar) kaldırılacaktır.
Kapitülasyonlara ilk kez karşı çıkılmıştır.
Ekonomik bağımsızlık hedeflenmiştir
3 bölge için halk oylaması kararı alınmıştır.
Elviye-i Selâse (Kars-Ardahan-Batum)
Arap Memleketleri
Batı Trakya
Misâk-ı Millî kararlarında “Millet Egemenliği (Ulusal Egemenlik)” ile ilgili herhangi
bir karara yer verilmemiştir
MİSAKI MİLLİ KARARLARI ŞİFRE >>> KARA BORSA
1. KAPİTÜLASYONLAR
2. BOĞAZLAR
3. OSMANLI BORÇLARI
4. REFERANDUM
5. SINIRLAR
6. AZINLIKLAR
İSTANBUL’UN İŞGALİ VE MEBUSAN MECLİSİ’NİN
DAĞITILMASI (16 MART 1920)
Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Misâk-ı Millî kararlarının onaylanması üzerine,
İtilaf Devletleri İstanbul Hükûmeti’ne baskı yapmaya başlamıştır. Bu baskılara daha
fazla dayanamayan Ali Rıza Paşa Hükûmeti istifa etmiş ve onun yerine Salih Paşa
Hükûmeti kurulmuştur.
✎ 9 Mart 1920’de Türk Ocağı’nı basan İtilaf Devletleri, 16 Mart 1920’de İstanbul’u
resmen işgal etmişlerdir.
Anlaşma Devletleri, Salih Paşa’yı
görevden almış ve Damat Ferit Paşa’yı tekrar sadrazam yapmışlardır
Anlaşma Devletleri’nin İstanbul ve Adana’dan asker sevkiyatını önlemek amacıyla
Geyve ve Ulukışla civarındaki demiryolları tahrip edilmiştir
MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDE BASIN VE YAYIN
İrâde-i Milliye*
4 Eylül 1919’da Sivas Kongresi’nde alınan kararla çıkarılmıştır.
Hâkimiyet-i Milliye*
Millî Mücadele döneminde TBMM’nin yarı resmî yayın
organı olmuştur.
Ceride-i Resmiye*
TBMM’nin resmî yayın organıdır. Cumhuriyet’in ilânından
sonra adı “Resmî Gazete” olmuştur.
Minber*
21 Kasım 1918’de Mustafa Kemal’in fikirlerini yaymak için
Fethi Okyar ile birlikte İstanbul’da çıkardığı gazetedir.
Açıksöz*
15 Haziran 1919’da Kastamonu’da çıkarılmıştır. İstiklâl Marşı
ilk kez bu gazetede yayımlanmıştır
Hukuk-u Beşer*
1918-1919 yılları arasında İzmir’de yayımlanmıştır. Yunan
kuvvetlerine ilk kurşunu atan Hasan Tahsin başyazarıdır.
Sebilü’r-reşad*
1908’de Eşref Edip’in İslâmcılık fikrini yaymak için çıkardığı
bu derginin başyazarı Mehmet Âkif Ersoy’du.
İleri*
1918’de Celâl Nuri ve Suphi Nuri tarafından İstanbul’da
çıkarılmıştır. Atatürk’ün isimsiz yazıları bu gazetede
yayımlanmıştır.
Albayrak*
Doğu Anadolu Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti’nin yayın organı
olarak Erzurum’da çıkarılmıştır.
Yeni Gün*
1918’de Yunus Nâdi tarafından İstanbul’da yayımlanmaya
başlayan bu gazete 1920’de Ankara’ya taşınmıştır. Gazete
Ankara’nın ilk günlük gazetesidir.
Dergâh*
Millî Mücadele’yi destekleyerek edebiyatçılara bu yönde
bilinç vermiş, Yahya Kemal, Ahmet Haşim, Yakup Kadri,
Nurullah Ataç gibi yazarları bir araya getiren, 1920’lerin
başında yayımlanmış olan dergidir.
ANADOLU AJANSI*
6 Nisan 1920’de Halide Edip Adıvar ve Yunus Nâdi’nin katkıları,
Mustafa Kemal’in onayı ile Millî Mücadele döneminde
Anadolu insanına doğru bilgiler vermek, mücadelenin amacını
dünya kamuoyuna anlatmak için kurulmuştur
MİLLÎ MÜCADELE KARŞITI YAYINLAR
Peyâm-ı Sabah* Ümit*
Alemdar* Türkçe İstanbul
Güleryüz* Tan
Aydede Zafer
İrşad Şarkın Sesi
Yeni Dünya Zincirbent
Mustafa Kemal Atatürk Nutuk, Söylev ve Demeçler
Kâzım Karabekir İstiklâl Harbimiz
Ali Fuat Cebesoy Millî Mücadele Hatıraları
Yakup Kadri Karaosmanoğlu Yaban, Sodom ve Gomore, Ergenekon III (Hikâye)
Halide Edip Adıvar
Ateşten Gömlek, Türk’ün Ateşle İmtihanı, Dağa
Çıkan Kurt (Hikâye), Vurun Kahpeye
Falih Rıfkı Atay Çankaya, Zeytindağı (Anı)
Refik Halit Karay Çete
Kemal Tahir Yorgun Savaşçı, Esir Şehrin İnsanları
Tarık Buğra Küçük Ağa
Ahmet Hamdi Tanpınar Sahnenin Dışındakiler
Nâzım Hikmet Ran Kurtuluş Savaşı Destanı (Kuvây-i Milliye)
Şevket Süreyya Aydemir Tek Adam (M. Kemal Atatürk’ün Biyografisi)
H. C. Armstrong
Bozkurt (Mustafa Kemal’in sağlığında yayımlanan
ilk biyografik eserdir.) (1932) (Sansürlü eserdir.)
halkı işgallere karşı mücadeleye davet etmiş, ayrıca burada Ali Fuat Paşa ile de
görüşerek mücadelenin gerekliliği üzerinde bir kez daha durmuştur.
Mustafa Kemal Anadolu’ya geçmeden önce geldiği İstanbul’da;
Düşüncelerini yaymak için Fethi Bey ile birlikte Minber gazetesini çıkarmıştır
İstanbul Hükûmeti (Damat Ferit Paşa), İngiltere’nin de baskısıyla,
bölgeye çok geniş yetkilerle bir komutanın gönderilmesine karar vermiştir.
Bu durum Anadolu’ya geçmek isteyen Mustafa Kemal’e aradığı fırsatı yaratmıştır.
✎ Mustafa Kemal, Damat Ferit Paşa Hükûmeti tarafından IX. Ordu Müfettişi olarak
bölgeye atanmıştır.
✎ IX. Ordu Müfettişi göreviyle Samsun’a gönderilen Mustafa Kemal Paşa’nın yetkili
olduğu iller arasında Sivas, Erzurum, Van ve Trabzon bulunmakta olup, ayrıca kendisine
birtakım görevler verilmişti.
✎ Samsun’da Mıntıka Palas Oteli’nde kalan Mustafa Kemal Paşa, bölgede birtakım
güvenlik tedbirleri aldıktan sonra Ali Fuat Paşa, Kâzım Karabekir gibi komutanlarla
bağlantı kurmuş ve bağımsızlık mücadelesi konusunda fikir birliğine varmıştır
Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışı ile birlikte Millî Mücadele fiilen başlamıştır.
HAVZA GENELGESİ (28 MAYIS 1919)
✎ Mustafa Kemal Havza’da yayınladığı genelgeyle, İzmir’in işgalini protesto eden telgraflar
çekilmesini ve işgallere karşı mitingler düzenlenmesini istemiştir.
Havza Genelgesi “millî bilincin” uyandırılması yolunda atılan ilk adımdır. Özellikle
miting ve protesto gibi kavramlar bu bilincin uyandırılmasına çalışıldığının kanıtıdır
✎ 30 Mayıs 1919’da Havza’da düzenlenen mitinge bizzat Mustafa Kemal de katılmış,
işgallere, İtilaf güçlerine ve Mondros Ateşkesi’ne ilk kez açıkça karşı çıkmıştır.
Havza Genelgesi’yle resmî görevinin dışına çıkan Mustafa Kemal Paşa, bu gelişme
sonrasında ilk kez İstanbul’a geri çağrılmış, ancak O, bu çağrılara kulak asmamıştır
MASYA GENELGESİ (TAMİMİ) (22 HAZİRAN 1919)
Mustafa Kemal, Amasya’da halka yaptığı ilk konuşmasında “Amasyalılar! Padişah
ve hükûmet düşmanın elinde esirdir. Memleket elden gitmek üzeredir. Bu kötü
vaziyete çare bulmak için sizlerle işbirliği yapmaya geldim.” demiştir
Mustafa Kemal’in bu çağrısı üzerine, Amasya halkından Abdurrahman Kâmil Hoca
biriktirdiği 5 altınını Millî Mücadele’ye ilk yardım olarak Mustafa Kemal’e vermiştir
✎ Amasya’da Rauf Bey (Orbay), Refet Bey (Bele) ve Ali Fuat Paşa (Cebesoy) ile buluşan
Mustafa Kemal, onlarla hazırlanacak genelgenin taslağı üzerinde görüşmüş ve
22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi imzalanmıştır.
✎ Bu genelgeyi ayrıca telgraf yoluyla, Erzurum’daki XV. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir
ile Konya’daki II. Ordu Müfettişi Mersinli Cemal Paşa onaylamıştır.
Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
Bu madde Millî Mücadele’nin yöntemini belirtmektedir.
Rejimin (yönetim biçimi) ileride değişebileceğinin ilk sinyalleri verilmiştir.
Padişah, halife, manda ve himayeye karşı çıkılmıştır.
Milletin sesini dünyaya duyurmak ve haklarını dile getirmek için, her türlü etki
ve denetimden uzak millî bir heyet oluşturulacaktır.
Bu madde ile Temsil Heyeti’nin oluşturulacağı ilk kez belirtilmiştir.
Millî Mücadele’nin kurumsallaşması amaçlanmıştır
Amasya Genelgesi’nde, azınlıklara siyasî egemenliği ve sosyal dengeyi bozacak
imtiyazlar verilmemesini öngören herhangi bir hüküm yer almamıştır
Amasya Genelgesi’nin Önemi ve Özellikleri
✎ Kurtuluş Savaşı’nın amaç, gerekçe ve yöntemi ilk kez belirtilmiştir.
✎ Millî Mücadele’nin programını belirten resmî bir belgedir.
✎ İlk kez millî egemenlikten bahsedilerek rejimin değişeceğinin sinyali verilmiştir.
✎ İlk kez ulusal bir kongrenin (Sivas Kongresi) toplanması istenmiştir.
✎ Temsil Heyeti’nin oluşturulması ilk kez gündeme gelmiştir.
✎ Mustafa Kemal’in IX. Ordu Müfettişi olarak yaptığı son resmî faaliyetidir.
✎ Millet egemenliği esasını öngördüğü için bir “İhtilâl Bildirisi” niteliği taşımaktadır
Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi’nin ardından “Artık İstanbul Anadolu’ya hâkim
değil, tâbi olmak zorundadır.” diyerek millet egemenliğinin gerçekleşmesi yolunda
önemli bir adım atmıştır
✎ Amasya Genelgesi’nden sonra Mustafa Kemal, İtilaf Devletleri’nin de baskısıyla, İstanbul
Hükûmeti adına İçişleri Bakanı Ali Kemal Bey tarafından tekrar İstanbul’a
geri çağrılmış, ancak O “sadece padişahtan emir alabileceğini” belirterek zaman
kazanmaya çalışmıştır
ERZURUM KONGRESİ (23 TEMMUZ-7 AĞUSTOS 1919)
Bu sırada İstanbul Hükûmeti tarafından tekrar geri çağrılan Mustafa Kemal, yine
bu çağrıya kulak asmayınca 8-9 Temmuz 1919 gecesi görevinden alındığı mesajını
almıştır. Bu gelişme üzerine aynı gece kendisi de hem ordu müfettişliği görevinden
hem de askerlik mesleğinden istifa etmiştir.
✎ 8-9 Temmuz gecesi resmî görevi sona eren Mustafa Kemal’in en büyük destekçisi,
“Ben ve kolordum, emrinizdeyiz paşam” diyen XV. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir
Paşa olmuştur.
Kongrenin toplamasında; Şark Vilâyetleri Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti ile
Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti etkili olmuştur.
✎ Erzurum Kongresi 23 Temmuz 1919’da; Bitlis, Erzurum, Sivas, Trabzon ve Van’dan
gelen delegelerin katılımıyla toplanmıştır. [BEST VAN]
Diyarbakır, Elazığ ve Mardin vilâyetleri
ise valilerin engellemesinden dolayı kongreye delege gönderememiştir
[DEM]
Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
Bu madde ile ilk kez ulusal sınırlardan bahsedilmiştir.
Misâk-ı Millî’nin temelleri atılmıştır.
Hıristiyan halka ve diğer azınlıklara siyasî hâkimiyetimizi ve sosyal dengemizi
bozucu özel haklar (imtiyazlar) verilemez.
Bu madde ile her türlü ayrıcalığa karşı tam bağımsızlık amaçlanmıştır
Manda ve Himaye (Koruma ve Güdüm) kabul edilemez.
Bu madde ile ilk kez manda fikrine açıkça karşı çıkılmış ve tam bağımsızlık
hedeflenmiştir.
Mevcut merkezî hükûmet (İstanbul Hükûmeti) vatanın bağımsızlığını
sağlayamazsa geçici bir hükûmet kurulacaktır. Bu hükûmetin üyeleri Millî
Kongre tarafından seçilecektir.
Bu madde ile ilk kez yeni bir hükûmetin gerekliliğinden bahsedilmiştir
Her türlü yabancı devletin işgaline ve müdahalesine karşı Osmanlı Devleti’nin
dağılması halinde millet birleşerek buna karşı koyacaktır.
Bu madde ile Doğu Anadolu’daki tüm cemiyetler birleştirilmiştir
Erzurum Kongresi’nin Önemi ve Özellikleri
✎ Toplanış bakımından bölgesel, aldığı kararlar bakımından ulusal bir kongredir.
✎ Kongre Başkanı Mustafa Kemal’dir.
✎ Sadece Doğu bölgelerini temsil eden ve 9 kişiden oluşan Temsil Heyeti Mustafa
Kemal’in başkanlığında ilk kez burada oluşturulmuştur.
✎ İlk kez ulusal sınırlardan bahsedilmiştir
✎ İlk kez manda ve himaye reddedilmiştir. (Tam bağımsızlık)
✎ İlk kez millî egemenliğe dayalı yeni bir devlet kurma düşüncesi oluşmuştur.
✎ İlk kez Mebusan Meclisi’nin toplanması istenmiştir.
✎ İlk kez Misâk-ı Millî kararlarının esasları belirlenmiştir.
✎ Kongre bir yasama organı gibi hareket etmiş, Temsil Heyeti de onun bir yürütme
organı (hükûmet) şeklini almıştır.
BALIKESİR
KONGRELERİ VE ALAŞEHİR
KONGRESİ
Hacim
Muhittin Bey
16 Ağustos 1919’da Hacım Muhittin Bey
başkanlığında toplanan ve gerektiğinde
Yunanlılara karşı İtilaf Devletleri’nden de
yardım alınabileceği fikrinin ortaya atıldığı
kongre aşağıdakilerden hangisidir?
CEVAP ] Alaşehir
NAZİLLİ
KONGRELERİ
Celâl Bayar “Gâlip Hoca” lâkabıyla
kongre başkanlığını yürütmüştür.
Celâl Bayar’ın bir diğer lâkabı da
Reşad-ı Sâni’dir
LÜLEBURGAZ
KONGRESİ VE EDİRNE
KONGRESİ
Trakya
Paşaeli
Cemiyeti
AFYON
KONGRESİ
Mustafa Kemal’in de katıldığı bu
kongrede Millî Mücadele’ye destek
olunması kararı alınmıştır
POZANTI
KONGRELERİ
Mustafa Kemal, Fevzi Çakmak ve bazı
milletvekilleri katılmıştır.
Kuvây-i Milliye’nin birleşme süreci
tamamlanmıştır.
Toplanan son kongredir
SİVAS KONGRESİ (4-11 EYLÜL 1919)
Mustafa Kemal Sivas Kongresi’nin yapılması için ilk duyuruyu Amasya Genelgesi’yle
yapmıştı. Ancak bu duyuru doğrultusunda kongreye katılacak bazı delegeler, gerek
İstanbul Hükûmeti’nin ve gerekse bazı valilerin tutumu nedeniyle katılamamıştır.
✎ Kongre, birtakım eksikliklere rağmen 4 Eylül 1919’da, o dönemde Mekteb-i Sultanî
olarak kullanılan binanın salonunda toplanmıştır
Ali Gâlip Olayı
✎ İstanbul Hükûmeti’nin Sivas Kongresi’nin toplanmasını engellemek ve kongre üyelerini
tutuklamak amacıyla Elazığ (Harput) Valisi Ali Gâlip Bey’i görevlendirmesi
olayıdır. Ancak Ali Gâlip kongreyi dağıtma girişiminde başarılı olamamıştır.
✎ Temsil Heyeti, Ali Gâlip Olayı’ndan sonra İstanbul (Damat Ferit Paşa) Hükûmeti ile
her türlü resmî ilişkiyi kesmiştir
Muhittin Paşa Olayı
✎ Ankara Valisi Muhittin Paşa’nın kongreyi dağıtma girişimidir. Bu çabasında başarılı
olamayan Muhittin Paşa, Çorum-Ankara yolunda tutuklanarak Sivas’a getirilmiştir.
✎ Ancak koyu bir İstanbul taraftarı olan Muhittin Paşa, Millî Mücadele’yi baltalamaya
çalıştığı için İstanbul’a gönderilmiştir. Yerine de Yahya Gâlip Bey vali seçilmiştir
Sivas Kongresi’nde Mustafa Kemal’in kongre başkanı seçilmesi ve ABD mandası
en çok tartışılan konular olmuştur.
✎ Mustafa Kemal kongrede özellikle en çok ABD Mandası sorunu ile uğraşmıştır. Bu
sorun nedeniyle bazı arkadaşları O’nun kongreye başkan olmasını istememişlerdir
Mustafa Kemal’in kongre başkanı olmasına bazı arkadaşlarının karşı çıkması, O’na
karşı ilk iç muhalefet hareketi olarak değerlendirilebilir
Anadolu’daki tüm millî cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk
Cemiyeti” adı altında birleştirilmiştir.
Bu madde ile millî güçler tek çatı altında toplanmıştır.
Bölgesel mücadele yerine ulusal mücadele benimsenmiştir
“Manda ve Himaye” fikri bir daha gündeme gelmemek üzere reddedilmiştir.
Bu madde ile manda ve himaye fikri kesin ve son olarak reddedilmiştir.
Tam bağımsızlıktan ödün verilmeyeceği bir kez daha ortaya konmuştur
Milletin haklı sesini duyurmak ve halkı mücadele konusunda bilgilendirmek
amacıyla, Sivas’ta “İrâde-i Milliye” adlı bir gazete çıkarılması kararlaştırılmıştır
✎ Kongre sırasında yetki alanı genişletilen Temsil Heyeti, Ali Fuat Paşa (Cebesoy)’yı
Kuvây-i Milliye’nin Batı Cephesi Komutanlığı’na atamıştır
Temsil Heyeti bu gelişme ile ilk kez yürütme yetkisini kullanmıştır. Bu durum Temsil
Heyeti’nin bir hükûmet gibi hareket ettiğini göstermektedir
✎ Kongre sonunda, Temsil Heyeti’nin İstanbul ile haberleşmeyi kesmesi üzerine, 30
Eylül 1919’da başarısızlığından dolayı Damat Ferit Paşa Hükûmeti istifa etmiştir
Damat Ferit Paşa Hükûmeti’nin Sivas Kongresi’ni engelleyemediği için istifa etmesi,
Temsil Heyeti’nin İstanbul Hükûmeti’ne karşı kazandığı bir zaferdir
General Harbourd Raporu
✎ ABD Başkanı Wilson, General James G. Harbourd başkanlığındaki bir heyeti Doğu
Anadolu’da Ermenilerle ilgili incelemeler yapmak üzere Sivas’a göndermiştir
20 Eylül 1919’da Mustafa Kemal’le de görüşen General Harbourd, izlenimlerini ve
raporunu kendisine aktarmış, Mustafa Kemal Paşa’ya veda ederken de elini sıkmış
ve kendisine “Eğer Amerikan ordusunda muvazzaf bir subay olmasaydım, gelir sizinle
birlikte mücadelenizi izlerdim!” demiştir
General Harbourd’un ABD Senatosu’na sunduğu yukarıdaki rapor, ABD’nin Anadolu
ile ilgili düşüncelerini kısmen değiştirmiştir. Senatonun manda konusunu reddetmesi
bunu açıkça göstermektedir
AMASYA GÖRÜŞMELERİ (MÜLÂKATI - PROTOKOLLERİ)
(20-22 EKİM 1919)
✎ Sivas Kongresi’ni ve Millî Mücadele çalışmalarını önleyemeyen Damat Ferit Paşa
Hükûmeti’nin istifa etmesinden sonra, Millî Mücadele’ye karşı daha ılımlı olan Ali
Rıza Paşa Hükûmeti kurulmuştur
Amasya’da yapılması kararlaştırılan görüşmelere, İstanbul Hükûmeti adına Bahriye
Nâzırı Salih Paşa, Temsil Heyeti adına ise Mustafa Kemal katılmıştır.
AHMET İZZET PAŞA > MONDROS
TEVFİK PAŞA
DAMAT FERİT
ALİ RIZA PAŞA > AMASYA GÖRÜŞMELERİ
[SALİH PAŞA > AMASYA GÖRÜŞMELERİNDE HARBİYE NAZIRI,
MİSAKI MİLLİ KABULÜNDEN SONRA İSE ALİ RIZA PAŞA HÜKÜMETİ OUT SALİH PAŞA HÜKÜMETİ İN ]
DAMAT FERİT TEKRAR [İSTANBUL İŞGALİNDEN SONRA ]
Amasya Görüşmeleri’nin Önemi ve Özellikleri
İstanbul Hükûmeti, Amasya Görüşmeleri ile Temsil Heyeti ve Anadolu’da başlayan
ulusal hareketi ilk kez tanımıştır.
Mustafa Kemal Paşa ve Temsilciler Kurulunun, Sivas Kongresi’nden sonra İstanbul
Hükûmeti’ne karşı kazandığı ilk siyasî başarıdır.
İlk kez Temsil Heyeti ve İstanbul Hükûmeti birlikte hareket etmiştir.
İstanbul Hükûmeti, Amasya Görüşmeleri’nde tespit edilen protokollerden sadece
Mebusan Meclisi’nin açılması ve seçimlerin yapılması ile ilgili kararı kabul etmiş,
diğer kararları otoritesini sarsmamak amacıyla reddetmiştir.
Görüşmelerde Mustafa Kemal ile Salih Paşa’nın fikir birliğine varamadığı tek konu
“Mebusan Meclisi’nin açılacağı yerin belirlenmesi” konusu olmuştur
TEMSİL HEYETİ’NİN ANKARA’YA GELİŞİ (27 ARALIK 1919)
✎ Amasya Görüşmeleri’nin yapılmasından sonra Mustafa Kemal, Meclis çalışmalarını
ve İstanbul’daki gelişmeleri yakından takip edebilmek için Ankara’ya gitmenin uygun
olduğunu düşünmüştür
✎ 27 Aralık 1919’da Ankara’ya gelen Mustafa Kemal, burada Ankara Ziraat Okulu’na
yerleşmiştir. Bu aşamadan sonra Ankara’yı Temsil Heyeti’nin ve Millî Mücadele’nin
merkezi yapmıştır
SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİ’NİN AÇILMASI
(12 OCAK 1920)
✎ 7 Kasım 1919’da yurt genelinde yapılan seçimleri çoğunlukla Temsil Heyeti’nin
desteklediği Müdâfaa-i Hukuk Grubu adayları kazanmıştır
Yapılan bu seçimlerde Mustafa Kemal Erzurum’dan milletvekili seçilmiştir
12 Ocak 1920’de İstanbul’da toplanan Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde, Mustafa
Kemal meclis başkanı seçilmemiş ve Müdâfaa-i Hukuk Grubu yerine Felâh-ı Vatan
(Vatanın Kurtuluşu) Grubu kurulmuştur.
✎ Ancak buna rağmen Misâk-ı Millî kararları Meclis’te kabul edilmiştir
Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde onaylanan son karar Misâk-ı Millî kararlarıdır
Siyasî, adlî ve malî gelişmemize engel olan her türlü
sınırlamalar (kapitülasyonlar) kaldırılacaktır.
Kapitülasyonlara ilk kez karşı çıkılmıştır.
Ekonomik bağımsızlık hedeflenmiştir
3 bölge için halk oylaması kararı alınmıştır.
Elviye-i Selâse (Kars-Ardahan-Batum)
Arap Memleketleri
Batı Trakya
Misâk-ı Millî kararlarında “Millet Egemenliği (Ulusal Egemenlik)” ile ilgili herhangi
bir karara yer verilmemiştir
MİSAKI MİLLİ KARARLARI ŞİFRE >>> KARA BORSA
1. KAPİTÜLASYONLAR
2. BOĞAZLAR
3. OSMANLI BORÇLARI
4. REFERANDUM
5. SINIRLAR
6. AZINLIKLAR
İSTANBUL’UN İŞGALİ VE MEBUSAN MECLİSİ’NİN
DAĞITILMASI (16 MART 1920)
Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Misâk-ı Millî kararlarının onaylanması üzerine,
İtilaf Devletleri İstanbul Hükûmeti’ne baskı yapmaya başlamıştır. Bu baskılara daha
fazla dayanamayan Ali Rıza Paşa Hükûmeti istifa etmiş ve onun yerine Salih Paşa
Hükûmeti kurulmuştur.
✎ 9 Mart 1920’de Türk Ocağı’nı basan İtilaf Devletleri, 16 Mart 1920’de İstanbul’u
resmen işgal etmişlerdir.
Anlaşma Devletleri, Salih Paşa’yı
görevden almış ve Damat Ferit Paşa’yı tekrar sadrazam yapmışlardır
Anlaşma Devletleri’nin İstanbul ve Adana’dan asker sevkiyatını önlemek amacıyla
Geyve ve Ulukışla civarındaki demiryolları tahrip edilmiştir
MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDE BASIN VE YAYIN
İrâde-i Milliye*
4 Eylül 1919’da Sivas Kongresi’nde alınan kararla çıkarılmıştır.
Hâkimiyet-i Milliye*
Millî Mücadele döneminde TBMM’nin yarı resmî yayın
organı olmuştur.
Ceride-i Resmiye*
TBMM’nin resmî yayın organıdır. Cumhuriyet’in ilânından
sonra adı “Resmî Gazete” olmuştur.
Minber*
21 Kasım 1918’de Mustafa Kemal’in fikirlerini yaymak için
Fethi Okyar ile birlikte İstanbul’da çıkardığı gazetedir.
Açıksöz*
15 Haziran 1919’da Kastamonu’da çıkarılmıştır. İstiklâl Marşı
ilk kez bu gazetede yayımlanmıştır
Hukuk-u Beşer*
1918-1919 yılları arasında İzmir’de yayımlanmıştır. Yunan
kuvvetlerine ilk kurşunu atan Hasan Tahsin başyazarıdır.
Sebilü’r-reşad*
1908’de Eşref Edip’in İslâmcılık fikrini yaymak için çıkardığı
bu derginin başyazarı Mehmet Âkif Ersoy’du.
İleri*
1918’de Celâl Nuri ve Suphi Nuri tarafından İstanbul’da
çıkarılmıştır. Atatürk’ün isimsiz yazıları bu gazetede
yayımlanmıştır.
Albayrak*
Doğu Anadolu Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti’nin yayın organı
olarak Erzurum’da çıkarılmıştır.
Yeni Gün*
1918’de Yunus Nâdi tarafından İstanbul’da yayımlanmaya
başlayan bu gazete 1920’de Ankara’ya taşınmıştır. Gazete
Ankara’nın ilk günlük gazetesidir.
Dergâh*
Millî Mücadele’yi destekleyerek edebiyatçılara bu yönde
bilinç vermiş, Yahya Kemal, Ahmet Haşim, Yakup Kadri,
Nurullah Ataç gibi yazarları bir araya getiren, 1920’lerin
başında yayımlanmış olan dergidir.
ANADOLU AJANSI*
6 Nisan 1920’de Halide Edip Adıvar ve Yunus Nâdi’nin katkıları,
Mustafa Kemal’in onayı ile Millî Mücadele döneminde
Anadolu insanına doğru bilgiler vermek, mücadelenin amacını
dünya kamuoyuna anlatmak için kurulmuştur
MİLLÎ MÜCADELE KARŞITI YAYINLAR
Peyâm-ı Sabah* Ümit*
Alemdar* Türkçe İstanbul
Güleryüz* Tan
Aydede Zafer
İrşad Şarkın Sesi
Yeni Dünya Zincirbent
Mustafa Kemal Atatürk Nutuk, Söylev ve Demeçler
Kâzım Karabekir İstiklâl Harbimiz
Ali Fuat Cebesoy Millî Mücadele Hatıraları
Yakup Kadri Karaosmanoğlu Yaban, Sodom ve Gomore, Ergenekon III (Hikâye)
Halide Edip Adıvar
Ateşten Gömlek, Türk’ün Ateşle İmtihanı, Dağa
Çıkan Kurt (Hikâye), Vurun Kahpeye
Falih Rıfkı Atay Çankaya, Zeytindağı (Anı)
Refik Halit Karay Çete
Kemal Tahir Yorgun Savaşçı, Esir Şehrin İnsanları
Tarık Buğra Küçük Ağa
Ahmet Hamdi Tanpınar Sahnenin Dışındakiler
Nâzım Hikmet Ran Kurtuluş Savaşı Destanı (Kuvây-i Milliye)
Şevket Süreyya Aydemir Tek Adam (M. Kemal Atatürk’ün Biyografisi)
H. C. Armstrong
Bozkurt (Mustafa Kemal’in sağlığında yayımlanan
ilk biyografik eserdir.) (1932) (Sansürlü eserdir.)
Yorumlar
Yorum Gönder