# Bir dava ait olduğu yargı kolundan başka bir yargı koluna ait mahkemede açılırsa bu aykırılığı hakim kendiliğinden nazara alabileceği gibi taraflarda buna itiraz edebilir bu itiraz yargı Yolu itirazıdır ve görev itirazından farklıdır
# - Sulh Hukuk Mahkemesi ile Asliye Hukuk Mahkemesi
- genel mahkemeler ile özel mahkemeler
- iki özel mahkeme
arasındaki ilişki görev ilişkisidir.
# Mahkemelerin görevi KANUNLA düzenlenir
# Hukuk Mahkemeleri Kanunu madde 2/ 1 " Dava konusunun değer veya miktarına bakılmaksızın
- malvarlığı haklarına ilişkin davalar ile
- şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme aksine bir düzenleme olmadıkça asliye hukuk mahkemesidir
# Asliye Hukuk mahkemelerinin görevli olduğu davalar:
1. Konusu para olan ya da para ile değerlendirilebilen( mal varlığına ilişkin ) davalar
# Konusu para ile değerlendirilebilen davalarda Davacı dava açarken dava konusunun değerini dilekçesinde göstermek zorundadır. Ancak bu zorunluluk görevli mahkemenin belirlenmesi için değil sadece dava konusu üzerinden harç alınabilmesi içindie. Bir değer belirtilmemiş ise hakimin harcın hesaplanabilmesi için davacıya süre vermesi gerekir Bu süre içinde diğer gösterilmez ise dava dilekçesi işleme konulmaz. Dava konusunun değeri eksik gösterilmiş ise davalı itiraz etmemiş olsa da hakimin bunu kendiliğinden dikkate alarak eksik yatırılan harcı davacıya tamamlanması gerekir.
# Seçimlik borç para veya para ile değerlendirilebiliyorsa miktar veya değeri ne olursa olsun görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir
# kısmi dava para veya para ile değerlendirilebilir nitelikte ise geri kalan kısmı ister taraflar arasında uyuşmazlık konusu olsun ister olmasın herhalde görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir
# Belirsiz alacak davasında davacı geçici talep sonucunu ne miktarda gösterirse göstersin Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir
# Kamulaştırma kanununda adli yargının görevli kılındığı uyuşmazlıklarda Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir
2. Şahısvarlığına ilişkin davalar
# Şahısvarlığına ilişkin olup açıkça Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görevli olduğu belirtilmeyen davalarda asıl görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir
# Şahısvarlığına ilişkin davalarda Asliye Hukuk Mahkemesi'nin görevi asıl Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görevi istisnadır ve Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görevi kanunda ayrıca belirtilmelidir
# Aile mahkemesinin görevine giren davalar bakımından Asliye Hukuk Mahkemesi değil Aile Mahkemesi görevli olacaktır
# En doğru ifade; Sulh Hukuk Mahkemesi'nin ve Aile mahkemesinin görevine girmeyen ve özel hükümlerle başka bir mahkemenin de görevlendirilmediği davalar bakımından Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir
# Bazı çekişmesiz yargı işlerinin de Asliye Hukuk mahkemesinin görevine girdiği açıkça kanunlarda belirtilmiştir.
# Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görevli olduğu davalar
1. Kira sözleşmesine dayanan davalar
# Kiralanan taşınmazların İcra ve İflas Kanunu'na göre ilamsız tahliyesine ilişkin hükümler ayrı kalmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalarda Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir
# Kira ilişkisinden doğan tüm alacak davaları miktar veya diğerine bakılmaksızın sulh hukuk mahkemesinin görevine girer
# Bir kira ilişkisinden doğan bütün davaların sulh hukuk mahkemesinde açılabilmesi için bir kira sözleşmesine dayanılması gerekir kira sözleşmesinin yazılı veya sözlü yapılmış olması farketmez. Kira sözleşmesi geçersiz ise veya taraflar arasında bir kira sözleşmesi hiç yoksa açılacak davada görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir
2. Sulh hukuk mahkemesinin görevine giren diğer dava ve işler
# Dava konusunun miktar veya değerine bakılmaksızın sulh hukuk mahkemesinin görevine giren diğer davalar şunlardır;
- Taşınır ve Taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davalar
- Taşınır ve taşınmaz mallarda sadece zilyetliğin korunması ile ilgili davalar
- Hukuk muhahkemeleri kanunu ve diğer kanunların sülh hukuk mahkeöesini görevlendirdiği davalar
- Çekişmesiz yargı işlerinde aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir.
- Kat mülkiyeti Kanunu'na göre; bu kanunun uygulanmasından doğacak her türlü anlaşmazlık sulh mahkemelerince çözümlenir.
# Görev kurallarının niteliği
# Görev kuralları kamu düzenine ilişkindir
# Hüküm görevsiz bir mahkemeden verilmiş olmasına rağmen kesinleşmiş ise kesin olan bu hükme karşı artık olağanüstü kanun yolu olan yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez. Görevsiz mahkeme tarafından verilen kesin hüküm batıl sayılmaz
# Tarafların görev kuralları hakkında sözleşme yapmaları mümkün değildir
# Tarafların belli bir süre içinde görev itirazında bulunmaması görevsiz mahkemenin görevli hale gelmesine neden olmaz
# Görev dava şartı olduğu için diğer dava şartları gibi ön inceleme aşamasında ve tahkikata geçilmeden önce incelenir
Mahkeme görev hakkında dosya üzerinden karar verir ancak gerekirse tarafları ön inceleme duruşmasına davet ederek gereken kararını verir.
# Mahkeme görevli olduğu sonucuna varırsa göreve ilişkin itirazı reddeder. Görev itirazının reddine ilişkin karar bir ara karardır. Hakim bu kararı verdikten sonra davadan el çekmemekte davaya devam etmektedir ve bu karara karşı ancak esas hükümle birlikte kanun yoluna başvurulabilir
# Görevsizlik kararı usulü nihai bir karardır nihai bir karar olduğu için görevsizlik kararına karşı kanun yoluna başvurulabilir
# İlk derece mahkemelerinin göreve ilişkin kararları hakkında Bölge adliye mahkemesinin verdiği karara karşı temyiz yoluna başvurulamaz
# Mahkeme görevsizlik kararında görevli mahkemeyi de belirleyip dosyanın bu mahkemeye gönderilmesine karar verir
Ancak bu durumda görevsizlik kararı veren mahkeme sadece gönderme kararı verir dosyayı da kendiliğinden görevli mahkemeye göndermez.
# Görevsizlik kararı veren mahkeme yargılama giderlerine hükmetmez. Görevsizlik kararından sonra davaya görevli mahkemede devam edilirse yargılama giderlerine görevli mahkeme karar verir.
# Görevsizlik kararı verildikten sonra davaya görevli mahkemede devam edilebilir.
Davadya görevli mahkemede devam edilebilmesi için davacının, - görevsizlik kararına karşı kanun yoluna başvurma imkanı yoksa bu tarihten
- görevsizlik kararı kanun yoluna başvurmayarak kesinleşmiş ise kesinleştiği tarihten
- kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren
İKİ HAFTA içinde görevsizlik kararı veren mahkemeye başvurarak dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gereklidir.
# Davacı bu İki haftalık süre içinde görevli mahkemeye başvurursa bu dava görevsiz mahkemede açılan davanın devamıdır
# Davacı iki haftalık süre içinde görevli mahkemeye başvurmazsa görevsiz mahkemede açılmış olan dava hiç açılmamış sayılır.
# Davacı iki haftalık süreyi kaçırmış ve bu arada zamanaşımı dolmuşsa Türk borçlar kanununun 158 maddesindeki 60 Günlük ek süre imkanı vardır. İki haftalık görevli mahkemeye başvuru süresinin sona erdiği tarihten itibaren 60 gün içinde davacı ek süreden yararlanarak dava açabilir ve bu takdirde davanın zaman aşımı savunmasını İleri süremez.
# Süresi içinde görevli mahkemeye başvurulmuşsa görevsiz mahkemede TARAFLARIN yapmış oldukları işlemler görevli mahkemede de geçerlidir. Dilekçeler, iddia ve savunmalar, yemin, feragat ve kabul vb
# Buna karşılık görevsiz mahkemede MAHKEME tarafından yapılan işlemler görevli mahkemede kural olarak geçersizdir. Keşif gibi.
Ancak görevli mahkeme bu işlemin tekrarlanmasını gereksiz görüyorsan bu işlemi kararına esas alabilir.
# İki haftalık süre içinde görevsizlik kararı veren mahkemeye başvuru olmamışsa davalı taraf, görevsizlik kararı veren mahkemeye başvurarak
1. davanın açılmamış sayılması kararı ile birlikte
2. lehine yargılama giderlerinin verilmesini talep edebilir.
# Görevsizlik kararı üzerine kendisine başvurulan görevli mahkeme bu görevsizlik kararı ile bağlı mıdır?
A. Görevsizlik kararı KANUN YOLU denetiminden GEÇEREK kesinleşmiş ise başvurulan mahkeme görevsizlik kararı ile bağlıdır
B. Görevsizlik kararı KANUN YOLU denetiminden GEÇMEDEN kesinleşmişse başvurulan mahkeme de görevsizlik kararı verebilir. Bu durumda olumsuz görev uyuşmazlığı çıkar ve yargı yeri belirlenmesi (yani Merci tayini) yoluna gidilir
# - Sulh Hukuk Mahkemesi ile Asliye Hukuk Mahkemesi
- genel mahkemeler ile özel mahkemeler
- iki özel mahkeme
arasındaki ilişki görev ilişkisidir.
# Mahkemelerin görevi KANUNLA düzenlenir
# Hukuk Mahkemeleri Kanunu madde 2/ 1 " Dava konusunun değer veya miktarına bakılmaksızın
- malvarlığı haklarına ilişkin davalar ile
- şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme aksine bir düzenleme olmadıkça asliye hukuk mahkemesidir
# Asliye Hukuk mahkemelerinin görevli olduğu davalar:
1. Konusu para olan ya da para ile değerlendirilebilen( mal varlığına ilişkin ) davalar
# Konusu para ile değerlendirilebilen davalarda Davacı dava açarken dava konusunun değerini dilekçesinde göstermek zorundadır. Ancak bu zorunluluk görevli mahkemenin belirlenmesi için değil sadece dava konusu üzerinden harç alınabilmesi içindie. Bir değer belirtilmemiş ise hakimin harcın hesaplanabilmesi için davacıya süre vermesi gerekir Bu süre içinde diğer gösterilmez ise dava dilekçesi işleme konulmaz. Dava konusunun değeri eksik gösterilmiş ise davalı itiraz etmemiş olsa da hakimin bunu kendiliğinden dikkate alarak eksik yatırılan harcı davacıya tamamlanması gerekir.
# Seçimlik borç para veya para ile değerlendirilebiliyorsa miktar veya değeri ne olursa olsun görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir
# kısmi dava para veya para ile değerlendirilebilir nitelikte ise geri kalan kısmı ister taraflar arasında uyuşmazlık konusu olsun ister olmasın herhalde görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir
# Belirsiz alacak davasında davacı geçici talep sonucunu ne miktarda gösterirse göstersin Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir
# Kamulaştırma kanununda adli yargının görevli kılındığı uyuşmazlıklarda Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir
2. Şahısvarlığına ilişkin davalar
# Şahısvarlığına ilişkin olup açıkça Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görevli olduğu belirtilmeyen davalarda asıl görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir
# Şahısvarlığına ilişkin davalarda Asliye Hukuk Mahkemesi'nin görevi asıl Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görevi istisnadır ve Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görevi kanunda ayrıca belirtilmelidir
# Aile mahkemesinin görevine giren davalar bakımından Asliye Hukuk Mahkemesi değil Aile Mahkemesi görevli olacaktır
# En doğru ifade; Sulh Hukuk Mahkemesi'nin ve Aile mahkemesinin görevine girmeyen ve özel hükümlerle başka bir mahkemenin de görevlendirilmediği davalar bakımından Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir
# Bazı çekişmesiz yargı işlerinin de Asliye Hukuk mahkemesinin görevine girdiği açıkça kanunlarda belirtilmiştir.
# Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görevli olduğu davalar
1. Kira sözleşmesine dayanan davalar
# Kiralanan taşınmazların İcra ve İflas Kanunu'na göre ilamsız tahliyesine ilişkin hükümler ayrı kalmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalarda Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir
# Kira ilişkisinden doğan tüm alacak davaları miktar veya diğerine bakılmaksızın sulh hukuk mahkemesinin görevine girer
# Bir kira ilişkisinden doğan bütün davaların sulh hukuk mahkemesinde açılabilmesi için bir kira sözleşmesine dayanılması gerekir kira sözleşmesinin yazılı veya sözlü yapılmış olması farketmez. Kira sözleşmesi geçersiz ise veya taraflar arasında bir kira sözleşmesi hiç yoksa açılacak davada görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir
2. Sulh hukuk mahkemesinin görevine giren diğer dava ve işler
# Dava konusunun miktar veya değerine bakılmaksızın sulh hukuk mahkemesinin görevine giren diğer davalar şunlardır;
- Taşınır ve Taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davalar
- Taşınır ve taşınmaz mallarda sadece zilyetliğin korunması ile ilgili davalar
- Hukuk muhahkemeleri kanunu ve diğer kanunların sülh hukuk mahkeöesini görevlendirdiği davalar
- Çekişmesiz yargı işlerinde aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir.
- Kat mülkiyeti Kanunu'na göre; bu kanunun uygulanmasından doğacak her türlü anlaşmazlık sulh mahkemelerince çözümlenir.
# Görev kurallarının niteliği
# Görev kuralları kamu düzenine ilişkindir
# Hüküm görevsiz bir mahkemeden verilmiş olmasına rağmen kesinleşmiş ise kesin olan bu hükme karşı artık olağanüstü kanun yolu olan yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez. Görevsiz mahkeme tarafından verilen kesin hüküm batıl sayılmaz
# Tarafların görev kuralları hakkında sözleşme yapmaları mümkün değildir
# Tarafların belli bir süre içinde görev itirazında bulunmaması görevsiz mahkemenin görevli hale gelmesine neden olmaz
# Görev dava şartı olduğu için diğer dava şartları gibi ön inceleme aşamasında ve tahkikata geçilmeden önce incelenir
Mahkeme görev hakkında dosya üzerinden karar verir ancak gerekirse tarafları ön inceleme duruşmasına davet ederek gereken kararını verir.
# Mahkeme görevli olduğu sonucuna varırsa göreve ilişkin itirazı reddeder. Görev itirazının reddine ilişkin karar bir ara karardır. Hakim bu kararı verdikten sonra davadan el çekmemekte davaya devam etmektedir ve bu karara karşı ancak esas hükümle birlikte kanun yoluna başvurulabilir
# Görevsizlik kararı usulü nihai bir karardır nihai bir karar olduğu için görevsizlik kararına karşı kanun yoluna başvurulabilir
# İlk derece mahkemelerinin göreve ilişkin kararları hakkında Bölge adliye mahkemesinin verdiği karara karşı temyiz yoluna başvurulamaz
# Mahkeme görevsizlik kararında görevli mahkemeyi de belirleyip dosyanın bu mahkemeye gönderilmesine karar verir
Ancak bu durumda görevsizlik kararı veren mahkeme sadece gönderme kararı verir dosyayı da kendiliğinden görevli mahkemeye göndermez.
# Görevsizlik kararı veren mahkeme yargılama giderlerine hükmetmez. Görevsizlik kararından sonra davaya görevli mahkemede devam edilirse yargılama giderlerine görevli mahkeme karar verir.
# Görevsizlik kararı verildikten sonra davaya görevli mahkemede devam edilebilir.
Davadya görevli mahkemede devam edilebilmesi için davacının, - görevsizlik kararına karşı kanun yoluna başvurma imkanı yoksa bu tarihten
- görevsizlik kararı kanun yoluna başvurmayarak kesinleşmiş ise kesinleştiği tarihten
- kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren
İKİ HAFTA içinde görevsizlik kararı veren mahkemeye başvurarak dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gereklidir.
# Davacı bu İki haftalık süre içinde görevli mahkemeye başvurursa bu dava görevsiz mahkemede açılan davanın devamıdır
# Davacı iki haftalık süre içinde görevli mahkemeye başvurmazsa görevsiz mahkemede açılmış olan dava hiç açılmamış sayılır.
# Davacı iki haftalık süreyi kaçırmış ve bu arada zamanaşımı dolmuşsa Türk borçlar kanununun 158 maddesindeki 60 Günlük ek süre imkanı vardır. İki haftalık görevli mahkemeye başvuru süresinin sona erdiği tarihten itibaren 60 gün içinde davacı ek süreden yararlanarak dava açabilir ve bu takdirde davanın zaman aşımı savunmasını İleri süremez.
# Süresi içinde görevli mahkemeye başvurulmuşsa görevsiz mahkemede TARAFLARIN yapmış oldukları işlemler görevli mahkemede de geçerlidir. Dilekçeler, iddia ve savunmalar, yemin, feragat ve kabul vb
# Buna karşılık görevsiz mahkemede MAHKEME tarafından yapılan işlemler görevli mahkemede kural olarak geçersizdir. Keşif gibi.
Ancak görevli mahkeme bu işlemin tekrarlanmasını gereksiz görüyorsan bu işlemi kararına esas alabilir.
# İki haftalık süre içinde görevsizlik kararı veren mahkemeye başvuru olmamışsa davalı taraf, görevsizlik kararı veren mahkemeye başvurarak
1. davanın açılmamış sayılması kararı ile birlikte
2. lehine yargılama giderlerinin verilmesini talep edebilir.
# Görevsizlik kararı üzerine kendisine başvurulan görevli mahkeme bu görevsizlik kararı ile bağlı mıdır?
A. Görevsizlik kararı KANUN YOLU denetiminden GEÇEREK kesinleşmiş ise başvurulan mahkeme görevsizlik kararı ile bağlıdır
B. Görevsizlik kararı KANUN YOLU denetiminden GEÇMEDEN kesinleşmişse başvurulan mahkeme de görevsizlik kararı verebilir. Bu durumda olumsuz görev uyuşmazlığı çıkar ve yargı yeri belirlenmesi (yani Merci tayini) yoluna gidilir
Yorumlar
Yorum Gönder