BORÇLAR ÖZEL ESER SÖZLEŞMESİ

Eser sözleşmesi

Ø Eser sözleşmesinin tanımı ve hukuki niteliği

Eser sözleşmesi yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir

Eser sözleşmesi Tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir.

Eser sözleşmesi tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanı ile kurulur

Eser sözleşmesi sürekli borç ilişkisi doğurmaz Yüklenicinin edim yükümü ifa ile son bulur

Ø Eser sözleşmesinin unsurları şunlardır

-       Bir eser meydana getirme

-       Ücret ödenmesi veya ücret ödeme konusunda tarafların anlaşması

Eser kavramı: Eser sözleşmesinde yüklenicinin çalışmasından ortaya çıkan ve objektif olarak gözlenmesi mümkün olan sonuca Eser denir

Eser maddi veya maddi olmayan şeyler olabilir

Örneğin; bir metnin tercümesinin yapılması, konser verilmesi, Sinemada film gösterilmesi bisiklet yarışı düzenlenmesi gibi durumlar Eser sözleşmesinin konusunu oluşturur

Çalışma sonucunda oluşturulacak Eser vaat edilmeye elverişli olduğu takdirde Eser sözleşmesinin konusunu oluşturabilir

Dişlerin veya bir hastalığın tedavisi genel cerrahide yapılan bir ameliyat özel bir Öğretim sözleşmesi gibi sözleşmeler eser sözleşmesi olarak kabul edilmez

Çünkü bu tür sözleşmelerde sonuca Ulaşılması yükümlülük altına giren Kişinin iradesi ve gücü dışındadır. Bu nedenle bu tür sözleşmeler vekalet olarak kabul edilir

Meydana getirme kavramı: Yeni bir eser koyma, var olan bir eseri değiştirme veya var olan bir eseri onarma meydana getirme olarak kabul edilir

Bir giyim eşyasının dikilmesi, elektrik tesisatı, bir şeyin boyanması, Kilitli kalmış kapının açılması meydana getirme olarak nitelendirilebilir

İş sahibinin meydana getirilecek eser karşılığı olarak ücret ödemeyi taahhüt etmesi sözleşmenin asli unsurudur

Sözleşmede ücret ödeme taahhüdü bulunması yeterlidir Miktarın da önceden belirlenmiş olması şart değildir

Ücretin miktarı üzerinde anlaşamazlarsa borçlar kanunundaki hüküm gereği eserin değeri ve yüklenicinin gideri göz önünde tutularak ücret tayin edilir Ayrıca yapılan iş çeşidinden faaliyetler için mesleki birliklerin tespit ettiği bir ücret tarifesi varsa ücret tayininde bu da göz önünde tutulur

Ø Eser sözleşmesinin geçerliliği kural olarak şekle tabi değildir.

Ø Yüklenicinin bir taşınmaz mülkiyetini geçirme borcu altına girdiği eser sözleşmelerinin geçerliliği resmi şekilde yapılmasına bağlıdır

Ø Eser sözleşmesinde yüklenicinin borçları

-       Yüklenicinin işi sadakat ve özenle yapma borcu

-       Sadakat borcu:

-       Yüklenici üstlendiği edimleri iş sahibinin haklı menfaatlerini gözeterek sadakat ve özenle İfa etmek zorundadır

-       Malzeme iş sahibi tarafından sağlanmışsa Yüklenici onları gereken özeni göstererek kullanmakla ve bundan dolayı hesap ve artanı geri vermekle yükümlüdür

Eser meydana getirilirken iş sahibinin sağladığı malzemenin veya eserin yapılması için gösterdiği yerin ayıplı olduğu anlaşılır ya da eserin gereği gibi ya da zamanında meydana getirilmesini tehlikeye düşürecek başka bir durum ortaya çıkarsa Yüklenici bu durumun hemen iş sahibine bildirmek zorundadır, Bildirmezse bundan Doğan zararlardan sorumlu olur

!! Yüklenicinin Sadakat borcunu aykırılığının yaptırımı:

Yüklenicinin Sadakat borcuna aykırı hareketi durumunda bu yüzden Doğan zararın tazmini Eser sözleşmeye uygun olarak yerine getirilmiş ve teslim edilmiş olsa dahi istenebilir

Yüklenici Sadakat borcuna aykırı hareketi sonucunda bir kar elde etmişse iş sahibi karın kendisine devrini talep edebilir

Eser henüz tamamlanmadan yüklenicinin Sadakat borcunu ağır surette ihlal ettiğini görürse iş sahibi sözleşmeden dönme hakkına sahiptir

Özen borcu:

Yüklenicinin Özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde öncelikle sözleşme hükümlerinin daha sonra ise benzer alandaki Işleri üstlenen basiretli bir yüklenicinin göstermesi gereken mesleki ve teknik kurallara uygun davranışı esas alınır

!! Özen borcuna aykırılığın yaptırımı:

Yüklenicinin Özen borcunu hiç ifa etmemesinden ya da kötü ifa etmesinden dolayı borçlar kanununun sözleşmeye aykırılık ilişkin genel hükümleri çerçevesinde sorumluluğu ortaya çıkar

[ESERİN AYIPLI OLACAĞI BELLİ İSE] İşin yapılması sırasında yüklenicinin kusuru sebebiyle eserin ayıplı veya sözleşmeye aykırı şekilde meydana geleceğinin açıkça belli olduğu durumlarda iş sahibi tarafından yükleniciye işi düzeltmesi için bir süre verilir ve sonuç alınmadığı takdirde işi başkasının düzelteceği hususunda ihtarda bulunur veya hakim tarafından böyle bir süre tayin edilmesini mahkemeden talep edebilir

[Eser teslim edilmeden yani eserin yapım aşamasındaki hak]

İş sahibi yükleniciye işin düzeltilmesi için süre verip de bu süre faydasız olarak geçirildikten sonra işi mutlaka başkasına yaptırmak zorunda değildir iş sahibi sürenin bitiminde dilerse genel hükümlere göre sahip olduğu seçimlik hakları kullanabilir ve bunun için yeni bir süre tayin etmesine gerek yoktur  [Sözleşmeden dönme gibi durumlarda süre verilmesine gerek yok.  Çünkü zaten daha önceden süre verilmiş ]

Yüklenicinin işi doğrudan doğruya kendisinin yapması borcu

[KURAL] Yüklenici meydana getirilecek eseri doğrudan doğruya kendisi yapmak veya kendi yönetimi altında yaptırmakla yükümlüdür; ancak eserin meydana getirilmesinde yüklenicinin kişisel özellikleri önem taşımıyorsa işi başkasına da yaptırabilir

İşin görülmesinde yüklenicinin kişiliği önemli ve onun yardımcı kullanması daha düşük nitelikte bir eser ortaya çıkmasına yol açacak ise yardımcı kişi kullanılamaz.

Yüklenicinin yardımcı kullanması eserin niteliğini etkilemeyecekse, yardımcı kişi kullanılabilir.

Yüklenicinin işi bizzat yapma borcuna aykırılık ve yaptırımı:

İşi kendi yönetimi altında yaptırma borcunu Hiç ya da gereği gibi yerine getirmeyen Yüklenici kusuru bulunmadığını ispat etmedikçe Bu sebeple iş sahibinin uğradığı zararı Borçlar Kanunu 112 ve devamı hükümlerine göre gidermekle yükümlü olur [İŞİ BİZZAT YAPMAMA BORCU YAPTIRIMI > GENEL HÜKÜMLER SÖZLEŞMEYE AYKIRILIK DURUMU]

Yüklenicinin yardımcı kişi kullanmasının geçerli olduğu ya da olmadığı tüm durumlarda yüklenicinin yardımcı kişilerin kendilerine bırakılan işi gereği gibi ifa etmemeleri sebebiyle Borçlar Kanunu 116 maddesine dayanan sorumluluğu da saklıdır [YARDIMCI KİŞİLERİN FİİLLERİNDEN SORUMLULUK]

[İSTİSNA] Yüklenicinin işi başkasına yaptırması ve alt yüklenici kavramı:

Alt Yüklenici, asıl yüklenicinin eseri meydana getirme borcunun ifasını, kendi adına ve hesabına yaptığı bir eser sözleşmesi ile ona bıraktığı Kendi hesabına çalışan bir kişidir

Yüklenici yüklendiği işin kısmen ya da tamamen yapılmasını kendisine tabi olmayan bağımsız bir alt yükleniciye ancak

-       iş sahibinin rızasıyla veya

-       işin mahiyeti başkası tarafından yapılmasına elverişli ise

devredebilir

ÖRNEK: Aydın'ın demiryolu yaptığı bir şirketi vardır. Aydın TCDD ile sözleşme imzalıyor ve demiryolu yapım işini alıyor. Aydın daha sonra TCDD'den aldığı bu işin hemzemin geçidi kısmını Erkan'ın şirketine veriyor. Aydın ile Erkan bir alt yüklenici sözleşmesi imzalıyor. Bu durumda Aydın ile TCDD arasında da eser sözleşmesi devam etmektedir.

Alt Yüklenici ile ilk Yüklenici arasındaki ilişki ilk yüklenicinin kendi adına ve hesabına yaptığı bir alt sözleşme niteliğindeki Eser sözleşmesine dayanır. [Aydın ve TCDD arasındaki eser sözleşmesi]

Alt Yüklenici bu sözleşmede öngörülen eseri bir ücret karşılığında meydana getirmek ve ilk yükleniciye teslim etmekle yükümlüdür.

Alt yüklenicinin eserin ayıplarından doğan sorumluluğu da ilk yükleniciye karşı gerçekleşir

Asıl iş sahibi ile alt Yüklenici arasında herhangi bir sözleşmesel ilişki mevcut değildir

Alt Yüklenici sadece ilk yükleniciye karşı sözleşmeden dolayı borçludur iş sahibine karşı borçlu değildir

İş sahibi de asıl eser sözleşmesi ile ilk yükleniciye karşı borç altındadır

Kural olarak asıl iş sahibinin alt yükleniciye karşı eserin yapımı şeklindeki edimin yerine getirilmesini istemek ve ona bu hususta talimat vermek hak ve yetkisi yoktur; ancak şartları varsa alt yüklenicinin asıl iş sahibine karşı haksız fiil sorumluluğu ortaya çıkabilir

Asıl iş sahibinin alt yükleniciye karşı herhangi bir ücret ödeme yükümlülüğü de yoktur

Alt Yüklenici ücret alacağını Sadece kendisi ile sözleşme yaptığı ilk yükleniciye karşı ileri sürebilir

Alt yüklenicinin ücreti çok düşük tutulmuş olsa veya ilk Yüklenici ödeme gücü olmadığı için hiçbir ödemede bulunmasa dahi Kural değişmez!!

Ø Alt Yüklenici asıl iş sahibinin taşınmazı üzerinde bir yapı veya başka bir eser yapımında malzeme vererek veya vermeyerek çalışmış ise, ilk yükleniciye karşı olan ücret alacağı için söz konusu taşınmaz üzerinde Medeni Kanun hükümleri uyarınca Kanuni ipotek hakkının tescilini isteyebilir

Asıl Yüklenici, yetkisi olmadığı halde işi kısmen ya da tamamen bir alt yükleniciye devretmiş ve alt Yüklenici de işi Hiç ya da gereği gibi yapmayarak iş sahibinin zarara uğramasına yol açmışsa > asıl Yüklenici sözleşmeye aykırı kusurlu davranışı Dolayısıyla oluşan zarardan Borçlar Kanunu 112 ve devamı hükümleri uyarınca sorumludur  [ALT YÜKLENİCİYE DEVİR HAKKI YOK AMA DEVRETMİŞ VE İFADA SORUN VARSA]

İlk Yüklenici işi alt yükleniciye devretmeye yetkili olduğu durumlarda, alt Yüklenici seçmekte ve Ona talimat vermekte kusuru varsa bu kusurundan dolayı iş sahibine karşı sorumlu olur [ALT YÜKLENİCİYE DEVİR HAKKI VAR AMA ALT YÜKLENİCİYİ İYİ SEÇEMEMİŞ]

Yüklenici alt yükleniciye nezaret etmemekten dolayı sorumlu tutulamaz,

İlk Yüklenici alt Yükleniciyi iyi seçtiğini ve ona iyi talimat verdiğini ispat ederek sorumluluktan kurtulabilir; aksi durumda ilk yüklenicinin bu durumda da Borçlar Kanunu 116 maddesi uyarınca sorumlu tutulması gerekir [ BK.116: Yardımcı kişilerin fiillerinden sorumluluk ]

Ø Yüklenicinin araç-gereç ve malzeme sağlama borcu

Aksine adet ve anlaşma olmadıkça; Yüklenici eserin meydana getirilmesi için kullanılacak araç ve gereçleri kendisi sağlamak zorundadır

Malzeme Yüklenici tarafından sağlanmışsa; Yüklenici bu malzemenin ayıplı olması yüzünden iş sahibine karşı satıcı gibi sorumludur

Yüklenici, araç gereç ve malzeme sağlamaya ilişkin borçlarına aykırı davranırsa bundan dolayı Borçlar Kanunu 112 ve devamı maddeleri çerçevesinde sorumluluğu doğar

Ø Yüklenicinin üzerinde bina yapılacak arsayı da sağlanması durumunda; bu arsa malzeme kavramına girmez. Bu durumda eser sözleşmesi ile birlikte taşınmaz satışı vardır ve arsanın ayıpları için taşınmaz satışına ilişkin hükümler uygulanır.[ARSA MALZEME SAYILMAZ]

Malzeme iş sahibi tarafından sağlanmışsa; yüklenici onları gereken özeni göstererek korumakla ve bundan dolayı hesap ve artanı geri vermekle yükümlüdür

Ø Yüklenicinin genel ihbar yükümlülüğü

Eser meydana getirirken iş sahibinin sağladığı malzemenin veya eserin yapılması için gösterdiği yerin ayıplı olduğu anlaşılır veya eserin gereği gibi ya da zamanında meydana getirilmesine tehlikeye düşürecek başka bir durum ortaya çıkarsa Yüklenici bu durumu hemen iş sahibine bildirmek zorundadır; bildirmezse bundan doğacak zararlardan Borçlar Kanunu 112 ve devamı maddeleri gereğince sorumlu olur

Ø Yüklenicinin işe zamanında başlama ve devam etme borcu

A.   Eserin teslimi için sözleşmede belli veya belli edilebilir bir süre kararlaştırılmamış ve işin niteliğinden böyle bir süre çıkarılmıyor ise;

Işe sözleşme yapılır yapılmaz hemen başlanması gerekir

Aksi halde iş sahibi Yükleniciyi bir ihtarla temerrüde düşürür, bu İhtar sonuçsuz kalırsa bir süre verip bu süre içinde de işe başlamayan yükleniciye karşı Borçlar kanunu genel hükümlerde belirtilen seçimlik haklarını kullanabilir [KURAL: SÖZLEŞME YAPILIR YAPILMAZ İŞE BAŞLAYACAK > BAŞLAMAZSA,İHTAR ÇEKERİZ > YİNE BAŞLAMAZSA SÜRE VERİRİZ. > YİNE BAŞLAMAZSA SEÇİMLİK HAKLARI KULLANIRIZ]

Aynı şekilde Yüklenici bu işlerde işi benzer işlerdeki normal tempo ile yürütmüyorsa; iş sahibi yine borçlar genel hükümlerindeki seçimlik haklarından yararlanabilir [ Sözleşmeden dönüp menfi zararı isteme gibi ]

B.    Teslim süresi belli işlerde:

-       yüklenicinin işe zamanında başlamaması 

-       sözleşme hükümlerine aykırı olarak geciktirmesi  

-       iş sahibine yüklenmeyecek bir sebeple ortaya çıkan gecikme yüzünden bütün tahminlere göre yüklenicinin işi kararlaştırılan zamanda bitiremeyeceğinin açıkça anlaşılması

-       Eser tamamlandığında ayıplı veya sözleşmeye aykırı şekilde olacağının belli olmasına rağmen 3. kişiye yaptırılmasının mümkün olmaması

durumlarında iş sahibi teslim için belirlenen günü beklemek zorunda olmaksızın sözleşmeden dönebilir.

6. Yüklenicinin meydana getirdiği eseri teslim etme borcu

Eserin ifa yeri ve ifa zamanı konusunda genel hükümler uygulanır

Yüklenicinin temerrüdü durumunda borçlunun temerrüdüne ilişkin genel hükümler uygulanır.

Yüklenicinin teslim borcunu ifada temerrüdünün şartları:

-       yüklenicinin teslim tarihinin gelmesine rağmen borcuna objektif olarak aykırı şekilde eseri henüz tamamlamamış veya tamamlanmış eseri henüz teslim etmemiş olması gerekir [ Ancak temerrüt için yüklenicinin kusurlu olması gerekmez ]

-       Yükleniciye teslim borcunu yerine getirmesi için ihtarda bulunulmalıdır

Yüklenicinin tamamlanmış eseri teslim edeceği gün iş sahibi ve Yüklenici tarafından birlikte belirlemiş ise bugünün gelmesi ile Yüklenici ihtara gerek olmaksızın temerrüde düşer[belirli vadede ihtar gerekmez]

Sözleşmede saklı tutulmuş bir hakka dayanarak iş sahibi veya yükleniciden biri usulüne uygun bir bildirimde bulunarak tamamlanmış eserin teslim edileceği günü belirlemiş ise bugünün gelmesi ile Yüklenici teslim borcunda temerrüde düşer

Yüklenicinin teslim borcunda temerrüdünün sonuçları:

-       Temerrüde düşen Yüklenici beklenmedik hal nedeniyle doğacak zarardan temerrüde düşmede kusurlu olması şartıyla sorumludur

-       Genel hükümlere uygun olarak iş sahibinin yüklenicinin temerrüdü Dolayısıyla borçlu temerrüdünün karşılıklı sözleşmelere özgü sonuçlarından yararlanabilmesi için yükleniciye bir süre vermesi gerekir. uygun süre içinde Yüklenici teslimde bulunmazsa iş sahibi seçimlik haklarını kullanabilir [ Aynen ifadan vazgeçip müspet zararın tazmini veya sözleşmeden dönüp menfi zararın tazmini ]

-       Iş sahibinin temerrüt dolayısı ile tazminat isteyebilmesi yüklenicinin temerrüde düşmekte kusurlu olmasına bağlıdır Yüklenici kusursuzluğunu ispatlayarak tazminat borcundan kurtulabilir

7. Yüklenicinin ayıp sebebiyle sorumluluğu

> Yüklenicinin ayıptan sorumluluğunun gerçekleşmesinin şartları:

- yüklenicinin sözleşme konusu eseri tamamlayarak iş sahibine teslim etmiş olması gerekir

- teslim konusu Eser ayıplı olmalıdır

[ Teslim konusu eserdeki ayının önemli ayıp olması gerekli değildir Eser sözleşmesinde önemsiz ayıpların dahi ileri sürülmesi hakkın kötüye kullanılması niteliği taşımadığı sürece ayıptan sorumluluk hükümlerinin uygulanmasına yol açar.

Eserin teslimi sırasında eserde bulunan ayıplar(asli ayıp) ve bunun yanında teslim sırasında var olan bir ayıbın teslimden sonra neden olduğu ayıplar (tali ayıp) da yüklenicinin sorumluluğunu yol açar.]

[ Eserdeki luzumlu niteliklerin eksikliği ve aynı zamanda bulunmaması gereken bozuklukların bulunması yüklenicinin ayıptan sorumluluğuna yol açar]

-        Ayıp iş sahibine yüklenmelidir

Eser'in ayıplı olması yüklenicinin açıkça yaptığı ihtara karşın; iş sahibinin verdiği talimattan doğmuş bulunur veya herhangi bir sebeple iş sahibine yüklenebilecek olursa iş sahibi eserin ayıplı olmasından Doğan haklarını kullanamaz

-       iş sahibi eseri kabul etmemiş olmalıdır

Iş sahibi kendisine teslim edilen eseri açıkça veya örtülü olarak kabul ederse Yüklenici ayıba karşı sorumluluktan kurtulur

Ancak yüklenicinin ayıbı kasten gizlemesi veya normal bir muayene ile anlaşılamayacak gizli ayıpların bulunması halinde yüklenicinin sorumluluğu devam eder

Aynı şekilde sonradan ortaya çıkan ayıplar yükleniciye gecikmeksizin bildirilmek kaydıyla yüklenicinin sorumluluğuna yol açar

-       iş sahibinin gözden geçirme ve bildirim külfetlerini yerine getirmesi gerekir

iş sahibi eserin tesliminden sonra işlerin olağan akışına göre imkan bulur bulmaz eseri gözden geçirmek ve ayıpları varsa bunu uygun bir süre içinde yükleniciye bildirmek zorundadır. Taraflardan her biri giderini karşılayarak eserin bilirkişi tarafından gözden geçirilmesini ve sonucun bir raporla belirlenmesini isteyebilir

Iş sahibi gözden geçirmeyi ve bildirimde bulunmayı ihmal ederse eseri kabul etmiş sayılır

Eserdeki ayıp sonradan ortaya çıkarsa iş sahibi gecikmeksizin durumu yükleniciye bildirmek zorundadır; bildirmezse eseri yine kabul etmiş sayılır

Ayıp bildiriminin yapılması bir şekle tabi değildir bildirimde bulunulurken eserin ayıplı olduğu sözleşmeye uygun bulunmadığı gibi genel nitelikteki beyanlar yeterli değildir iş sahibi dayanacağı her ayıbı ayrı ayrı göstermeli ve yüklenicinin anlayacağı şekilde belirtmelidir

> Iş sahibinin ayıptan sorumluluğa ilişkin seçimlik hakları

İŞ SAHİBİNİN SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKI

Eser iş sahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği Kabule zorlamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine Aynı ölçüde aykırı olursa; iş sahibi sözleşmeden dönebilir.

Iş sahibinin sözleşmeden dönmesi ile sözleşme Geçmişe etkili olarak ortadan kalkar.

Sözleşme dönme ile geçmişe etkili olarak ortadan kalktığı için Yüklenici ücretini almış ise bunun faizi ile birlikte iş sahibine; iş sahibi de eseri elde ettiği yararlar ile birlikte yükleniciye geri verme borcunda olur

İş sahibi Eser için yaptığı bakım tamir sigorta giderleri gibi harcamalarını eserde kullanılan malzemenin değerinin tazminini yükleniciden isteyebilir

malzemenin değerinde yüklenicinin ve yardımcıların kusuru sebebiyle bir azalma olmuşsa; Bu da Yüklenici tarafından karşılanır

Eser iş sahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup sökülüp kaldırılması aşırı zarar oluşracaksa iş sahibi sözleşmeden dönme hakkını kullanamaz

İŞ SAHİBİNİN BEDELDEN İNDİRİM İSTEME HAKKI

Eserde bulunan ayıp veya sözleşmeye aykırılık iş sahibinin sözleşmeden dönmesinin haklı gösterecek bir ağırlık taşımıyorsa; iş sahibi eseri alıkoyup ayıp oranında Bedel indirimi isteme yoluna gidebilir.

Bedelden indirilecek tutarın eserin bedeline eşit olduğu durumlarda sözleşmeden dönülmesi zorunludur

İŞ SAHİBİNİN AYIPLI ESERİN ONARILMASINI TALEP HAKKI

Eserdeki ayıp veya sözleşmeye aykırılık, iş sahibinin sözleşmeden dönmesini haklı gösterecek ağırlıkta değil ise, iş sahibi, aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme hakkına sahiptir

İŞ SAHİBİNİN ZARARINI İSTEME HAKKI

Iş sahibi ayıp sonucu ortaya çıkan zararın tazminini diğer seçimlik taleplerle birlikte isteyebileceği gibi yalnız başına da isteyebilir

Tazminat talebine diğer taleplerin yerine almak üzere başvurulamaz

Ayıp sonucu ortaya çıkan zarar sözleşmeden dönme, bedel indirimine veya onarıma rağmen giderilemeyen ve nedenini ayıbın oluşturduğu bir zarardır.

Yüklenicinin bu zarardan Doğan sorumluluğu kural olarak kusura dayanır ve kusursuz olduğunu ispatlayan Yüklenici zarardan sorumlu olmaz

> Yüklenicinin ayıba karşı sorumluluğunun sona ermesi

Eserin ayıplı olması yüklenicinin açıkça yaptığı ihtara karşın, iş sahibinin verdiği talimattan doğmuş bulunur veya herhangi bir sebeple iş sahibine yüklenebilecek olursa iş sahibi ayıptan doğan haklarını kullanamaz

Eserin açıkça veya örtülü olarak kabulünden sonra yüklenici her türlü sorumluluktan kurtulur

Kabulün ayıptan Doğan sorumluluğu sona erdirmesi yalnızca teslim esnasında açıkça göze çarpan ayıcıklarla, gizli olmayan ayıplar hakkındadır

Gizli ayıplar sonradan ortaya çıktığında yüklenici, iş sahibinin kabulüne rağmen bunlardan sorumlu olmaya devam eder

Usulüne uygun bir gözden geçirme ile ortaya çıkarılabilecek olmasına rağmen; iş sahibinin farkına varmadığı ve yüklenicinin kasten sakladığı ayıplar için yüklenici Kabule rağmen sorumlu olmaya devam eder

Gizli veya kasten saklanan ayıplardan yüklenicinin sorumlu tutulabilmesi için, bunların sonradan öğrenilir öğrenilmez iş sahibi tarafından yükleniciye bildirilmesi gerekir Aksi halde Eser kabul edilmiş sayılır

Zamanaşımı süresinin geçmesi

Yüklenici ayıplı bir eser meydana getirmişse bu sebeple açılacak davalar; Eserin teslimi tarihinden başlayarak:

-       Taşınmaz yapılar dışındaki eserlerde 2 yılın

-       Taşınmaz yapılarda ise 5 yılın

-       Yüklenicinin ağır kusur varsa ayıplı eserin niteliğine bakılmaksızın 20 Yılın

geçmesiyle zamanaşımına uğrar

Ağır kusurlu durumlarda 20 yıllık süre sözleşme ile kısaltılamaz

Eser sözleşmesinde iş sahibinin borçları

Eserin Bedeli önceden sözleşmede belirlenmemişse Bedel;

-       yapıldığı yer ve zamanda eserin değerine ve

-       Yüklenicinin giderine bakılarak belirlenir

Eserin Bedeli götürü olarak belirlenmişse; Yüklenici eseri o bedelle meydana getirmekle yükümlüdür. Eser öngörülenden fazla emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile Yüklenici belirlenen bedelin artırılmasını isteyemez. Eser öngörülenden az emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile iş sahibi belirlenen bedelin tamamını ödemekle yükümlüdür

Bazı durumlarda götürü ücret belirlenen Eser sözleşmelerinde önceden öngörülemeyen haller nedeniyle ücretin artırılması veya sözleşmenin feshi imkanı bulunmaktadır. Koşulları şunlardır:

-       Başlangıçta öngörülemeyen veya öngörülebilir olup da taraflarca göz önünde tutulmayan Beklenmeyen hallerin ortaya çıkması gerekir

-       Ortaya çıkan beklenilmeyen hal eserin tespit edilen götürü Bedel ile tamamlanmasına engel olmalı veya bunu aşırı derecede güçleştirmiş bulunmalıdır

-       Beklenilmeyen hallerin ortaya çıkması yükleniciye İsnat edilmemelidir

[ Bu hüküm emredici değildir. Taraflar yukarıdaki şartların gerçekleşmesi durumunda dahi ücretin artırılması veya sözleşmenin feshi imkânını kullanılamayacağını kararlaştırılabilirler.]

Yukarıdaki şartların gerçekleşmesi durumunda;

Yüklenici hakimden

- sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme;

- uyarlama mümkün olmadığı ya da karşı taraftan beklemediği durumlarda sözleşmeden dönme hakkına sahiptir

Aksi halde arttırmaya ilişkin talepte bulunamaz

Yüklenici sözleşmenin yeni koşullara uyarlanması talebinin kabul edilmemesi üzerine sözleşmeden dönüp işi yarıda bırakmışsa ve bu yola başvurması haklı ise Borçlar kanunu genel hükümleri anlamında sözleşmeden dönülüyor kabul edilir. 

Yapılmış ücret arttırma talebi haklı değil ise yapılan dönme beyanı da haksız olur ve iş sahibi Bu sebeple yükleniciden uğradığı zararın tazminini isteyebilir

Olağanüstü haller dolayısıyla masrafların artacağı ve yüklenicinin ücretin artırılması yoluyla sözleşmenin uyarlanması hakkındaki talebinin kolaylıkla kabul edileceği açıkça görülüyorsa, iş sahibi de, tazminat ödeyerek sözleşmeyi feshedip ödeyeceği miktarı eserin yapılmış kısmına ilişkin masraflar ve yüklenicinin kar payı ile sınırlayabilir. [Iş sahibi baktı ki mahkeme yüklenicinin  ücretini arttıracak, Eserin yapılan kısmına ilişkin masrafları ve yüklenicinin kar payını tazminat olarak ödeyip sözleşmeyi feshedebilir.]

C. Ücret miktarının sözleşmede yaklaşık olarak belirlenmesi durumunda Bedel yapıldığı yer ve zamanda eserin değerine ve yüklenicinin giderine bakılarak belirlenir

> Ücretin ödeme zamanı ve yeri

Iş sahibinin Bedel Ödeme borcu Eserin teslimi anında muaccel olur

Eserin parça parça teslim edilmesi kararlaştırılmış ve Bedel parçalara göre belirlenmişse; her parçanın Bedeli onun teslimi anında muaccel olur

Ücret alacağının burada belirlenen kurallar çerçevesinde muacceliyet kazanabilmesi için kural olarak yüklenicinin eseri ayıpsız ve sözleşmeye uygun şekilde tamamlamış olarak teslim etmesi gerekir

Yüklenicinin ücret alacağı muaccel olduğu günden itibaren beş yıl geçmekle zamanaşımına uğrar

Yüklenicinin ücret alacağının teminatı

Taşınır Eser teslimi şeklinde Eser sözleşmelerinde ücretini kısmen ya da tamamen almadan eseri teslim eden Yüklenici ücret alacağını mülkiyeti saklı tutma Anlaşması ile teminat altına alabilir

Taşınır şeylerin onarımında veya işlenmesinde Yüklenici ücret alacağının teminatı olarak şey üzerinde hapis hakkını kullanabilir

Taşınmazlardaki yapı ve tamirat işlerinde Yüklenici, iş sahibinden olan alacak için taşınmaz üzerinde Kanuni ipotek hakkından yararlanabilir

Yüklenici Eser sözleşmesini yapar yapmaz Kanuni ipotek tescil talebinde bulunabilir ve bu talep en geç işlerin bitimini izleyen üç ay içinde yapılmış olmalıdır [ESERİ BİTİRDİKTEN EN GEÇ 3 AY İÇİNDE KANUNİ İPOTEK HAKKININ TESCİLİ İSTENEBİLİR]

> İş sahibinin ücret ödeme borcunu ifa etmekte temerrüde düşmesi ve sonuçları

iş sahibi ücretin ödenmesinde temerrüde düşerse Yüklenici borçlar kanunundaki seçimlik haklardan birini kullanabilir Örneğin sözleşmeden dönme ve menfi zararın tazmini

Kısmi teslimlerde kısmi ödemenin yapılması gerektiği sözleşmede belli zamanlarda yükleniciye avanslar ödenmesinin kararlaştırıldığı hallerde; Yüklenici, bu kısmi ödeme veya avanslardan birinin ödenmemesi durumunda sonraki teslimlerden veya işe devam etmekten kaçınabilir

Ancak işin bırakılması ödenmemiş ücretin tutarına göre Orantısız bir önlem olarak ortaya çıkmış ise; hakkın kötüye kullanılması niteliğini taşır ve Yüklenici bu yola gitmenin yol açtığı zararlardan sorumlu olur [100 LİRA AVANSI ALAMADIN DİYE MİLYONLUK İŞİ BIRAKAMAZSIN]

Kısmi ödeme veya avansların zamanında ödenmemesi sözleşmenin amacını tamamen tehlikeye düşürüyorsa; Yüklenici sözleşmenin tümü için sözleşmeden Dönme Ya da diğer Kanuni haklarını kullanabilir

! Taşınmaz inşaatında Yüklenici sözleşmeden dönerse kendisine ait kullandığı malzeme ve harcadığı emek için sadece tazminat isteyebilir mülkiyetin kendisine devrini isteyemez

Eser sözleşmesinin sona ermesi

Tarafların Anlaşması ile sona erme

Taraflar her zaman karşılıklı anlaşma ile Eser sözleşmesini sona erdirebilirler

Yaklaşık keşif bedelinin [ Gider tahmininin ] aşılması sebebiyle sözleşmeden dönme ile sona erme

‘’ Başlangıçta yaklaşık olarak belirlenen Bedelin, iş sahibinin kusuru olmaksızın aşırı ölçüde aşılacağı anlaşılırsa iş sahibi, eser tamamlanmadan sözleşmeden dönebilir.

Eser, iş sahibinin arsası üzerine yapılıyorsa iş sahibi, bedelden uygun bir miktarın indirilmesini isteyebileceği gibi, Eser henüz Tamamlanmamış ise, Yükleniciyi işe devamdan alıkoyarak tamamlanan kısım için hakkaniyete uygun bir bedel ödemek suretiyle sözleşmeyi feshedebilir’’

Şartları şunlardır:

-       Sözleşmede gider tahmininin yaklaşık olarak tespit edilmiş olması gerekir

-       masraflar tutarının yaklaşık bedelin aşırı derecede Üzerine çıkması gerekir

-       yaklaşık ücretin aşırı oranda aşılmasına iş sahibinin sebebiyet vermemiş olması gerekir

-       Yüklenicinin eseri sözleşmede tespit edilen yaklaşık bedelle yapmaktan kaçınması gerekir [ Yani Yüklenici illa ben bunu yapacağım fazla Bedel masraf istemem diyorsa bu hükümler uygulanmaz ]

Hükümleri şunlardır:

Şartlar gerçekleşirse iş sahibi sözleşmeden dönebilir ve menfi zararın tazmini yükleniciden talep edebilir

Yüklenicinin yaklaşık Bedeli çok aşması aynı zamanda yüklenicinin aktif yükümlülüklerine aykırı davranışlarından ileri geliyorsa ve Yüklenici bu akde aykırılık teşkil eden davranışında kusursuz olduğunu da ispat edememişse iş sahibi Borçlar Kanunu 112 ve devamındaki hükümler çerçevesinde müspet zararın tazminini isteyebilir [ Sözleşmeden dönmek yerine  ]

İş sahibinin arsası üzerine İnşaat yapılması halinde yüklenicinin kullandığı malzeme ve emeğin sonuçları arsanın bütünleyici parçası sayılıp iş sahibinin mülkiyetine Tabi olur

Bu durumda iş sahibi sözleşmeden dönemez Bedeli indirilmesini talep eder

Ø Yapı tamamlanmadan masrafların yaklaşık Bedeli çok aşacağı anlaşılırsa, iş sahibi seçimlik hakka sahiptir. İsterse o zamana kadar yapılan kısım için hakkaniyete uygun bir tazminat ödeyerek sözleşmeden döner, isterse Yapı işinin bitmesini bekler ve bitince bedelden uygun bir miktarı indirilmesini isteyebilir

Eser sözleşmesinin iş sahibinin tam tazminat karşılığında sözleşmeyi feshetmesi ile sona ermesi

‘Iş sahibi, eserin tamamlanmasından önce yapılmış olan kısmın karşılığını ödemek ve yüklenicinin bütün zararlarını gidermek koşuluyla sözleşmeyi feshedebilir. ‘

Şartları şunlardır:

-       Iş sahibi Fesih hakkını ancak Eser tamamlanmadan önce kullanabilir

-       iş sahibi sözleşme ilişkisini sona erdirebilmek için yükleniciye sözleşmeyi fesh ettiğini bildirmelidir

-       Iş sahibi yüklenicinin yaptığı kısmın bedelini vermek ve yüklenicinin uğradığı zararın tamamını Tazmin etmekle yükümlüdür

Hükümleri şunlardır:

Tam tazminat vererek sözleşmeden dönme Durumunda sözleşme ilişkisi ileriye etkili olarak sonuç doğurur

Iş sahibi sözleşmeyi feshedince Yüklenici yapılan şeyi geri isteyemez. yüklenicinin isteyeceği tamamlamış olan kısmın bedelidir

Sözleşmeyi fesheden iş sahibi yüklenicinin tam zararını Tazmin etmelidir  [müspet zarar tazmini]

Eser sözleşmesinin ifa imkansızlığı nedeniyle sona ermesi ve hasarın geçmesi

> Kural:  hasar teslimden önce yükleniciye aittir

Eser teslimden önce beklenmedik olay sonucu yok Olursa [Kusursuz ifa imkansızlığ]  iş sahibi, eseri teslim almada temerrüde düşmedikçe Yüklenici yaptığı işin Ücretini ve giderlerinin ödenmesini isteyemez. [TESLİM ÖNCESİ BEKLENMEYEN KAZADAN YÜKLENİCİ SORUMLUDUR] Bu durumda malzemeye gelen hasar onu sağlayana ait olur Burada esasında kusursuz sonraki imkansızlık durumunda borcun sona ermesi durumu vardır. 

O halde çeşit borçlarının söz konusu olması durumunda imkansızlık da olmayacağından bu hüküm uygulanmaz

> Istisnalar: Teslimden önce hasarın iş sahibine ait olduğu durumlar

- Iş sahibi yapılan eseri teslim almada temerrüde düşerse

- Malzemeyi iş sahibinin sağladığı durumlarda malzemeye gelen hasara iş sahibi katlanmak zorunda kalır

- Eserin iş sahibince verilen malzeme veya gösterilen arsanın ayıbı veya iş sahibinin talimatına uygun yapılması yüzünden yok olması durumunda Yüklenici, doğabilecek olumsuz sonuçları zamanında bildirmişse yaptığı işin değerini ve bu değere girmeyen giderlerinin ödenmesini isteyebilir.

Son istisnanın uygulanabilme şartları:

-       Iş sahibi tarafından verilen malzemenin veya gösterilen arsanın ayıplı olması ya da iş sahibi tarafından imal ve inşaat tarzı hakkında Verilen talimat Dolayısıyla eser yok olur veya kısmen zarara uğrarsa Hasara iş sahibinin katlanması gerekir

-       Yüklenicinin iş sahibini malzemenin ayıbı arsanın elverişsizliği talimatın tehlikeli sonuçları hakkında zamanında uyarması gerekir

-       Yüklenici sözleşmede kararlaştırılan bedelin tamamını değil ancak yaptığı işin değerini ve bu değere dahil olmayan giderlerini iş sahibinden talep edebilir

>Yüklenicinin iş sahibinin şahsını ve riziko alanını ilgilendiren bir sebeple borcunu ifa edememesi

Eserin tamamlanması iş sahibi ile ilgili beklenmedik olay dolayısıyla imkansızlaşırsa yüklenici yaptığı işin değerini ve bu değere girmeyen giderlerini isteyebilir

Ifa imkansızlığının ortaya çıkmasında iş sahibi kusurlu ise yüklenicinin ayrıca tazminat isteme hakkı vardır

> Yüklenicinin kendi şahsını ilgilendiren bir sebeple borcunu ifa edilmemesi

Yüklenicinin kişisel özellikleri göz önünde tutularak yapılmış olan sözleşme onun ölümü veya kusuru olmaksızın eseri tamamlamak yeteneğini kaybetmesi üzerine kendiliğinden sona erer

bu durumda iş sahibi eserin tamamlanan kısmından yararlanabilecek ise onu kabul etmek ve karşılığını vermekle yükümlüdür