# açılmış bulunan bir davada eğer davacı ve davalı sıfatı aynı kişide birleşirse dava sona erer. Örneğin miras sonucu davacı davalının tek mirasçısı olursa veya tersi söz konusu olursa dava sona erer.
# davaya müdahale çerçevesinde ne aslı ne de fer'i müdahil taraf olarak davada yer almaz
# Somut bir davada taraf ilw ilgili 3 sorunun araştırılması gerekir:
1. görülmekte olan davada taraf kimdir
2. bu kişi taraf ve dava ehliyetine sahip midir
3. bu kişi dava takip yetkisine sahip midir
# davada taraf kavramı bakımından benimsediğimiz şekli taraf kavramına göre; taraf mahkemeden kendi adına hukuki koruma talep eden ve kendisine karşı koruma talep edilen kişidir
- Bu teori uyarınca davanın tarafları dava dilekçesiyle belirlenir.Yani bir kimse dava dilekçesinde bir talepte bulunmakla davacı, davalı olarak gösterilmek ile de davalı olur
# taraf kavramı maddi hukuktan tamamen bağımsızdır. bir kişinin davada taraf olabilmesi için Sırf dava dilekçesinde davacı veya davalı olarak gösterilmesi yeterlidir
# dava dilekçesinin tebliği sırasında bazı yanlışlıklar yapılabilir
Örneğin dava dilekçesi davalı olarak gösterilen kişi yerine başka bir kimseye hatta onunla aynı isimli olan kişiye tebliğ edilmiş olabilir ancak bu yanlış tebliğ ile o kişi taraf haline gelmedi
Ancak davacı A yerine B ye karşı dava açarsa ve budurumda B davalı olur. bu durumda yanlışlığı fark eden davacının tarafı değiştirmesi gerekir
# kim olduğu bilinmeyen kişiye karşı dava açılamaz
# tarafların kimlik bilgilerinin dava dilekçesinde belirtilmesi dava dilekçesinin zorunlu unsurlarındandır.
Bu bilgilerde eksiklik olması halinde mahkemece davacıya 1 haftalık kesin süre verilir
Bu eksikliğin verilen kesin süre içinde tamamlanmaması durumunda dava açılmamış sayılır
# TARAF EHLİYETİ
# taraf ehliyeti usulü bir kavramdır taraf ehliyeti davada taraf olabilme usulü hukuki ilişkinin sujesi olabilme ehliyetidir
# taraf ehliyetine sahip olabilmek için Medeni hukuktaki hak ehliyetine sahip olmak gerekir
# taraf ehliyeti dava şartııdır
Bu husus davanın her aşamasında hakim tarafından incelenebilir taraflarda davanın sonuna kadar bunu İleri sürebilirler
# Dava açıldığında taraflardan biri taraf ehliyetine sahip değilse, Örneğin taraf davadan önce ölmüş veya davadan önce taraf ehliyetine sahip değilse ve davaya bu şekilde devam edilmişse, bu dava taraf ehliyetinin olmayışı sebebiyle kural olarak reddedilmelidir. verilen hüküm bozulmalıdır.
davacının ölmüş kişiye karşı açtığı dava taraf ehliyeti yokluğu nedeniyle reddedilmeden taraf değişikliği yapılmak suretiyle ölenin mirasçılarına karşı sürdürülebilmelidir
# taraf ehliyeti davanın başında mevcut olmakla birlikte dava esnasında ortadan kalkmışsa,
Bu durumda dava hemen reddedilmez. dava esnasında taraflardan biri ölürse 55 maddeye göre işlem yapılmalıdır Bu bağlamda mahkemece ölen tarafın mirasçılarını tespit etmeli ve mirasçılara tebligat yapılabilmesi için sağ kalan tarafa süre verilerek davanın ertelenmesi gerekir.
Eğer süresi içinde mirasçılara karşı davaya devam edilirse sorun olmaz.
Davaya süresi içinde devam edilmezse dava taraf ehliyetinin sona ermesi sebebiyle reddedilir
# Ancak her davada taraflardan birisinin taraf ehliyetinin sona ermesi sebebiyle davaya mirasçılarına karşı devam edilebilme imkanı yoktur
1. Eğer dava konusu sadece öleni ilgilendiriyorsa bu takdirde taraf ehliyetinin bulunmaması sebebiyle dava sona ere. bu dava mirasçılara karşı devam edemez
2. Dava konusu sadece öleni değil de ölenin mirasçılarını da ilgilendiriyorsa davaya mirasçılara karşı devam edilmelidir
# taraf ehliyetinin olmamasına rağmen bir hüküm verilmişse verilen hükümdeki bu eksiklik kanun Yollarına başvurularak iptal edilebilir.
Ancak bu şekilde verilen hükmün kesinleşmesi halinde gidilebilecek olağanüstü kanun yolu bulunmamaktadır
Böyle bir durumda bu hüküm hüküm olarak mevcut kabul edilir ancak muhatabı olmayan etkisiz bir hüküm niteliğindedir.
# DAVA EHLİYETİ
# dava ehliyeti tarafın bir davayı bizzat veya yetkilendirdiği vekili ile yürütebilme ve geçerli taraf usul işlemleri yapabilme ehliyetidir
# dava ehliyetinin medeni hakları kullanma ehliyetine göre belirleneceği düzenlenmiştir Yani fiil ehliyetine sahip olanlar dava ehliyetine sahiptir
# tam ehliyetsizlerin dava ehliyeti de yoktur
# Sınırlı fiil ehliyetine sahip kişiler dava ehliyetine sahip olmadığından dava ehliyetini ancak kanuni temsilcileri aracılığıyla kullanırlar
Ancak ayırt etme gücüne sahip küçük veya ayırt etme gücüne sahip kısıtlı kişilik hakları ile ilgili hakları kullanmakta kanuni temsilcilerinin iznini almak zorunda değildirler
Örneğin boşanma davasında ayırt etme gücüne sahip kısıtlı tek başına dava açabilir
# fiil ehliyeti sınırlı olanlar kanunen izin verilen hallerde küçük veya kısıtlı kişi tam bir fiil ehliyetine ve dava ehliyetini sahiptir
Örneğin kendisini izin verilen işle ilgili bir kira ilişkisinde bu kişi dava ehliyetine sahiptir.
# DAVA TAKİP YETKİSİ
# Dava takip yetkisi talep sonucu hakkında hüküm alabilme yetkisidir ve bu yetki kanunda belirtilen istisnalar dışında maddi hukuktaki tasarruf yetkisine göre belirlenir
# usuli olarak taraf olan kimselerin davayı yürüterek talep sonucu hakkında hüküm alabilmeleri için dava takip yetkisine de sahip olmaları gerekir
# Örneğin A, eşi B tarafından C ye ödünç verdiği bir malın iadesini kendi adına dava edemez Çünkü bu davada kendi adına bir hak iddiasında bulunmadığından dava takip yetkisi doğmamıştır
# Örneğin kira sözleşmesine istinaden açılan tahliye davasının sözleşmenin kiracı tarafına karşı açılması gerekir. Kira sözleşmesinin tarafı olmayan kimseye karşı açılan tahliye davasında davalının dava takip yetkisi söz konusu değildir
# Eğer Davacı hukukun imkan tanıdığı durumlarda iddiayı başka birinin adına ileri sürerse durum değişiktir.
Burada istisnaen dava takip yetkisini başkası adına kullanmak söz konusu olabilir.
Örnek olarak; İcra ve İflas hukukunda alacaklı borçlunun henüz tapuya tescil ettirmediği bir taşınmazını borçlu adına tescil ettirmek için icra dairesinden dava açma yetkisi verilmesini isteyebilir icra dairesi uygun bulursa alacaklıya dava takip yetkisi verilmiş olur
# Dava takip yetkisi sıfattan ayrı olup tamamen şekli taraf kavramının bir sonucudur
# Dava takip yetkisi dava şartıdır. dava takip yetkisi nin arandığı hallerde dava takip yetkisi yoksa dava reddedilir.
mahkeme dava takip yetkisinin bulunmadığını tespit ederse davayı kendiliğinden reddeser.
Davanın tarafları da bu dava şartı eksikliğini yargılamanın sonuna kadar ileri sürebilirler Bu açıdan dava takip yetkisi sıfattan ayrılmaktadır Çünkü sıfat dava şartı değildir
# Eğer Dava takip yetkisi kanunda açıkça yazılı ise kanuni dava takip yetkisinden söz edilmektedir. Dava takip yetkisi kural olarak iradi değildir. Bu sebeple kural olarak, üçüncü bir kişiye verilen yasal takip yetkisi dışında, devredilemez.
# SIFAT
# sıfat dava konusu subjektif hak ile taraflar arasındaki ilişkidir.
Dava dilekçesinde davacı veya davalı olarak gösterilenler şekli taraf kavramına göre o davanın taraf olsalar da bu her zaman davanın taraflarının taraf sıfatına sahip oldukları anlamına gelmez. Çünkü davacı olarak taraf sıfatına sahip olabilmek için dava konusu hakkın sahibi olmak gerekir.
# Örneğin; alacaklı olmayan kişi alacaklı olduğu iddiası ile dava açarsa davada şekli taraf kavramının kabul edilmesi sebebiyle davacı olarak yer alır. Ancak bu kişinin gerçekte alacaklı olmadığı anlaşıldığında taraf olarak yer aldığı bu davada taraf sıfatı olmayacaktır
# kamu yararı sebebiyle bazı hallerde taraf sıfatı olmadığı halde savcıya dava açabilme imkanı tanınmıştır. bu hallerde savcının aslında bir subjektif hakkı bulunmamaktadır
# taraf sıfatı dava şartı değildir. Çünkü Bir kimsenin hak sahibi veya borçlu olup olmadığı davanın esasına girildikten sonra tespit edilebilir. Bu durumda ise dava esastan Red veya kabul edilir
Oysa dava şartları davanın esasına gidilmesini engelleyen niteliklerdir. Ancak sıfat yokluğuna ilişkin dava dosyasından anlaşılabilen itirazlar hakim tarafından resen dikkate alınır.
# TARAF DEĞİŞİKLİĞİ
# davada taraf değişikliği taraflardan birinin YERİNE 3 kişi veya kişilerin geçirilmesi şeklinde olabileceği gibi taraflardan birinin YANINA 3 kişi veya kişilerin katılması şeklinde de olabilir.
taraf değişikliği Kanunu ve iradi taraf değişikliği olmak üzere iki ayrı Grup altında toplanmaktadır
tarafların dava dosyasında bulunan belgelerdeki açık yazımı hesap hataları maddi hata niteliğinde olup tarafta ilgili değildir
# Kanuni taraf değişikliği
A. Kanuni taraf değişikliği hallerinden bazılarında taraflarından birinin talebi olmasa da taraf değişikliği yapılabilir ve bunun için hakim re'sen hareket eder.
>> örneğin; dava esnasında taraflardan birinin ölümü halinde, diğer taraf talep etmese dahi ölen tarafın mirasçıları onun yerine davaya devam edebilirler.
Dava esnasında taraflardan birinin ölümü halinde hakim tarafından resen ölen tarafın mirasçılarının tespit edilmesi ve mirasçılara tebligat yapılabilmesi için sağ kalan tarafa süre verilerek davanın ertelenmesi gerekir.
Ancak davanın ertenebilmesi için herhalde bu davanın mirasçılar tarafından sürdürülebilecek nitelikte bir dava olması gerekir.
>> örneğin; dava esnasında taraflardan biri ölmüş ve mirasçıların mirası kabul etmediği gibi reddetmemişse gecikmesinde sakınca bulunan hallerde hakim davayı takip için kayyım atayabilir
B. Bazı kanuni taraf değişikliği hallerinde taraf değişikliği taraf işlemi ile gerçekleştirilebilir.
>> Örneğin; dava esnasında davacının dava konusunu devretmesi durumunda, davacı devralan kimseye karşı davaya devam etmek isterse davada taraf değişikliği yapılması mümkündür.
# Kanuni taraf değişikliği yapılması gereken hallerde bu değişikliğin yapılması için karşı tarafın veya davaya çekilecek olan kimsenin rızasına gerek olmadığı gibi hakimin de iznine gerek yoktur.
Bu durumda yeni taraf eski tarafın kaldığı yerden davaya devam eder ve eski tarafın yaptığı işlemler geçerliliğini korur
# Kanunlarda yer alan özel hükümler sebebiyle taraf değişikliği yapılması halleri kanuni taraf değişikliği teşkil eder. Bu hallerde iradi taraf değişikliğinden söz edilemez.
# iradi taraf değişikliği
# iradi taraf değişikliği, kural olarak tarafların anlaşması ile yapılan taraf değişikliğidir
# iradi taraf değişikliği
A. davanın taraflarından birinin davanın tarafı olmaktan çıkarılması ve onun yerine üçüncü kişi veya kişilerin taraf olarak geçirilmesi şeklinde yapılabileceği gibi
B. davanın taraflarından birinin yanına üçüncü kişi veya kişilerin katılması şeklinde de yapılabilir
# örneğin;
- şirket tüzel kişiliği yerine şirket ortağının açtığı davalarda ortağın yerine şirketin geçirilmesi
- tüzel kişiliği olmayan ortaklığa karşı açılan davada ortaklık yerine ortakların geçilmesi
- kefile karşı açılan alacak davasında borçlunun kefinin yanına katılması
# taraf katılımının yapıldığı tarafta tek bir kimse varsa katılım sureti ile dava arkadaşlığı meydana gelir. buna karşılık katılımın gerçekleştiği tarafta birden fazla kimse mevcutsa katılım suretiyle bu tarafta genişleme meydana gelir.
# Hukuk muhakemeleri Kanunu'na göre iradi taraf değişikliği ÜÇ şekilde yapılabilir
1. Karşı tarafın rızası ile yapılan taraf değişikliği
- Bir davada taraf değişikliği ancak karşı tarafın rızası ile mümkündür
- davacı taraf olarak davaya katılacak olan kimsenin davanın rızası yanında ayrıca kendi rızasına ihtiyaç bulunmaktadır
- buna karşılık davalı tarafta değişiklik yapılabilmesi için eski davalının rızası yeterlidir yeni davalı olarak yer alacak üçüncü kişinin ayrıca rızasının olması gerekli değildir Zira bir kimseye karşı dava açabilmek için ayrıca onun rızasının alınmasına gerek bulunmamaktadır
2. Hakimin izni ile yapılan taraf değişikliği
- Karşı taraf izin vermezse bu durumda taraf değişikliğinin yapılabilmesi için hakimden izin istenmelidir.
- Bu talep üzerine hakimin taraf değişikliği kararı verilebilmesi için taraf değişikliği talebinin maddi bir hatadan kaynaklanması veya dürüstlük kuralına aykırı bulunmaması gerekir.
3. Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa hakim karşı tarafın rızasını aramaksizin taraf değişikliğini kabul edebilir.
# Taraf değişikliği hem yeni bir tarafın önceki taraf yerine davaya girmesi biçiminde olabilir hem de davalı tarafta eksik bulunması halinde bunun tamamlanması şeklinde gerçekleşebilir.
# Taraf değişikliğinde sonuçlar
# A. Eski davacı için sonuçları:
DAVACI tarafta iradi taraf değişikliğinden sonra davadan ayrılan ve taraf olmaktan çıkarılan kişi bakımından DAVANIN GERİ ALINMASINA ilişkin hükümler geçerli olacaktır. Böylelikle önceki davacının dava açması ile meydana gelen sonuçlar eski davacı bakımından doğmamış sayılacaktır.Yani DAVA AÇILMAMIŞ SAYILIR ve DAVA DERDEST OLMAKTAN ÇIKAR.
Davanın açılmasının bütün sonuçları eski avacı bakımından kalkacağı için, dava açılmasının sonuçlarından zamanaşımı kesilmemiş hak düşürücü süre hiç korunmamış sayılacaktır
Yine davalı eski davacı tarafından temerrüde düşürülmüş olacaktır.
# B. Yeni davacı için sonuçlar:
Yeni Davacı bakımından dava şartları yeniden incelenmelidir.
Yeni davacının dava ehliyeti hukuki yararı ve kesin hükmün var olup olmadığı onun bakımından yeniden değerlendirilir
Yeni Davacı bakımından davanın açıldığı tarih olarak onun davaya davacı olarak katılacağı konusunda RIZASINI BİLDİRDİĞİ TARİH esas alınmalıdır
Eski davacının açtığı dava ile ilgili sonuçlar yeni davacı bakımından etkili olmaz
# C. Eski davalı için sonuçlar
Eski davalı bakımından tarafta değişiklik durumunda davanın geri alınmasına ilişkin hükümler kıyasen uygulanır.
Özellikle zamanaşımı süresi eski davalı bakımından kesin demiş hak düşürücü süre korunmamış sayılır
# D. Yeni davalı için sonuçlar
Yeni davalı bakımından dava açılmasının sonuçları taraf değişikliğinin yapıldığı tarih esas alınarak belirlenmelidir
Dava şartları ve ileri sürülmüşse ilk itirazlar yeni davalı bakımından yeniden incelenir
Temerrüt ve zamanaşımı da yeni davacı için taraf değişikliği esas alınarak belirlenir
# Eski davalı bakımından derdestlik davacının taraf değişikliği talebine rıza gösterdiğini beyan ettiği tarihte sona ermiş sayılır.
# Yeni davalı bakımından derdestlik davaya onun katılması ile birlikte doğmuş sayılır.
iradi dava değişikliği yapıldığında yeni davalının ne zaman davaya katılmış sayılacağı sorusunun cevabı davacının taraf değişikliğine ilişkin açıklama tarihi esas alınarak belirlenir.
# Taraf değişikliğinde yargılama giderleri
Hakim davanın tarafı olmaktan çıkarılan ve aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermeyen kişi lehine yargılama giderlerine hükmeder.
ESKİ DAVALI LEHİNE yargılama giderine hükmedilebilmesi için bu kişinin aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermemiş olması gerekir
Taraf değişikliği üzerine davanın tarafı olmaktan çıkarılan kişi lehine yargılama giderlerine hükmedilmesi için davanın esası hakkında hüküm verilmesinin beklenilmesine gerek bulunmamaktadır.
Taraf hangi anda davanın tarafı olmaktan çıkarılmışsa o an esas alınarak yargılama giderine hükmedilmelidir.
# davaya müdahale çerçevesinde ne aslı ne de fer'i müdahil taraf olarak davada yer almaz
# Somut bir davada taraf ilw ilgili 3 sorunun araştırılması gerekir:
1. görülmekte olan davada taraf kimdir
2. bu kişi taraf ve dava ehliyetine sahip midir
3. bu kişi dava takip yetkisine sahip midir
# davada taraf kavramı bakımından benimsediğimiz şekli taraf kavramına göre; taraf mahkemeden kendi adına hukuki koruma talep eden ve kendisine karşı koruma talep edilen kişidir
- Bu teori uyarınca davanın tarafları dava dilekçesiyle belirlenir.Yani bir kimse dava dilekçesinde bir talepte bulunmakla davacı, davalı olarak gösterilmek ile de davalı olur
# taraf kavramı maddi hukuktan tamamen bağımsızdır. bir kişinin davada taraf olabilmesi için Sırf dava dilekçesinde davacı veya davalı olarak gösterilmesi yeterlidir
# dava dilekçesinin tebliği sırasında bazı yanlışlıklar yapılabilir
Örneğin dava dilekçesi davalı olarak gösterilen kişi yerine başka bir kimseye hatta onunla aynı isimli olan kişiye tebliğ edilmiş olabilir ancak bu yanlış tebliğ ile o kişi taraf haline gelmedi
Ancak davacı A yerine B ye karşı dava açarsa ve budurumda B davalı olur. bu durumda yanlışlığı fark eden davacının tarafı değiştirmesi gerekir
# kim olduğu bilinmeyen kişiye karşı dava açılamaz
# tarafların kimlik bilgilerinin dava dilekçesinde belirtilmesi dava dilekçesinin zorunlu unsurlarındandır.
Bu bilgilerde eksiklik olması halinde mahkemece davacıya 1 haftalık kesin süre verilir
Bu eksikliğin verilen kesin süre içinde tamamlanmaması durumunda dava açılmamış sayılır
# TARAF EHLİYETİ
# taraf ehliyeti usulü bir kavramdır taraf ehliyeti davada taraf olabilme usulü hukuki ilişkinin sujesi olabilme ehliyetidir
# taraf ehliyetine sahip olabilmek için Medeni hukuktaki hak ehliyetine sahip olmak gerekir
# taraf ehliyeti dava şartııdır
Bu husus davanın her aşamasında hakim tarafından incelenebilir taraflarda davanın sonuna kadar bunu İleri sürebilirler
# Dava açıldığında taraflardan biri taraf ehliyetine sahip değilse, Örneğin taraf davadan önce ölmüş veya davadan önce taraf ehliyetine sahip değilse ve davaya bu şekilde devam edilmişse, bu dava taraf ehliyetinin olmayışı sebebiyle kural olarak reddedilmelidir. verilen hüküm bozulmalıdır.
davacının ölmüş kişiye karşı açtığı dava taraf ehliyeti yokluğu nedeniyle reddedilmeden taraf değişikliği yapılmak suretiyle ölenin mirasçılarına karşı sürdürülebilmelidir
# taraf ehliyeti davanın başında mevcut olmakla birlikte dava esnasında ortadan kalkmışsa,
Bu durumda dava hemen reddedilmez. dava esnasında taraflardan biri ölürse 55 maddeye göre işlem yapılmalıdır Bu bağlamda mahkemece ölen tarafın mirasçılarını tespit etmeli ve mirasçılara tebligat yapılabilmesi için sağ kalan tarafa süre verilerek davanın ertelenmesi gerekir.
Eğer süresi içinde mirasçılara karşı davaya devam edilirse sorun olmaz.
Davaya süresi içinde devam edilmezse dava taraf ehliyetinin sona ermesi sebebiyle reddedilir
# Ancak her davada taraflardan birisinin taraf ehliyetinin sona ermesi sebebiyle davaya mirasçılarına karşı devam edilebilme imkanı yoktur
1. Eğer dava konusu sadece öleni ilgilendiriyorsa bu takdirde taraf ehliyetinin bulunmaması sebebiyle dava sona ere. bu dava mirasçılara karşı devam edemez
2. Dava konusu sadece öleni değil de ölenin mirasçılarını da ilgilendiriyorsa davaya mirasçılara karşı devam edilmelidir
# taraf ehliyetinin olmamasına rağmen bir hüküm verilmişse verilen hükümdeki bu eksiklik kanun Yollarına başvurularak iptal edilebilir.
Ancak bu şekilde verilen hükmün kesinleşmesi halinde gidilebilecek olağanüstü kanun yolu bulunmamaktadır
Böyle bir durumda bu hüküm hüküm olarak mevcut kabul edilir ancak muhatabı olmayan etkisiz bir hüküm niteliğindedir.
# DAVA EHLİYETİ
# dava ehliyeti tarafın bir davayı bizzat veya yetkilendirdiği vekili ile yürütebilme ve geçerli taraf usul işlemleri yapabilme ehliyetidir
# dava ehliyetinin medeni hakları kullanma ehliyetine göre belirleneceği düzenlenmiştir Yani fiil ehliyetine sahip olanlar dava ehliyetine sahiptir
# tam ehliyetsizlerin dava ehliyeti de yoktur
# Sınırlı fiil ehliyetine sahip kişiler dava ehliyetine sahip olmadığından dava ehliyetini ancak kanuni temsilcileri aracılığıyla kullanırlar
Ancak ayırt etme gücüne sahip küçük veya ayırt etme gücüne sahip kısıtlı kişilik hakları ile ilgili hakları kullanmakta kanuni temsilcilerinin iznini almak zorunda değildirler
Örneğin boşanma davasında ayırt etme gücüne sahip kısıtlı tek başına dava açabilir
# fiil ehliyeti sınırlı olanlar kanunen izin verilen hallerde küçük veya kısıtlı kişi tam bir fiil ehliyetine ve dava ehliyetini sahiptir
Örneğin kendisini izin verilen işle ilgili bir kira ilişkisinde bu kişi dava ehliyetine sahiptir.
# DAVA TAKİP YETKİSİ
# Dava takip yetkisi talep sonucu hakkında hüküm alabilme yetkisidir ve bu yetki kanunda belirtilen istisnalar dışında maddi hukuktaki tasarruf yetkisine göre belirlenir
# usuli olarak taraf olan kimselerin davayı yürüterek talep sonucu hakkında hüküm alabilmeleri için dava takip yetkisine de sahip olmaları gerekir
# Örneğin A, eşi B tarafından C ye ödünç verdiği bir malın iadesini kendi adına dava edemez Çünkü bu davada kendi adına bir hak iddiasında bulunmadığından dava takip yetkisi doğmamıştır
# Örneğin kira sözleşmesine istinaden açılan tahliye davasının sözleşmenin kiracı tarafına karşı açılması gerekir. Kira sözleşmesinin tarafı olmayan kimseye karşı açılan tahliye davasında davalının dava takip yetkisi söz konusu değildir
# Eğer Davacı hukukun imkan tanıdığı durumlarda iddiayı başka birinin adına ileri sürerse durum değişiktir.
Burada istisnaen dava takip yetkisini başkası adına kullanmak söz konusu olabilir.
Örnek olarak; İcra ve İflas hukukunda alacaklı borçlunun henüz tapuya tescil ettirmediği bir taşınmazını borçlu adına tescil ettirmek için icra dairesinden dava açma yetkisi verilmesini isteyebilir icra dairesi uygun bulursa alacaklıya dava takip yetkisi verilmiş olur
# Dava takip yetkisi sıfattan ayrı olup tamamen şekli taraf kavramının bir sonucudur
# Dava takip yetkisi dava şartıdır. dava takip yetkisi nin arandığı hallerde dava takip yetkisi yoksa dava reddedilir.
mahkeme dava takip yetkisinin bulunmadığını tespit ederse davayı kendiliğinden reddeser.
Davanın tarafları da bu dava şartı eksikliğini yargılamanın sonuna kadar ileri sürebilirler Bu açıdan dava takip yetkisi sıfattan ayrılmaktadır Çünkü sıfat dava şartı değildir
# Eğer Dava takip yetkisi kanunda açıkça yazılı ise kanuni dava takip yetkisinden söz edilmektedir. Dava takip yetkisi kural olarak iradi değildir. Bu sebeple kural olarak, üçüncü bir kişiye verilen yasal takip yetkisi dışında, devredilemez.
# SIFAT
# sıfat dava konusu subjektif hak ile taraflar arasındaki ilişkidir.
Dava dilekçesinde davacı veya davalı olarak gösterilenler şekli taraf kavramına göre o davanın taraf olsalar da bu her zaman davanın taraflarının taraf sıfatına sahip oldukları anlamına gelmez. Çünkü davacı olarak taraf sıfatına sahip olabilmek için dava konusu hakkın sahibi olmak gerekir.
# Örneğin; alacaklı olmayan kişi alacaklı olduğu iddiası ile dava açarsa davada şekli taraf kavramının kabul edilmesi sebebiyle davacı olarak yer alır. Ancak bu kişinin gerçekte alacaklı olmadığı anlaşıldığında taraf olarak yer aldığı bu davada taraf sıfatı olmayacaktır
# kamu yararı sebebiyle bazı hallerde taraf sıfatı olmadığı halde savcıya dava açabilme imkanı tanınmıştır. bu hallerde savcının aslında bir subjektif hakkı bulunmamaktadır
# taraf sıfatı dava şartı değildir. Çünkü Bir kimsenin hak sahibi veya borçlu olup olmadığı davanın esasına girildikten sonra tespit edilebilir. Bu durumda ise dava esastan Red veya kabul edilir
Oysa dava şartları davanın esasına gidilmesini engelleyen niteliklerdir. Ancak sıfat yokluğuna ilişkin dava dosyasından anlaşılabilen itirazlar hakim tarafından resen dikkate alınır.
# TARAF DEĞİŞİKLİĞİ
# davada taraf değişikliği taraflardan birinin YERİNE 3 kişi veya kişilerin geçirilmesi şeklinde olabileceği gibi taraflardan birinin YANINA 3 kişi veya kişilerin katılması şeklinde de olabilir.
taraf değişikliği Kanunu ve iradi taraf değişikliği olmak üzere iki ayrı Grup altında toplanmaktadır
tarafların dava dosyasında bulunan belgelerdeki açık yazımı hesap hataları maddi hata niteliğinde olup tarafta ilgili değildir
# Kanuni taraf değişikliği
A. Kanuni taraf değişikliği hallerinden bazılarında taraflarından birinin talebi olmasa da taraf değişikliği yapılabilir ve bunun için hakim re'sen hareket eder.
>> örneğin; dava esnasında taraflardan birinin ölümü halinde, diğer taraf talep etmese dahi ölen tarafın mirasçıları onun yerine davaya devam edebilirler.
Dava esnasında taraflardan birinin ölümü halinde hakim tarafından resen ölen tarafın mirasçılarının tespit edilmesi ve mirasçılara tebligat yapılabilmesi için sağ kalan tarafa süre verilerek davanın ertelenmesi gerekir.
Ancak davanın ertenebilmesi için herhalde bu davanın mirasçılar tarafından sürdürülebilecek nitelikte bir dava olması gerekir.
>> örneğin; dava esnasında taraflardan biri ölmüş ve mirasçıların mirası kabul etmediği gibi reddetmemişse gecikmesinde sakınca bulunan hallerde hakim davayı takip için kayyım atayabilir
B. Bazı kanuni taraf değişikliği hallerinde taraf değişikliği taraf işlemi ile gerçekleştirilebilir.
>> Örneğin; dava esnasında davacının dava konusunu devretmesi durumunda, davacı devralan kimseye karşı davaya devam etmek isterse davada taraf değişikliği yapılması mümkündür.
# Kanuni taraf değişikliği yapılması gereken hallerde bu değişikliğin yapılması için karşı tarafın veya davaya çekilecek olan kimsenin rızasına gerek olmadığı gibi hakimin de iznine gerek yoktur.
Bu durumda yeni taraf eski tarafın kaldığı yerden davaya devam eder ve eski tarafın yaptığı işlemler geçerliliğini korur
# Kanunlarda yer alan özel hükümler sebebiyle taraf değişikliği yapılması halleri kanuni taraf değişikliği teşkil eder. Bu hallerde iradi taraf değişikliğinden söz edilemez.
# iradi taraf değişikliği
# iradi taraf değişikliği, kural olarak tarafların anlaşması ile yapılan taraf değişikliğidir
# iradi taraf değişikliği
A. davanın taraflarından birinin davanın tarafı olmaktan çıkarılması ve onun yerine üçüncü kişi veya kişilerin taraf olarak geçirilmesi şeklinde yapılabileceği gibi
B. davanın taraflarından birinin yanına üçüncü kişi veya kişilerin katılması şeklinde de yapılabilir
# örneğin;
- şirket tüzel kişiliği yerine şirket ortağının açtığı davalarda ortağın yerine şirketin geçirilmesi
- tüzel kişiliği olmayan ortaklığa karşı açılan davada ortaklık yerine ortakların geçilmesi
- kefile karşı açılan alacak davasında borçlunun kefinin yanına katılması
# taraf katılımının yapıldığı tarafta tek bir kimse varsa katılım sureti ile dava arkadaşlığı meydana gelir. buna karşılık katılımın gerçekleştiği tarafta birden fazla kimse mevcutsa katılım suretiyle bu tarafta genişleme meydana gelir.
# Hukuk muhakemeleri Kanunu'na göre iradi taraf değişikliği ÜÇ şekilde yapılabilir
1. Karşı tarafın rızası ile yapılan taraf değişikliği
- Bir davada taraf değişikliği ancak karşı tarafın rızası ile mümkündür
- davacı taraf olarak davaya katılacak olan kimsenin davanın rızası yanında ayrıca kendi rızasına ihtiyaç bulunmaktadır
- buna karşılık davalı tarafta değişiklik yapılabilmesi için eski davalının rızası yeterlidir yeni davalı olarak yer alacak üçüncü kişinin ayrıca rızasının olması gerekli değildir Zira bir kimseye karşı dava açabilmek için ayrıca onun rızasının alınmasına gerek bulunmamaktadır
2. Hakimin izni ile yapılan taraf değişikliği
- Karşı taraf izin vermezse bu durumda taraf değişikliğinin yapılabilmesi için hakimden izin istenmelidir.
- Bu talep üzerine hakimin taraf değişikliği kararı verilebilmesi için taraf değişikliği talebinin maddi bir hatadan kaynaklanması veya dürüstlük kuralına aykırı bulunmaması gerekir.
3. Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa hakim karşı tarafın rızasını aramaksizin taraf değişikliğini kabul edebilir.
# Taraf değişikliği hem yeni bir tarafın önceki taraf yerine davaya girmesi biçiminde olabilir hem de davalı tarafta eksik bulunması halinde bunun tamamlanması şeklinde gerçekleşebilir.
# Taraf değişikliğinde sonuçlar
# A. Eski davacı için sonuçları:
DAVACI tarafta iradi taraf değişikliğinden sonra davadan ayrılan ve taraf olmaktan çıkarılan kişi bakımından DAVANIN GERİ ALINMASINA ilişkin hükümler geçerli olacaktır. Böylelikle önceki davacının dava açması ile meydana gelen sonuçlar eski davacı bakımından doğmamış sayılacaktır.Yani DAVA AÇILMAMIŞ SAYILIR ve DAVA DERDEST OLMAKTAN ÇIKAR.
Davanın açılmasının bütün sonuçları eski avacı bakımından kalkacağı için, dava açılmasının sonuçlarından zamanaşımı kesilmemiş hak düşürücü süre hiç korunmamış sayılacaktır
Yine davalı eski davacı tarafından temerrüde düşürülmüş olacaktır.
# B. Yeni davacı için sonuçlar:
Yeni Davacı bakımından dava şartları yeniden incelenmelidir.
Yeni davacının dava ehliyeti hukuki yararı ve kesin hükmün var olup olmadığı onun bakımından yeniden değerlendirilir
Yeni Davacı bakımından davanın açıldığı tarih olarak onun davaya davacı olarak katılacağı konusunda RIZASINI BİLDİRDİĞİ TARİH esas alınmalıdır
Eski davacının açtığı dava ile ilgili sonuçlar yeni davacı bakımından etkili olmaz
# C. Eski davalı için sonuçlar
Eski davalı bakımından tarafta değişiklik durumunda davanın geri alınmasına ilişkin hükümler kıyasen uygulanır.
Özellikle zamanaşımı süresi eski davalı bakımından kesin demiş hak düşürücü süre korunmamış sayılır
# D. Yeni davalı için sonuçlar
Yeni davalı bakımından dava açılmasının sonuçları taraf değişikliğinin yapıldığı tarih esas alınarak belirlenmelidir
Dava şartları ve ileri sürülmüşse ilk itirazlar yeni davalı bakımından yeniden incelenir
Temerrüt ve zamanaşımı da yeni davacı için taraf değişikliği esas alınarak belirlenir
# Eski davalı bakımından derdestlik davacının taraf değişikliği talebine rıza gösterdiğini beyan ettiği tarihte sona ermiş sayılır.
# Yeni davalı bakımından derdestlik davaya onun katılması ile birlikte doğmuş sayılır.
iradi dava değişikliği yapıldığında yeni davalının ne zaman davaya katılmış sayılacağı sorusunun cevabı davacının taraf değişikliğine ilişkin açıklama tarihi esas alınarak belirlenir.
# Taraf değişikliğinde yargılama giderleri
Hakim davanın tarafı olmaktan çıkarılan ve aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermeyen kişi lehine yargılama giderlerine hükmeder.
ESKİ DAVALI LEHİNE yargılama giderine hükmedilebilmesi için bu kişinin aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermemiş olması gerekir
Taraf değişikliği üzerine davanın tarafı olmaktan çıkarılan kişi lehine yargılama giderlerine hükmedilmesi için davanın esası hakkında hüküm verilmesinin beklenilmesine gerek bulunmamaktadır.
Taraf hangi anda davanın tarafı olmaktan çıkarılmışsa o an esas alınarak yargılama giderine hükmedilmelidir.
] # TARAFLARIN TEMSİLİ
[ ] # A. Kanuni temsil
[ ] - Kanuni temsil dava ehliyeti olmayan kişiler hakkında söz konusu olur
[ ] - Tüzel kişiler kendilerini temsile yetkili organlar aracılığıyla davada temsil edilirler
[ ] - Kanuni temsilci davanın açılıp yürütülmesinin belli bir makamın iznine bağlı olduğu hallerde izin belgelerin, tüzel kişilerin organları ise temsil belgelerini DAVA veya CEVAP DİLEKÇESİ ile mahkemeye vermek zorundadır. Aksi takdirde dava açamaz ve yargılama ile ilgili hiçbir işlem yapamaz. Ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, mahkeme kanuni temsilcilerin veya tüzel kişilerin organlarının eksiklikleri gidermek şarıyla dava açmalarına ve dava ile ilgili işlem yapmalarına izin verebilir.
[ ] - İzin belgesi alınması için mahkemeye müracaat edilmesi gerekiyorsa, ilgiliye müracaatı için kesin süre verilir. Bu süre içinde mahkemeye başvurulması halinde bu konuda karar verilinceye kadar beklenir. Süresi içinde belgelerin ibraz edilmemesi veya mahkemeye başvurulmaması halinde dava açılmamış veya gerçekleştirilen işlemler yapılmamış sayılır
[ ] - Kanuni temsilci temsil ettiği kişi adına hareket eder.
[ ] - Davada taraf değildir.davada onun işlemleri veya ihlallerinin sonuçları temsil edilen hakkında hüküm ifade eder
[ ] - Kanuni temsilcinin tanık veya feri müdahil olması mümkün değildir
[ ] - Kanuni temsilci taraf gibi hakimi reddedebilir isticvab edilebilir veya yemin teklif edebilir ya da yemin teklif edilebilir.
[ ] # B. İradi temsil
[ ] - dava ehliyetine sahip her kişi davayı bizzat takip edebileceği gibi kendisini bir vekil vasıtasıyla da davada temsil ettirebilir
[ ] - bir kişi kendisini davada bir tek vekil aracılığıyla veya birden fazla vekil aracılığıyla temsil ettirebilir
[ ] - birden fazla vekil tayin edilmesi durumunda her biri diğerinden bağımsız vekalet görevini yerine getirir. Aksine yapılan anlaşma karşı taraf için geçerli değildir.
[ ] - KURAL: avukatla temsil zorunlu değildir
[ ] - İSTİSNA: hakim İki taraftan birinin gereği gibi davasını takip edecek ehliyette olmadığını görürse kendisine bir vekil atamasını emredebilir. Eğer o kişi bunun gereğini yerine getirmezse davaya YOKLUĞUNDA devam edilir
[ ] - tarafın isticvabına karar verilmişse isticvabta vekalet geçerli değildir. Taraf bizzat mahkemeye gelmek zorundadır
[ ] - GENEL VEKALET:
[ ] Kanunen özel yetki verilmesine ilişkin hususlar hariç olmak üzere, hüküm kesinleşinceye kadar davanın takibi için gerekli tüm işlemleri yerine getirmeye
[ ] hakimin hükmünün icrasına ve yargılama giderlerinin tahsili ile bunun için makbuz verilmesine ve kendisi aleyhine tüm bu işlemlerin yapılmasına mezun olmayı gerektirir
[ ] Bu yetkileri kısıtlayan tüm kayıtlar diğer taraf için geçerli değildir.
[ ] - ÖZEL YETKİ:
[ ] Açıkça yetki verilmemişse vekil, 1.Sulh olamaz
[ ] 2. hakimi reddedemez
[ ] 3. davanın tamamını ıslah edemez
[ ] 4. yemin teklif edemez
[ ] 5. yemini kabul iade veya reddedemez
[ ] 6. başkasını vekil tayin edemez
[ ] 7. Hacz kaldıramaz
[ ] 8. iflas istemez
[ ] 9. tahkim veya hakem sözleşmesi yapamaz
[ ] 10. konkordatolu veya Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılması teklifinde bulunamaz ve bunlara muvafakat veremez
[ ] 11. alternatif Uyuşmazlık çözüm yollarına başvuramaz
[ ] 12. davadan veya kanun yollarından feragat edemez
[ ] 13. karşı tarafı İbra ve davasının kabul edemez
[ ] 14. yargılamanın iadesi yoluna gidemez
[ ] 15. hakimlerin fiilleri sebebiyle devlet aleyhine tazminat davası açamaz
[ ] 16. hangileri hakkında yetki verildiği açıklanmadıkça kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar ile ilgili davaları açamaz ve takip edemez
[ ]
[ ] # Taraflardan birinin vekili olduğunu söyleyen kimse mahkemeye vekaletnamesinin aslını veya örneğini vermek zorundadır
[ ] vekaletnamesini mahkemeye vermeyen vekil dava açamaz ve yargılama ile ilgili hiç bir görev yapamaz
[ ] # gecikmesinde zarar bulunan hallerde mahkeme vereceği kesin süre içinde vekaletnamesini getirmesi şartıyla, vekilin dava açmasına izin verebilir
[ ] verilen süre içinde vekaletname verilmez veya asıl taraf yapılan işlemi kabul ettiğini mahkemeye bildirmez ise dava açılmamış sayılır ve yapılan işlemler de hükümsüz kalır
[ ] vekaletnamesi olmadan dava açan verilen süre içinde vekaletname ibraz edemeyen vekil yargılama giderleri ile karşı tarafın zararını ödemeye mahkum edilir
[ ] # açılmış bir davaya vekil olarak katılmak isteyen kişide vekaletnamesini mahkemeye vermek zorundadır
[ ] Eğer vekaletnamesini mahkemeye vermezse o kişi vekil olarak duruşmaya alınmaz herhangi bir usul işlemi yapmasına izin verilmez
[ ] # fakat gecikmesinde sakınca bulunan hallerde hakim vekaletnamesi olmayan vekili duruşmaya alıp o duruşmada usulü işlem yapmasına izin verebilir
[ ] # bir tarafın vekil tutmak istemesi vekilini azletmesi vekilin istifa etmesi kendisinin yahut vekilinin dosyayı incelememiş olması nedeniyle yargılama başka bir güne bırakılamaz
[ ] Ancak vekil tutulmaması veya dosyanın incelenmemesi kabul edilebilir bir özüre dayanıyorsa hakim kısa bir süre verebilir
[ ] Verilen süre sonunda dosya incelenmemiş olsa bile davaya devam olunur.
[ ] # DAVA ARKADAŞLIĞI
[ ] #
[ ] dava arkadaşlığında subjektif dava birleşmesi de denilmektedir
[ ] dava arkadaşlığı Davacı tarafta söz konusu ise aktif dava arkadaşlarından davalı taraftan söz konusu ise pasif dava arkadaşlığında çözebilir
[ ] dava arkadaşlığı maddi hukuktan kaynaklanabileceği gibi usulü bir hukuktan da kaynaklanabilir
[ ] maddi hukukta Uyuşmazlık konusu hak bakımından birlikte hareket etmek zorunda olanlar veya bir zorunluluk olmamakla beraber birlikte hareket etmesi mümkün olanlar Yargılama Hukuku bakımından dava arkadaşı olurlar
[ ] ihtiyari dava arkadaşlığı
[ ] hukuk muhakemeleri Kanunu'na göre ilk yarı dava arkadaşlığı üç halde mümkündür
[ ] davacılar veya davalılar arasında dava konusu olan hak veya borcun elbirliği ile mülkiyet dışındaki bir sebeple ortak olması Örneğin Müteselsil alacaklılar veya borçlular arasında hak veya bot ortaktır ve dolayısıyla Bu kişiler arasında dava arkadaşlığı vardır
[ ] ortak bir işlem ile hepsinin yararına bir hak domuz veya kendilerinin bu şekilde yükümlülük altına girmiş olmaları
[ ] Örneğin bir sözleşme ile birden fazla kişinin borç altına girmiş olması
[ ] davaların temelini oluşturan vakaların ve hukuki sebeplerin aynı veya birbirine benzer olması Örneğin birden fazla kişinin haksız fiil hükümlerine göre sorumlu olmaları durumu
[ ] bu üç sebepten birisi olmamasına rağmen sanki ihtiyari dava arkadaşlığı varmış gibi dava arkadaşlığı biçiminde dava açılırsa mahkeme bu davaların ayrılmasına karar verir
[ ] buna rağmen bu koşullardan birisi var olmasına rağmen davalar ayrı ayrı açılmışsa bu davaların birleştirilmesi ne de karar verilebilir
[ ] # A. Kanuni temsil
[ ] - Kanuni temsil dava ehliyeti olmayan kişiler hakkında söz konusu olur
[ ] - Tüzel kişiler kendilerini temsile yetkili organlar aracılığıyla davada temsil edilirler
[ ] - Kanuni temsilci davanın açılıp yürütülmesinin belli bir makamın iznine bağlı olduğu hallerde izin belgelerin, tüzel kişilerin organları ise temsil belgelerini DAVA veya CEVAP DİLEKÇESİ ile mahkemeye vermek zorundadır. Aksi takdirde dava açamaz ve yargılama ile ilgili hiçbir işlem yapamaz. Ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, mahkeme kanuni temsilcilerin veya tüzel kişilerin organlarının eksiklikleri gidermek şarıyla dava açmalarına ve dava ile ilgili işlem yapmalarına izin verebilir.
[ ] - İzin belgesi alınması için mahkemeye müracaat edilmesi gerekiyorsa, ilgiliye müracaatı için kesin süre verilir. Bu süre içinde mahkemeye başvurulması halinde bu konuda karar verilinceye kadar beklenir. Süresi içinde belgelerin ibraz edilmemesi veya mahkemeye başvurulmaması halinde dava açılmamış veya gerçekleştirilen işlemler yapılmamış sayılır
[ ] - Kanuni temsilci temsil ettiği kişi adına hareket eder.
[ ] - Davada taraf değildir.davada onun işlemleri veya ihlallerinin sonuçları temsil edilen hakkında hüküm ifade eder
[ ] - Kanuni temsilcinin tanık veya feri müdahil olması mümkün değildir
[ ] - Kanuni temsilci taraf gibi hakimi reddedebilir isticvab edilebilir veya yemin teklif edebilir ya da yemin teklif edilebilir.
[ ] # B. İradi temsil
[ ] - dava ehliyetine sahip her kişi davayı bizzat takip edebileceği gibi kendisini bir vekil vasıtasıyla da davada temsil ettirebilir
[ ] - bir kişi kendisini davada bir tek vekil aracılığıyla veya birden fazla vekil aracılığıyla temsil ettirebilir
[ ] - birden fazla vekil tayin edilmesi durumunda her biri diğerinden bağımsız vekalet görevini yerine getirir. Aksine yapılan anlaşma karşı taraf için geçerli değildir.
[ ] - KURAL: avukatla temsil zorunlu değildir
[ ] - İSTİSNA: hakim İki taraftan birinin gereği gibi davasını takip edecek ehliyette olmadığını görürse kendisine bir vekil atamasını emredebilir. Eğer o kişi bunun gereğini yerine getirmezse davaya YOKLUĞUNDA devam edilir
[ ] - tarafın isticvabına karar verilmişse isticvabta vekalet geçerli değildir. Taraf bizzat mahkemeye gelmek zorundadır
[ ] - GENEL VEKALET:
[ ] Kanunen özel yetki verilmesine ilişkin hususlar hariç olmak üzere, hüküm kesinleşinceye kadar davanın takibi için gerekli tüm işlemleri yerine getirmeye
[ ] hakimin hükmünün icrasına ve yargılama giderlerinin tahsili ile bunun için makbuz verilmesine ve kendisi aleyhine tüm bu işlemlerin yapılmasına mezun olmayı gerektirir
[ ] Bu yetkileri kısıtlayan tüm kayıtlar diğer taraf için geçerli değildir.
[ ] - ÖZEL YETKİ:
[ ] Açıkça yetki verilmemişse vekil, 1.Sulh olamaz
[ ] 2. hakimi reddedemez
[ ] 3. davanın tamamını ıslah edemez
[ ] 4. yemin teklif edemez
[ ] 5. yemini kabul iade veya reddedemez
[ ] 6. başkasını vekil tayin edemez
[ ] 7. Hacz kaldıramaz
[ ] 8. iflas istemez
[ ] 9. tahkim veya hakem sözleşmesi yapamaz
[ ] 10. konkordatolu veya Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılması teklifinde bulunamaz ve bunlara muvafakat veremez
[ ] 11. alternatif Uyuşmazlık çözüm yollarına başvuramaz
[ ] 12. davadan veya kanun yollarından feragat edemez
[ ] 13. karşı tarafı İbra ve davasının kabul edemez
[ ] 14. yargılamanın iadesi yoluna gidemez
[ ] 15. hakimlerin fiilleri sebebiyle devlet aleyhine tazminat davası açamaz
[ ] 16. hangileri hakkında yetki verildiği açıklanmadıkça kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar ile ilgili davaları açamaz ve takip edemez
[ ]
[ ] # Taraflardan birinin vekili olduğunu söyleyen kimse mahkemeye vekaletnamesinin aslını veya örneğini vermek zorundadır
[ ] vekaletnamesini mahkemeye vermeyen vekil dava açamaz ve yargılama ile ilgili hiç bir görev yapamaz
[ ] # gecikmesinde zarar bulunan hallerde mahkeme vereceği kesin süre içinde vekaletnamesini getirmesi şartıyla, vekilin dava açmasına izin verebilir
[ ] verilen süre içinde vekaletname verilmez veya asıl taraf yapılan işlemi kabul ettiğini mahkemeye bildirmez ise dava açılmamış sayılır ve yapılan işlemler de hükümsüz kalır
[ ] vekaletnamesi olmadan dava açan verilen süre içinde vekaletname ibraz edemeyen vekil yargılama giderleri ile karşı tarafın zararını ödemeye mahkum edilir
[ ] # açılmış bir davaya vekil olarak katılmak isteyen kişide vekaletnamesini mahkemeye vermek zorundadır
[ ] Eğer vekaletnamesini mahkemeye vermezse o kişi vekil olarak duruşmaya alınmaz herhangi bir usul işlemi yapmasına izin verilmez
[ ] # fakat gecikmesinde sakınca bulunan hallerde hakim vekaletnamesi olmayan vekili duruşmaya alıp o duruşmada usulü işlem yapmasına izin verebilir
[ ] # bir tarafın vekil tutmak istemesi vekilini azletmesi vekilin istifa etmesi kendisinin yahut vekilinin dosyayı incelememiş olması nedeniyle yargılama başka bir güne bırakılamaz
[ ] Ancak vekil tutulmaması veya dosyanın incelenmemesi kabul edilebilir bir özüre dayanıyorsa hakim kısa bir süre verebilir
[ ] Verilen süre sonunda dosya incelenmemiş olsa bile davaya devam olunur.
[ ] # DAVA ARKADAŞLIĞI
[ ] #
[ ] dava arkadaşlığında subjektif dava birleşmesi de denilmektedir
[ ] dava arkadaşlığı Davacı tarafta söz konusu ise aktif dava arkadaşlarından davalı taraftan söz konusu ise pasif dava arkadaşlığında çözebilir
[ ] dava arkadaşlığı maddi hukuktan kaynaklanabileceği gibi usulü bir hukuktan da kaynaklanabilir
[ ] maddi hukukta Uyuşmazlık konusu hak bakımından birlikte hareket etmek zorunda olanlar veya bir zorunluluk olmamakla beraber birlikte hareket etmesi mümkün olanlar Yargılama Hukuku bakımından dava arkadaşı olurlar
[ ] ihtiyari dava arkadaşlığı
[ ] hukuk muhakemeleri Kanunu'na göre ilk yarı dava arkadaşlığı üç halde mümkündür
[ ] davacılar veya davalılar arasında dava konusu olan hak veya borcun elbirliği ile mülkiyet dışındaki bir sebeple ortak olması Örneğin Müteselsil alacaklılar veya borçlular arasında hak veya bot ortaktır ve dolayısıyla Bu kişiler arasında dava arkadaşlığı vardır
[ ] ortak bir işlem ile hepsinin yararına bir hak domuz veya kendilerinin bu şekilde yükümlülük altına girmiş olmaları
[ ] Örneğin bir sözleşme ile birden fazla kişinin borç altına girmiş olması
[ ] davaların temelini oluşturan vakaların ve hukuki sebeplerin aynı veya birbirine benzer olması Örneğin birden fazla kişinin haksız fiil hükümlerine göre sorumlu olmaları durumu
[ ] bu üç sebepten birisi olmamasına rağmen sanki ihtiyari dava arkadaşlığı varmış gibi dava arkadaşlığı biçiminde dava açılırsa mahkeme bu davaların ayrılmasına karar verir
[ ] buna rağmen bu koşullardan birisi var olmasına rağmen davalar ayrı ayrı açılmışsa bu davaların birleştirilmesi ne de karar verilebilir
# ihtiyari dava arkadaşlığının hükümleri
1. ihtiyari dava arkadaşlığında dava arkadaşı kadar dava vardır
2. ihtiyari dava arkadaşlığnda her dava arkadaşını davası birbirinden bağımsızdır
3. dava arkadaşlarından her Biri diğerinden bağımsız olarak hareket eder
4. dava arkadaşlarından her biri kişisel iddia ve savunmasını diğerinden bağımsız olarak kullanılır
5. dava arkadaşları için dava şartları ve ilk itirazlar kural olarak ayrı ayrı incelenir
6. birisi hakkında dava şartı bulunmuyorsa mahkeme onun açısından davayı dava şartlarının bulunmaması sebebiyle reddeder diğerleri için davaya devam edebilir
7. dava arkadaşları davada diğerinden bağımsız olarak usul işlemleri yapabilir
8. her biri kendisine ayrı bir vekil atayabilir
9. dava arkadaşları diğer dava arkadaşlarının davasında taraf olmayıp 3 kişi kabul edildiğinden üçüncü kişilerin yapabilecekleri tüm işlemleri yapabilir Örneğin Tanık olabilir ve Feri müdahale talebinde bulunabilir kendisine dava ihbar edilebilir
10. her dava arkadaşımın ikrar kabul feragat yeminin kabulü ve yemin gibi işlemleri sadece onun hakkında geçerlidir
11. dava arkadaşlarından her biri için süreler de her biri hakkında diğerinden bağımsız olarak işler
12. dava sonunda her bir dava arkadaşı bakımından ayrı ayrı hüküm verilebilir
13. her biri hakkında ayrı ayrı yargılama giderlerini hükmedilebilir
14. dava arkadaşlarımdan sadece birisi verilen hükme karşı temyize başvurur ve temyiz incelemesi sonunda hüküm bozulursa bozulmadan temyize başvuran taraf yararlanır temyize başvurmayan dava arkadaşı bozmadan yararlanamaz
15. ihtiyari dava arkadaşlığında birden fazla kişinin dava arkadaşı olmasının nedeni tahkikatin ortak oluşudur
16. dava arkadaşları iddia ve savunmaları ile delillerini ayrı ayrı ileri sürebilirler Bununla birlikte hepsi için ortak olan vakıa hakkında ileri sürülen hususlardan özellikle bir itiraz niteliğinde ise diğer dava arkadaşları da yararlanacaklardır.
# mecburi dava arkadaşlığı
# mecburi dava arkadaşlığının var olduğu hallerde mecburi dava arkadaşlarından birisi tek başına dava açamaz
# mecburi dava arkadaşları tarafından birlikte dava açılması veya bunlara karşı birlikte dava açılması zorunlu olmasına rağmen mecburi dava arkadaşlarından sadece bir kısmı dava açmış veya bir kısmına karşı dava açılmışsa dava hemen reddedilmez.
Diğer dava arkadaşlarının da davada yer almalarını sağlamak için hakim süre verebilir
Bu durumda dava arkadaşları dava konusu üzerinde tek başına dava takip yetkisine sahip değillerdir. Verilen süre içinde eksik olan dava arkadaşları davaya dahil edilmezse hakim DAVA TAKİP YETKİSİ eksikliğinden davayı reddeder.
# maddi hukuka göre bir hakkın birden fazla kimse tarafından birlikte kullanılması veya birden fazla kimseye karşı birlikte ileri sürülmesi ve tamamı hakkında tek hüküm verilmesi gereken hallerde mecburi dava arkadaşlığı vardır
# mecburi dava arkadaşlığı maddi veya usuli sebeplerden kaynaklanır
Örneğin nesebin reddi davası çocuk ile anneye karşı birlikte açılır
Örneğin olağanüstü zamanaşımına dayanan tescil davası zilyet hazime ve ilgili Kamu tüzel kişiliğine karşı açılır
# mecburi dava arkadaşlığında davanın birlikte açılması zorunlu olduğu gibi dava birlikte yürütülmeli ve dava sonucunda da tüm dava arkadaşları hakkında tek bir karar verilmelidir
# maddi hukuk sebebiyle mecburi dava arkadaşlığı söz konusu olduğu haller:
1. hak ve borç üzerinde tarafların birlikte hareket etme zorunluluğu Örneğin iştirak halinde mülkiyette mecburi dava arkadaşlığı bu sebepledir
2. Hak veya borcun bölünemez olması
örnek olarak birden fazla kişinin kiracı olarak oturduğu yerde onlara karşı açılan tahliye davası gösterilebilir
# mecburi dava arkadaşlığı nın hükümleri
# mecburi dava arkadaşlığında dava dava arkadaşları tarafından veya onlara karşı birlikte açılmalı ve tüm tasarrufu işlemler dava arkadaşları tarafından birlikte yapılmalıdır
# dava arkadaşlarından biri dava açmak istemezse bu durumda bunun sonuçları da maddi hukukta belirtilmiştir
Ancak buna rağmen mecburi dava arkadaşlarından sadece bir kısmı dava açmış veya bir kısmına karşı dava açılmışsa dava hemen reddedilmez diğer dava arkadaşlarının da davada yer almalarını sağlamak için süre verilir
Bu süre içinde dava arkadaşlarının davada yer almaları sağlanamazsa dava SIFAT yokluğundan reddedilir
# mecburi dava arkadaşlığında tek bir dava vardır
# duruşmaya gelmiş olan dava arkadaşlarının yapmış olduğu usul işlemlerinin usulüne uygun olarak davet edildiği halde duruşmaya gelmemiş olan dava arkadaşları bakımından da geçerli olduğu kabul edildi
# duruşmaya gelen mecburi dava arkadaşları gelemeyen dava arkadaşlarının katılımı olmaksızın tüm usul işlemlerini yapabilirler Ancak bunun dışında müddeabih üzerinde doğrudan sonuç doğuran örneğin feragat kabul ve sulh gibi işlemleri birlikte yapmaları gereklidir
# mahkeme mecburi dava arkadaşları bakımından aynı karar verir
# dava arkadaşları da hükme karşı birlikte İstinaf ve temyiz yoluna başvurabilirler
# usuli bakımdan mecburi dava arkadaşlığında dava arkadaşları birlikte hareket etmek zorunda değildir Her Biri diğerinden bağımsız olarak usuli işlemler yapabilir
# usuli mecburi dava arkadaşlığında davanın, dava arkadaşların birlikte dava açması veya dava arkadaşlarına karşı birlikte açılması bakımından bir zorunluluk bulunmakla birlikte, dava içerisinde ihtiyari dava arkadaşlığına benzer bir durum söz konusudur
1. ihtiyari dava arkadaşlığında dava arkadaşı kadar dava vardır
2. ihtiyari dava arkadaşlığnda her dava arkadaşını davası birbirinden bağımsızdır
3. dava arkadaşlarından her Biri diğerinden bağımsız olarak hareket eder
4. dava arkadaşlarından her biri kişisel iddia ve savunmasını diğerinden bağımsız olarak kullanılır
5. dava arkadaşları için dava şartları ve ilk itirazlar kural olarak ayrı ayrı incelenir
6. birisi hakkında dava şartı bulunmuyorsa mahkeme onun açısından davayı dava şartlarının bulunmaması sebebiyle reddeder diğerleri için davaya devam edebilir
7. dava arkadaşları davada diğerinden bağımsız olarak usul işlemleri yapabilir
8. her biri kendisine ayrı bir vekil atayabilir
9. dava arkadaşları diğer dava arkadaşlarının davasında taraf olmayıp 3 kişi kabul edildiğinden üçüncü kişilerin yapabilecekleri tüm işlemleri yapabilir Örneğin Tanık olabilir ve Feri müdahale talebinde bulunabilir kendisine dava ihbar edilebilir
10. her dava arkadaşımın ikrar kabul feragat yeminin kabulü ve yemin gibi işlemleri sadece onun hakkında geçerlidir
11. dava arkadaşlarından her biri için süreler de her biri hakkında diğerinden bağımsız olarak işler
12. dava sonunda her bir dava arkadaşı bakımından ayrı ayrı hüküm verilebilir
13. her biri hakkında ayrı ayrı yargılama giderlerini hükmedilebilir
14. dava arkadaşlarımdan sadece birisi verilen hükme karşı temyize başvurur ve temyiz incelemesi sonunda hüküm bozulursa bozulmadan temyize başvuran taraf yararlanır temyize başvurmayan dava arkadaşı bozmadan yararlanamaz
15. ihtiyari dava arkadaşlığında birden fazla kişinin dava arkadaşı olmasının nedeni tahkikatin ortak oluşudur
16. dava arkadaşları iddia ve savunmaları ile delillerini ayrı ayrı ileri sürebilirler Bununla birlikte hepsi için ortak olan vakıa hakkında ileri sürülen hususlardan özellikle bir itiraz niteliğinde ise diğer dava arkadaşları da yararlanacaklardır.
# mecburi dava arkadaşlığı
# mecburi dava arkadaşlığının var olduğu hallerde mecburi dava arkadaşlarından birisi tek başına dava açamaz
# mecburi dava arkadaşları tarafından birlikte dava açılması veya bunlara karşı birlikte dava açılması zorunlu olmasına rağmen mecburi dava arkadaşlarından sadece bir kısmı dava açmış veya bir kısmına karşı dava açılmışsa dava hemen reddedilmez.
Diğer dava arkadaşlarının da davada yer almalarını sağlamak için hakim süre verebilir
Bu durumda dava arkadaşları dava konusu üzerinde tek başına dava takip yetkisine sahip değillerdir. Verilen süre içinde eksik olan dava arkadaşları davaya dahil edilmezse hakim DAVA TAKİP YETKİSİ eksikliğinden davayı reddeder.
# maddi hukuka göre bir hakkın birden fazla kimse tarafından birlikte kullanılması veya birden fazla kimseye karşı birlikte ileri sürülmesi ve tamamı hakkında tek hüküm verilmesi gereken hallerde mecburi dava arkadaşlığı vardır
# mecburi dava arkadaşlığı maddi veya usuli sebeplerden kaynaklanır
Örneğin nesebin reddi davası çocuk ile anneye karşı birlikte açılır
Örneğin olağanüstü zamanaşımına dayanan tescil davası zilyet hazime ve ilgili Kamu tüzel kişiliğine karşı açılır
# mecburi dava arkadaşlığında davanın birlikte açılması zorunlu olduğu gibi dava birlikte yürütülmeli ve dava sonucunda da tüm dava arkadaşları hakkında tek bir karar verilmelidir
# maddi hukuk sebebiyle mecburi dava arkadaşlığı söz konusu olduğu haller:
1. hak ve borç üzerinde tarafların birlikte hareket etme zorunluluğu Örneğin iştirak halinde mülkiyette mecburi dava arkadaşlığı bu sebepledir
2. Hak veya borcun bölünemez olması
örnek olarak birden fazla kişinin kiracı olarak oturduğu yerde onlara karşı açılan tahliye davası gösterilebilir
# mecburi dava arkadaşlığı nın hükümleri
# mecburi dava arkadaşlığında dava dava arkadaşları tarafından veya onlara karşı birlikte açılmalı ve tüm tasarrufu işlemler dava arkadaşları tarafından birlikte yapılmalıdır
# dava arkadaşlarından biri dava açmak istemezse bu durumda bunun sonuçları da maddi hukukta belirtilmiştir
Ancak buna rağmen mecburi dava arkadaşlarından sadece bir kısmı dava açmış veya bir kısmına karşı dava açılmışsa dava hemen reddedilmez diğer dava arkadaşlarının da davada yer almalarını sağlamak için süre verilir
Bu süre içinde dava arkadaşlarının davada yer almaları sağlanamazsa dava SIFAT yokluğundan reddedilir
# mecburi dava arkadaşlığında tek bir dava vardır
# duruşmaya gelmiş olan dava arkadaşlarının yapmış olduğu usul işlemlerinin usulüne uygun olarak davet edildiği halde duruşmaya gelmemiş olan dava arkadaşları bakımından da geçerli olduğu kabul edildi
# duruşmaya gelen mecburi dava arkadaşları gelemeyen dava arkadaşlarının katılımı olmaksızın tüm usul işlemlerini yapabilirler Ancak bunun dışında müddeabih üzerinde doğrudan sonuç doğuran örneğin feragat kabul ve sulh gibi işlemleri birlikte yapmaları gereklidir
# mahkeme mecburi dava arkadaşları bakımından aynı karar verir
# dava arkadaşları da hükme karşı birlikte İstinaf ve temyiz yoluna başvurabilirler
# usuli bakımdan mecburi dava arkadaşlığında dava arkadaşları birlikte hareket etmek zorunda değildir Her Biri diğerinden bağımsız olarak usuli işlemler yapabilir
# usuli mecburi dava arkadaşlığında davanın, dava arkadaşların birlikte dava açması veya dava arkadaşlarına karşı birlikte açılması bakımından bir zorunluluk bulunmakla birlikte, dava içerisinde ihtiyari dava arkadaşlığına benzer bir durum söz konusudur
Yorumlar
Yorum Gönder