# genel olarak geçici hukuki Korumaların temel özellikleri şunlardır
1. her iki tarafça da istenebilir
2. geçici niteliktediler
3. inceleme basit ve çabuk şekilde yapılır
4. kararlar bağlayıcı ve zorlayıcıdır
5. yargılamada kural olarak yaklaşık ispatla yetinilir
6. hukuki dinlenilme Hakkı bakımından karşı taraf önceden dinlenmeden de karar verilebilir
# genel olarak geçici hukuki Korumalar: ihtiyati tedbir ihtiyati haciz ve delil tespitidir
# İHTİYATİ TEDBİR
# ihtiyati tedbir kesin hükme kadar devam eden yargılama boyunca davacı veya davalının dava konusu ile ilgili olarak hukuki durumunda meydana gelebilecek zararlara karşı öngörülmüş geçici nitelikte geniş veya sınırlı olabilen hukuki korumadır
# 1. teminat amaçlı tedbirler
Örneğin çekişmeli bir malın muhafaza altına alınması teminat amaçlı bir tedbirdir
2. Eda amaçlı tedbirlerde ise ihtilaf konusu olan hakkın geçici olarak ifade edilmesi mümkün olabilmektedir
Örneğin tedbir nafakası
3. düzenleme amaçlı tedbirler ihtilafı hususun geçici olarak düzenlenmesini amaçlamaktadır boşanma davası devam ederken çocuğun taraflardan birine bırakılması düzenleme amaçlı tedbire örnektir
# ihtiyati tedbirin şartları
1. ihtiyati tedbire esas olan bir hakkın bulunması
- taraflar arasında çekişmeli olan şey veya yargılama konusunu oluşturan hak veya şey aynı zamanda tedbirin konusunu oluşturur
- diğer geçici hukuki korumaların alanına giren konularda ihtiyati tedbire karar verilmemesi gerekmektedir
- bir para alacağını korumak için ihtiyati haciz yerine ihtiyati tedbir talep edilmesi veya ihtiyati tedbir kararı verilmesi kanuna aykırıdır
- yani özel bir kanun ile düzenlenen geçici hukuki koruma türleri öncelikle uygulanır
- delillere ilişkin geçici hukuki koruma olan delil tespiti yerine ihtiyati tedbir karar verilmesi de kanuna aykırıdır
2. ihtiyati tedbir sebebinin mevcut olması
- mevcut durumun değişmesi halinde hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşması
- hakkın elde edilmesinin tamamen imkansız hale gelmesi
- gecikme sebebi ile bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğması tehlikesi varsa
ihtiyati tedbir sebebi var kabul edilir
- ihtiyati tedbire karar verilebilmesi için mutlaka bir tehlikenin veya zararın doğmuş ve halen var olması aranmaz.
- dava konusu hak veya şey bakımından ortaya çıkacak tehlike ve zararın önlenmesi için de her türlü tedbire karar verilebilir
# ihtiyati tedbir talebi ve yargılaması
- ihtiyati tedbir bir dava değildir
- ihtiyati tedbir yargılamasında tarafta ihtiyati tedbir talep eden ve karşı taraftır
- ihtiyati tedbir dava açılmadan önce istenebileceği gibi dava açıldıktan sonra da istenebilir
- ihtiyati tedbir dava açılmadan önce esas hakkındaki görevli ve yetkili mahkemeden, dava açıldıktan sonra ise ancak asıl davanın görüldüğü mahkemeden istenebilir
- Dava açılmadan önve gmrevsiz ve kesin yetki halinde yetkisiz mahkemeden tedbir istenirse reddedilir. Ancak kesin yetki olmayan hallerde talebin reddi için karşı tarafın tedbir talebine itirz etmesi gerekir.
- ihtiyati tedbir yargılamasında öncelikle kanunda açıkça düzenlenen özel hükümler dikkate alınarak basit yargılama usulü uygulanır
- talep eden ne tür bir tedbir istediğini talebinde belirtmek durumundadır
- karşı taraf dinlenilmeden de ihtiyati tedbire karar verilmesi mümkündür
- tam ispat aranmaz yaklaşık ispat yeterlidir.
- ihtiyati tedbir talebinin reddi halinde kanun yoluna başvurulabilir kanun yolunda bu başvuru öncelikle incelenir ve kanun yolunda verilen karar kesindir
- ihtiyati tedbirin talebinin reddi kararına karşı gidilebilecek tek yol İstinaf kanun yoludur ihtiyati tedbir talebinin kabulü kararına ise belirli şartların varlığında kararı veren mahkemeye itiraz edilebilir
- ihtiyati tedbir kararı verilirken tedbir isteyenden haksız çıktığı takdirde ihtiyati tedbirden dolayı karşı tarafın ve üçüncü kişilerin uğrayacakları zararları için bir teminat alınmasına da karar verilecektir
- talep resmi bir belge başkaca bir kesin delile dayanıyor ya da durum ve koşullar gerektiriyorsa mahkeme gerekçesini açıkça belirterek teminat alınmamasına da karar verebilir
- adli yardımdan yararlananların teminat gösterilmesi gerekmez
- bu teminat asıl davaya ilişkin hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren bir ay içinde tazminat davasının açılmaması üzerine iade edilir
- ihtiyati tedbir kararı aksi belirtilmediği takdirde nihai kararın kesinleşmesine kadar devam eder ve kesinleşmesi ile birlikte ortadan kalkar
- tedbir kararından sonra durumun değişmesi sebebiyle kaldırılabilir
- maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez.
# mahkeme tedbire konu olan mal veya hakkın muhafaza altına alınması ya da bir yediemine verilmesi ya da bir şeyin yapılması ve yapılmaması gibi sakıncaları ortadan kaldıracak veya zararı engelleyecek her türlü tedbire karar verebilir
# asıl davanın açılması zorunluluğu ( ihtiyati Tedbiri tamamlayan işlemler )
- ihtiyati tedbir dava açılmadan önce talep edilmiş ve tedbire karar verilmişse tedbir isteyenin bu KARARIN UYGULANMASINI TALEP ETTİĞİ tarihten itibaren İKİ HAFTA içinde esas hakkındaki davasını açmak ve dava açtığında ilişkin belgeyi kararı uygulayan memura ibraz etmek ve dosyaya koydurtmak ve karşılığında belge almak zorunluluğu vardır bu işlemleri yapılmadığında tablet kendiliğinden kalkmış olacaktır
# ihtiyati tedbir kararının uygulanması
- ihtiyati tedbir kararı verildikten sonra bunun icra edilmesi gerekir
- tedbir kararının uygulanması TEDBİR KARARININ VERİLDİĞİ TARİHTEN itibaren BİR HAFTA içinde talep edilmelidir Bu süre içinde tedbirinin uygulanması talep edilmezse tedbir kararı kendiliğinden kalkar
- tedbir kararının uygulanması kural olarak kararı veren mahkemenin yargı çevresinde bulunan veya tedbir konusu olan mal ya da hakkın bulunduğu yerdeki icra dairesinden istenir
- mahkemece kararın Yazı İşleri Müdürlüğü tarafından da uygulanmasına karar verilebilir
- taşınmaz hakkında ihtiyati tedbirlerde sadece tapuda işlem yapılması yeterli olacaksa tedbir kararının mahkeme tarafından doğrudan tapu idaresine yazılması yeterlidir
- ihtiyati tedbir kararını uygulayan memur bir tutanak düzenler
[ İhtiyati tedbir kararı verildi + 1 hafta içinde bu tedbirin uygulanması talep edilecek + uygulanma talep edildikten 2 hafta içinde dava açışacak]
# ihtiyati tedbir kararına karşı konulması
1. Yokluğunda Tedbir kararı verilen tarafın karara itirazı
- kendisi dinlenmeden aleyhine ihtiyati tedbir kararı verilen taraf ihtiyati tedbir kararına itiraz edebilir
- karşı taraf tedbirinin uygulanması sırasında hazır bulunuyorsa TEDBİRİN UYGULANMASINDAN hazır bulunmuyorsa tedbirin uygulanmasına ilişkin TUTANAĞIN TEBLİĞİNDEN itibaren bir hafta içinde tedbire karşı itiraz edebilir
- ihtiyati tedbire itiraz yoluna aleyhine tedbir kararı verilen karşı taraf başvurabileceği gibi kararın uygulanması sebebiyle açıkça menfaati ihlal edilen 3 kişiler de başvurabilir
- 3 kişiler bakımından da 1 haftalık itiraz süresi bulunmakla beraber bu süre TEDBİRİN ÖĞRENİLMESİNDEN itibaren başlar
- 1 haftalık süre hak düşürücü bir süredir
- itiraz sebepleri olarak
1. ihtiyati tedbirin şartlarına
2. mahkemenin yetkisine ve
3. teminata itiraz yapılabilir
- Üçüncü kişiler ise bu sebeplerden sadece tedbirin şartları ve teminata yönelik itirazda bulunabilir yetki konusunda üçüncü kişilerin itiraz imkanı mevcut değildir
- itiraz bir dilekçe ile yapılır
- mahkeme itiraz üzerine başta ihtiyati tedbir isteyen olmak üzere ilgili dinlemek üzere davet eder
- ancak taraflar gelmese de dosya işlemden kaldırılmaz dosya üzerinden inceleme yapılarak karar verilir
- itiraz kural olarak tedbirin uygulanmasını durdurmaz ancak mahkeme tedbirinin uygulanmasının geçici olarak durdurulmasına karar verebilir
- itiraz hakkında verilen karara karşı kanun yoluna başvurulabilir ve bu başvuru öncelikle incelenir ve kesin olarak karara bağlanır
- İstinaf yoluna başvurulmuş olması da tedbirinin uygulanmasını durdurmaz.
2. durum ve şartların değişmesi sebebiyle ihtiyati tedbire itiraz
- durum ve şartların değişmesi sebebiyle tedbire itirazda mahkeme tesbiri tamamen kaldırabilir tedbiri değiştirebilir veya devam etmesi yönünde karar verebilir
- Bu şekildeki itiraz yolunda menfaati açıkça ihlal edilen üçüncü kişiler de başvurabilir
- durum ve şartların değişmesi sebebiyle mahkemeye yapılan başvuru üzerine mahkemenin verdiği kararlara karşı kanun yoluna başvurulamaz
- durum ve şartların değişmesi ile yapılan başvurularda mahkemenin her seferinde duruşma açarak karar vermesine gerek yoktur
- durum ve şartların değişmesi sebebiyle itiraz imkanından tedbir kararı verilirken ister dinlensin isterse yokluğunda karar verilsin aleyhine tedbire hükmedilen taraf yararlanabilir
3. teminat karşılığı tedbirin değiştirilmesi veya kaldırılması talebi
- aleyhine tedbir kararı verilen taraf veya hakkında tedbir kararı uygulanan kişiler mahkemeye başvurup teminat göstererek tedbirinin tamamen kaldırılmasını veya değiştirilmesini isteyebilir
- mahkeme yaptığı inceleme sonunda yeterli bir teminat karşılığında tedbiri tamamen kaldırabilir veya değiştirebilir ancak tedbirli kaldırmaya veya değiştirmeye mecbur değildir
- teminatın türünü ve miktarını mahkeme belirler
- mahkemenin teminat karşılığı tedbirin kaldırılması ya da değiştirilmesi hakkında vereceği karara karşı kanun yoluna başvurulamaz
# ihtiyati tedbirden kaynaklanan tazminat davası
- ihtiyati tedbir talep eden tarafın bu talebinin haksız olduğu anlaşılırsa bu tedbirden zarar görenler talepte bulunana karşı bir tazminat davası açabilir
- buradaki sorumluluk kusursuz sorumluluk şeklidir fedakarlığın denkleştirilmesi çerçevesinde değerlendirilir
- bu Tazminat davasında zamanaşımı süresi BİR YILdır
- zamanaşımı hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbirin kalkmasından itibaren işlemeye başlar
- tedbir talep edenin tedbiri talep ederken iyi niyetli olması veya başlangıçta haklı görülmesi sorumluluğu kaldırmaz
- tedbir talep edenin tedbir talep ettiği davanın sonucunda haksız çıkması ve tedbirden dolayı bir zararın olması yeterlidir
# tazminat davasının şartları
- haksız fiil hükümlerine kıyasen belirlenir kusursuz sorumluluk olması sebebiyle kusur şartı aranmaz
1. ihtiyati tedbir kararının kural olarak icra edilmiş olması gerekir
ancak tedbir kararı icra edilmeden de bir zarar ortaya çıkmışsa bu durumda da tazminat talep edilebilir
2. ihtiyati tedbir haksız olmalıdır
3. haksız ihtiyati tedbir sebebiyle bir zarar olmalıdır
4. haksız tedbir ile ortaya çıkan zarar arasında uygun illiyet bağının bulunması gerekir
- haksız ihtiyati tedbirden dolayı tazminat davasını öncelikle bu kararın muhatabı olan karşı taraf yani asıl uyuşmazlık hakkındaki davada davalı açabilir
- ihtiyati tedbirden etkilenen üçüncü kişiler de zarar görmüşse tazminat davası açabilirler
- davalı tarafta tedbir koyduran kimse yer alır Yani asıl davada Davacı olan kişi
- bu tazminat davası esas hakkındaki davanın karara bağlandığı mahkemede açılacaktır
- mahkeme tazminata hükmederse tazminat talep eden alacağını öncelikle tedbir kararı verilirken tedbir isteyenin yatırdığı teminattan alacaktır
# ihtiyati tedbir ile ihtiyati haciz karşılaştırılması ve aralarındaki farklar
- her iki tedbirin yöneldikleri amaç farklıdır
ihtiyati tedbir amacı bakımından koruma amaçlı eda amaçlı ve teminat amaçlı olmak üzere üç alt ayrıma tabirdir Oysa ihtiyati haciz amacı sadece teminattır Bu sebeple bir para alacağının korunması için ihtiyati tedbir yoluna değil ancak ihtiyati haciz yoluna başvurulabilir
2. her iki geçici hukuki koruma arasında konuları bakımından da farklılık bulunmaktadır
ihtiyati hacizde sözkonusu olan para alacağıdır ihtiyati tedbir ise ihtiyati haciz dışında kalan mal hak ve diğer talepleri de kapsamaktadır
3. bu iki geçici hukuki koruma sebepleri ve şartları bakımından birbirinden ayrılır
4. Yargılama ve izlenecek prosedür bakımından her geçici hukuki korumanın niteliklerinden kaynaklanan özellikleri dışında esaslı bir fark bulunmamaktadır
5. ihtiyati haczi ve Tedbiri tamamlayıcı prosedur bakımından farklılıklar bulunmaktadır
6. her iki geçici hukuki koruma hakkında verilen kararın icrası ve doğurdukları sonuçlar birbirinden farklı özellikler gösterir
# DELİL TESPİTİ
- delil tespiti ileride açılacak veya açılmış olan bir dava ile ilgili delillerin bazı şartlar altında zamanından önce toplanıp emniyet altına alınmasını sağlamak için kabul edilmiş bir müessesedir
- delil tespitinde davanın karara bağlanmasında ispat faaliyetine yardımcı olan delillerin korunmasını sağlamak kaybolmasını önlemek amacıyla tedbir alınır
- delil tespiti için temel iki şart bulunmaktadır
1. Sadece henüz inceleme sırası gelmemiş olan delillerin tespiti istenebilir
2. delil tespiti talep edenin bunda hukuki yararı olmalıdır
- delil tespiti dava açılmadan önce istenebileceği gibi dava açıldıktan sonra da inceleme sırası gelmemiş delil hakkında istenebilir
- Delinin hemen tespit edilmemesi halinde ileride yok olacağı veya gösterilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağı ihtimal dahilinde bulunuyorsa delillerin tespiti istenebilir
- keşif yapılması bilirkişi incelemesi yapılması tanık ifadelerinin alınması da dahil her türlü delil tespiti mümkündür
- delil tespiti mahkemeden bir dilekçe ile istenir
- delil tespitine talep eden durum ve şartların imkan tanımaması sebebiyle karşı tarafı belirleyemiyor ve dilekçede gösteremiyorsa bu durumda da talep geçerlidir
- delil tespiti henüz dava açılmadan önce isteniyorsa esas hakkındaki davaya bakacak olan mahkeme veya üzerinde keşif ya da Bilirkişi incelemesi yapılacak olan şeyin yahut tanık olarak dinlenecek kişinin oturduğu yer Mahkemesi yetkilidir
- görev bakımından bir sınırlama yapılmadan esas davaya bakacak olan mahkeme veya sulh mahkemesi görevi nedir
- dava açıldıktan sonra sadece davanın açıldığı mahkemede delil tespiti istenebilir
- tespit talebi mahkemece haklı bulunursa bu karar talepte bulunanların dilekçesi ile birlikte karşı tarafa tebliğ edilir
- Bu kararda ayrıca tespitin nasıl ve ne zaman yapılacağı tespitin icrası sırasında karşı tarafın da hazır bulunabileceği varsa itiraz ve sorularını bir hafta içinde bildirilmesi gerektiği belirtilir
- acele hallerde talep sahibinin haklarının korunması bakımından zorunluluk bulmuyorsa karşı tarafa tebligat yapılmadan da delil tespiti yapılabilir
- bu durumda tesbitten sonra tespit dilekçesi tespit kararı tespit tutanağının varsa bilirkişi raporunun bir örneği mahkemece kendiliğinden karşı tarafa tebliğ edilir
- karşı taraf bu durumda itirazların bir hafta içinde bildirebilir
- Yokluğunda delil tespiti yapılan tarafın bu tespiti itiraz etmesi mümkündür
- bu itiraz delil tespiti yapan mahkeme tarafından incelenmelidir
- delil tespiti talebi hakkında verilen karara karşı kanun yoluna başvurulamaz
- her delil kendi hükümlerine göre incelenir ve tespit edilir
- delil tespiti dosyası asıl dava dosyasının eki niteliğinde sayılır ve onunla birleştirilir
- delil tespiti hakkında bir tutanak düzenlenir
- asıl davanın taraflarından her biri iddia ve savunmasını ispat için bu tutanak ve raporlara dayanabilir
1. her iki tarafça da istenebilir
2. geçici niteliktediler
3. inceleme basit ve çabuk şekilde yapılır
4. kararlar bağlayıcı ve zorlayıcıdır
5. yargılamada kural olarak yaklaşık ispatla yetinilir
6. hukuki dinlenilme Hakkı bakımından karşı taraf önceden dinlenmeden de karar verilebilir
# genel olarak geçici hukuki Korumalar: ihtiyati tedbir ihtiyati haciz ve delil tespitidir
# İHTİYATİ TEDBİR
# ihtiyati tedbir kesin hükme kadar devam eden yargılama boyunca davacı veya davalının dava konusu ile ilgili olarak hukuki durumunda meydana gelebilecek zararlara karşı öngörülmüş geçici nitelikte geniş veya sınırlı olabilen hukuki korumadır
# 1. teminat amaçlı tedbirler
Örneğin çekişmeli bir malın muhafaza altına alınması teminat amaçlı bir tedbirdir
2. Eda amaçlı tedbirlerde ise ihtilaf konusu olan hakkın geçici olarak ifade edilmesi mümkün olabilmektedir
Örneğin tedbir nafakası
3. düzenleme amaçlı tedbirler ihtilafı hususun geçici olarak düzenlenmesini amaçlamaktadır boşanma davası devam ederken çocuğun taraflardan birine bırakılması düzenleme amaçlı tedbire örnektir
# ihtiyati tedbirin şartları
1. ihtiyati tedbire esas olan bir hakkın bulunması
- taraflar arasında çekişmeli olan şey veya yargılama konusunu oluşturan hak veya şey aynı zamanda tedbirin konusunu oluşturur
- diğer geçici hukuki korumaların alanına giren konularda ihtiyati tedbire karar verilmemesi gerekmektedir
- bir para alacağını korumak için ihtiyati haciz yerine ihtiyati tedbir talep edilmesi veya ihtiyati tedbir kararı verilmesi kanuna aykırıdır
- yani özel bir kanun ile düzenlenen geçici hukuki koruma türleri öncelikle uygulanır
- delillere ilişkin geçici hukuki koruma olan delil tespiti yerine ihtiyati tedbir karar verilmesi de kanuna aykırıdır
2. ihtiyati tedbir sebebinin mevcut olması
- mevcut durumun değişmesi halinde hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşması
- hakkın elde edilmesinin tamamen imkansız hale gelmesi
- gecikme sebebi ile bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğması tehlikesi varsa
ihtiyati tedbir sebebi var kabul edilir
- ihtiyati tedbire karar verilebilmesi için mutlaka bir tehlikenin veya zararın doğmuş ve halen var olması aranmaz.
- dava konusu hak veya şey bakımından ortaya çıkacak tehlike ve zararın önlenmesi için de her türlü tedbire karar verilebilir
# ihtiyati tedbir talebi ve yargılaması
- ihtiyati tedbir bir dava değildir
- ihtiyati tedbir yargılamasında tarafta ihtiyati tedbir talep eden ve karşı taraftır
- ihtiyati tedbir dava açılmadan önce istenebileceği gibi dava açıldıktan sonra da istenebilir
- ihtiyati tedbir dava açılmadan önce esas hakkındaki görevli ve yetkili mahkemeden, dava açıldıktan sonra ise ancak asıl davanın görüldüğü mahkemeden istenebilir
- Dava açılmadan önve gmrevsiz ve kesin yetki halinde yetkisiz mahkemeden tedbir istenirse reddedilir. Ancak kesin yetki olmayan hallerde talebin reddi için karşı tarafın tedbir talebine itirz etmesi gerekir.
- ihtiyati tedbir yargılamasında öncelikle kanunda açıkça düzenlenen özel hükümler dikkate alınarak basit yargılama usulü uygulanır
- talep eden ne tür bir tedbir istediğini talebinde belirtmek durumundadır
- karşı taraf dinlenilmeden de ihtiyati tedbire karar verilmesi mümkündür
- tam ispat aranmaz yaklaşık ispat yeterlidir.
- ihtiyati tedbir talebinin reddi halinde kanun yoluna başvurulabilir kanun yolunda bu başvuru öncelikle incelenir ve kanun yolunda verilen karar kesindir
- ihtiyati tedbirin talebinin reddi kararına karşı gidilebilecek tek yol İstinaf kanun yoludur ihtiyati tedbir talebinin kabulü kararına ise belirli şartların varlığında kararı veren mahkemeye itiraz edilebilir
- ihtiyati tedbir kararı verilirken tedbir isteyenden haksız çıktığı takdirde ihtiyati tedbirden dolayı karşı tarafın ve üçüncü kişilerin uğrayacakları zararları için bir teminat alınmasına da karar verilecektir
- talep resmi bir belge başkaca bir kesin delile dayanıyor ya da durum ve koşullar gerektiriyorsa mahkeme gerekçesini açıkça belirterek teminat alınmamasına da karar verebilir
- adli yardımdan yararlananların teminat gösterilmesi gerekmez
- bu teminat asıl davaya ilişkin hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren bir ay içinde tazminat davasının açılmaması üzerine iade edilir
- ihtiyati tedbir kararı aksi belirtilmediği takdirde nihai kararın kesinleşmesine kadar devam eder ve kesinleşmesi ile birlikte ortadan kalkar
- tedbir kararından sonra durumun değişmesi sebebiyle kaldırılabilir
- maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez.
# mahkeme tedbire konu olan mal veya hakkın muhafaza altına alınması ya da bir yediemine verilmesi ya da bir şeyin yapılması ve yapılmaması gibi sakıncaları ortadan kaldıracak veya zararı engelleyecek her türlü tedbire karar verebilir
# asıl davanın açılması zorunluluğu ( ihtiyati Tedbiri tamamlayan işlemler )
- ihtiyati tedbir dava açılmadan önce talep edilmiş ve tedbire karar verilmişse tedbir isteyenin bu KARARIN UYGULANMASINI TALEP ETTİĞİ tarihten itibaren İKİ HAFTA içinde esas hakkındaki davasını açmak ve dava açtığında ilişkin belgeyi kararı uygulayan memura ibraz etmek ve dosyaya koydurtmak ve karşılığında belge almak zorunluluğu vardır bu işlemleri yapılmadığında tablet kendiliğinden kalkmış olacaktır
# ihtiyati tedbir kararının uygulanması
- ihtiyati tedbir kararı verildikten sonra bunun icra edilmesi gerekir
- tedbir kararının uygulanması TEDBİR KARARININ VERİLDİĞİ TARİHTEN itibaren BİR HAFTA içinde talep edilmelidir Bu süre içinde tedbirinin uygulanması talep edilmezse tedbir kararı kendiliğinden kalkar
- tedbir kararının uygulanması kural olarak kararı veren mahkemenin yargı çevresinde bulunan veya tedbir konusu olan mal ya da hakkın bulunduğu yerdeki icra dairesinden istenir
- mahkemece kararın Yazı İşleri Müdürlüğü tarafından da uygulanmasına karar verilebilir
- taşınmaz hakkında ihtiyati tedbirlerde sadece tapuda işlem yapılması yeterli olacaksa tedbir kararının mahkeme tarafından doğrudan tapu idaresine yazılması yeterlidir
- ihtiyati tedbir kararını uygulayan memur bir tutanak düzenler
[ İhtiyati tedbir kararı verildi + 1 hafta içinde bu tedbirin uygulanması talep edilecek + uygulanma talep edildikten 2 hafta içinde dava açışacak]
# ihtiyati tedbir kararına karşı konulması
1. Yokluğunda Tedbir kararı verilen tarafın karara itirazı
- kendisi dinlenmeden aleyhine ihtiyati tedbir kararı verilen taraf ihtiyati tedbir kararına itiraz edebilir
- karşı taraf tedbirinin uygulanması sırasında hazır bulunuyorsa TEDBİRİN UYGULANMASINDAN hazır bulunmuyorsa tedbirin uygulanmasına ilişkin TUTANAĞIN TEBLİĞİNDEN itibaren bir hafta içinde tedbire karşı itiraz edebilir
- ihtiyati tedbire itiraz yoluna aleyhine tedbir kararı verilen karşı taraf başvurabileceği gibi kararın uygulanması sebebiyle açıkça menfaati ihlal edilen 3 kişiler de başvurabilir
- 3 kişiler bakımından da 1 haftalık itiraz süresi bulunmakla beraber bu süre TEDBİRİN ÖĞRENİLMESİNDEN itibaren başlar
- 1 haftalık süre hak düşürücü bir süredir
- itiraz sebepleri olarak
1. ihtiyati tedbirin şartlarına
2. mahkemenin yetkisine ve
3. teminata itiraz yapılabilir
- Üçüncü kişiler ise bu sebeplerden sadece tedbirin şartları ve teminata yönelik itirazda bulunabilir yetki konusunda üçüncü kişilerin itiraz imkanı mevcut değildir
- itiraz bir dilekçe ile yapılır
- mahkeme itiraz üzerine başta ihtiyati tedbir isteyen olmak üzere ilgili dinlemek üzere davet eder
- ancak taraflar gelmese de dosya işlemden kaldırılmaz dosya üzerinden inceleme yapılarak karar verilir
- itiraz kural olarak tedbirin uygulanmasını durdurmaz ancak mahkeme tedbirinin uygulanmasının geçici olarak durdurulmasına karar verebilir
- itiraz hakkında verilen karara karşı kanun yoluna başvurulabilir ve bu başvuru öncelikle incelenir ve kesin olarak karara bağlanır
- İstinaf yoluna başvurulmuş olması da tedbirinin uygulanmasını durdurmaz.
2. durum ve şartların değişmesi sebebiyle ihtiyati tedbire itiraz
- durum ve şartların değişmesi sebebiyle tedbire itirazda mahkeme tesbiri tamamen kaldırabilir tedbiri değiştirebilir veya devam etmesi yönünde karar verebilir
- Bu şekildeki itiraz yolunda menfaati açıkça ihlal edilen üçüncü kişiler de başvurabilir
- durum ve şartların değişmesi sebebiyle mahkemeye yapılan başvuru üzerine mahkemenin verdiği kararlara karşı kanun yoluna başvurulamaz
- durum ve şartların değişmesi ile yapılan başvurularda mahkemenin her seferinde duruşma açarak karar vermesine gerek yoktur
- durum ve şartların değişmesi sebebiyle itiraz imkanından tedbir kararı verilirken ister dinlensin isterse yokluğunda karar verilsin aleyhine tedbire hükmedilen taraf yararlanabilir
3. teminat karşılığı tedbirin değiştirilmesi veya kaldırılması talebi
- aleyhine tedbir kararı verilen taraf veya hakkında tedbir kararı uygulanan kişiler mahkemeye başvurup teminat göstererek tedbirinin tamamen kaldırılmasını veya değiştirilmesini isteyebilir
- mahkeme yaptığı inceleme sonunda yeterli bir teminat karşılığında tedbiri tamamen kaldırabilir veya değiştirebilir ancak tedbirli kaldırmaya veya değiştirmeye mecbur değildir
- teminatın türünü ve miktarını mahkeme belirler
- mahkemenin teminat karşılığı tedbirin kaldırılması ya da değiştirilmesi hakkında vereceği karara karşı kanun yoluna başvurulamaz
# ihtiyati tedbirden kaynaklanan tazminat davası
- ihtiyati tedbir talep eden tarafın bu talebinin haksız olduğu anlaşılırsa bu tedbirden zarar görenler talepte bulunana karşı bir tazminat davası açabilir
- buradaki sorumluluk kusursuz sorumluluk şeklidir fedakarlığın denkleştirilmesi çerçevesinde değerlendirilir
- bu Tazminat davasında zamanaşımı süresi BİR YILdır
- zamanaşımı hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbirin kalkmasından itibaren işlemeye başlar
- tedbir talep edenin tedbiri talep ederken iyi niyetli olması veya başlangıçta haklı görülmesi sorumluluğu kaldırmaz
- tedbir talep edenin tedbir talep ettiği davanın sonucunda haksız çıkması ve tedbirden dolayı bir zararın olması yeterlidir
# tazminat davasının şartları
- haksız fiil hükümlerine kıyasen belirlenir kusursuz sorumluluk olması sebebiyle kusur şartı aranmaz
1. ihtiyati tedbir kararının kural olarak icra edilmiş olması gerekir
ancak tedbir kararı icra edilmeden de bir zarar ortaya çıkmışsa bu durumda da tazminat talep edilebilir
2. ihtiyati tedbir haksız olmalıdır
3. haksız ihtiyati tedbir sebebiyle bir zarar olmalıdır
4. haksız tedbir ile ortaya çıkan zarar arasında uygun illiyet bağının bulunması gerekir
- haksız ihtiyati tedbirden dolayı tazminat davasını öncelikle bu kararın muhatabı olan karşı taraf yani asıl uyuşmazlık hakkındaki davada davalı açabilir
- ihtiyati tedbirden etkilenen üçüncü kişiler de zarar görmüşse tazminat davası açabilirler
- davalı tarafta tedbir koyduran kimse yer alır Yani asıl davada Davacı olan kişi
- bu tazminat davası esas hakkındaki davanın karara bağlandığı mahkemede açılacaktır
- mahkeme tazminata hükmederse tazminat talep eden alacağını öncelikle tedbir kararı verilirken tedbir isteyenin yatırdığı teminattan alacaktır
# ihtiyati tedbir ile ihtiyati haciz karşılaştırılması ve aralarındaki farklar
- her iki tedbirin yöneldikleri amaç farklıdır
ihtiyati tedbir amacı bakımından koruma amaçlı eda amaçlı ve teminat amaçlı olmak üzere üç alt ayrıma tabirdir Oysa ihtiyati haciz amacı sadece teminattır Bu sebeple bir para alacağının korunması için ihtiyati tedbir yoluna değil ancak ihtiyati haciz yoluna başvurulabilir
2. her iki geçici hukuki koruma arasında konuları bakımından da farklılık bulunmaktadır
ihtiyati hacizde sözkonusu olan para alacağıdır ihtiyati tedbir ise ihtiyati haciz dışında kalan mal hak ve diğer talepleri de kapsamaktadır
3. bu iki geçici hukuki koruma sebepleri ve şartları bakımından birbirinden ayrılır
4. Yargılama ve izlenecek prosedür bakımından her geçici hukuki korumanın niteliklerinden kaynaklanan özellikleri dışında esaslı bir fark bulunmamaktadır
5. ihtiyati haczi ve Tedbiri tamamlayıcı prosedur bakımından farklılıklar bulunmaktadır
6. her iki geçici hukuki koruma hakkında verilen kararın icrası ve doğurdukları sonuçlar birbirinden farklı özellikler gösterir
# DELİL TESPİTİ
- delil tespiti ileride açılacak veya açılmış olan bir dava ile ilgili delillerin bazı şartlar altında zamanından önce toplanıp emniyet altına alınmasını sağlamak için kabul edilmiş bir müessesedir
- delil tespitinde davanın karara bağlanmasında ispat faaliyetine yardımcı olan delillerin korunmasını sağlamak kaybolmasını önlemek amacıyla tedbir alınır
- delil tespiti için temel iki şart bulunmaktadır
1. Sadece henüz inceleme sırası gelmemiş olan delillerin tespiti istenebilir
2. delil tespiti talep edenin bunda hukuki yararı olmalıdır
- delil tespiti dava açılmadan önce istenebileceği gibi dava açıldıktan sonra da inceleme sırası gelmemiş delil hakkında istenebilir
- Delinin hemen tespit edilmemesi halinde ileride yok olacağı veya gösterilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağı ihtimal dahilinde bulunuyorsa delillerin tespiti istenebilir
- keşif yapılması bilirkişi incelemesi yapılması tanık ifadelerinin alınması da dahil her türlü delil tespiti mümkündür
- delil tespiti mahkemeden bir dilekçe ile istenir
- delil tespitine talep eden durum ve şartların imkan tanımaması sebebiyle karşı tarafı belirleyemiyor ve dilekçede gösteremiyorsa bu durumda da talep geçerlidir
- delil tespiti henüz dava açılmadan önce isteniyorsa esas hakkındaki davaya bakacak olan mahkeme veya üzerinde keşif ya da Bilirkişi incelemesi yapılacak olan şeyin yahut tanık olarak dinlenecek kişinin oturduğu yer Mahkemesi yetkilidir
- görev bakımından bir sınırlama yapılmadan esas davaya bakacak olan mahkeme veya sulh mahkemesi görevi nedir
- dava açıldıktan sonra sadece davanın açıldığı mahkemede delil tespiti istenebilir
- tespit talebi mahkemece haklı bulunursa bu karar talepte bulunanların dilekçesi ile birlikte karşı tarafa tebliğ edilir
- Bu kararda ayrıca tespitin nasıl ve ne zaman yapılacağı tespitin icrası sırasında karşı tarafın da hazır bulunabileceği varsa itiraz ve sorularını bir hafta içinde bildirilmesi gerektiği belirtilir
- acele hallerde talep sahibinin haklarının korunması bakımından zorunluluk bulmuyorsa karşı tarafa tebligat yapılmadan da delil tespiti yapılabilir
- bu durumda tesbitten sonra tespit dilekçesi tespit kararı tespit tutanağının varsa bilirkişi raporunun bir örneği mahkemece kendiliğinden karşı tarafa tebliğ edilir
- karşı taraf bu durumda itirazların bir hafta içinde bildirebilir
- Yokluğunda delil tespiti yapılan tarafın bu tespiti itiraz etmesi mümkündür
- bu itiraz delil tespiti yapan mahkeme tarafından incelenmelidir
- delil tespiti talebi hakkında verilen karara karşı kanun yoluna başvurulamaz
- her delil kendi hükümlerine göre incelenir ve tespit edilir
- delil tespiti dosyası asıl dava dosyasının eki niteliğinde sayılır ve onunla birleştirilir
- delil tespiti hakkında bir tutanak düzenlenir
- asıl davanın taraflarından her biri iddia ve savunmasını ispat için bu tutanak ve raporlara dayanabilir
Yorumlar
Yorum Gönder