BELEDİYE

BELEDİYE KANUNU

# Nüfusu 5.000 ve üzerinde olan yerleşim birimlerinde  belediye  kurulabilir.

İl ve ilçe  merkezlerinde  belediye  kurulması zorunludur.

# İçme  ve kullanma  suyu  havzaları  ile  sit  ve  diğer  koruma  alanlarında  ve  meskûn  sahası kurulu  bir  belediyenin  sınırlarına  5.000  metreden  daha  yakın  olan  yerleşim  yerlerinde  belediye kurulamaz. 

# Köylerin  veya  muhtelif  köy  kısımlarının  birleşerek  belediye  kurabilmeleri  için  meskûn sahalarının,  merkez  kabul  edilecek  yerleşim  yerinin  meskûn  sahasına  azami  5.000  metre  mesafede bulunması ve  nüfusları  toplamının  5.000  ve  üzerinde  olması gerekir.

Bir  veya  birden  fazla  köyün  köy  ihtiyar  meclisinin  kararı  veya  seçmenlerinin  en  az yarısından  bir  fazlasının  mahallin  en  büyük  mülkî  idare  amirine  yazılı  başvurusu  ya  da  valinin kendiliğinden  buna  gerek  görmesi  durumunda,  valinin  bildirimi  üzerine,  mahallî  seçim  kurulları, onbeş  gün  içinde  köyde  veya  köy  kısımlarında  kayıtlı  seçmenlerin  oylarını  alır  ve  sonucu  bir tutanakla  valiliğe  bildirir.

İşlem  dosyası  valinin  görüşüyle  birlikte  Çevre  ve  Şehircilik  Bakanlığına  gönderilir. Cumhurbaşkanı  kararı  ile  o  yerde  belediye  kurulur.

#  Yeni  iskân  nedeniyle  oluşturulan  ve  nüfusu  5.000  ve  üzerinde  olan  herhangi  bir  yerleşim yerinde,  Cumhurbaşkanı  kararı  ile  belediye  kurulabilir.

# Yeni  kurulan  bir  belediyenin  sınırları,  kuruluşu  izleyen  altı  ay  içinde tespit edilir.

# Belediye  sınırları,  belediye  meclisinin  kararı  ve  kaymakamın  görüşü  üzerine valinin  onayı  ile  kesinleşir.

Kesinleşen  sınırlar  zorunlu  nedenler olmadıkça  beş  yıl  süre  ile  değiştirilemez.

# Sınır  uyuşmazlıklarının  çözümü

Bir il dâhilindeki beldeler veya köyler arasında  sınır  uyuşmazlığı  çıkması hâlinde  ilgili  belediye  meclisi  ve  köy  ihtiyar  meclisi  ile  kaymakamın  görüşleri  otuz  gün  süre verilerek  istenir.

Vali,  bu  görüşleri  değerlendirerek  sınır  uyuşmazlığını  karara  bağlar.

 Büyükşehir belediyesi  sınırları  içinde  kalan  ilçe belediyelerinin  sınır  değişikliklerinde büyükşehir  belediye  meclisinin  de  görüşü  alınır.

# Belde,  köy  veya  bunların  bazı  kısımlarının  bir  başka  beldeye  katılabilmesi  için bu  yerlerin  meskûn  sahalarının  katılınacak  beldenin  meskûn  sahasına  uzaklığı  5.000  metreden fazla olamaz. 

# Bir  belde  veya  köyün  veya  bunların  bazı  kısımlarının  meskûn  sahasının,  komşu  bir beldenin  meskûn  sahası  ile  birleşmesi  veya  bu  sahalar  arasındaki  mesafenin  5.000  metrenin  altına düşmesi  ve  buralarda  oturan  seçmenlerin  yarısından  bir  fazlasının  komşu  beldeye  katılmak  için başvurması  hâlinde,  "katılınacak  belde  sakinlerinin  oylarına  başvurulmaksızın"  katılmak  isteyen köy  veya  belde  veya  bunların  kısımlarında  başvuruya  ilişkin  oylama  yapılır.  Oylama  sonucunun olumlu  olması  hâlinde  başvuruya  ait  evrak,  valilik  tarafından  katılınacak  belediyeye  gönderilir.

Belediye  meclisi  evrakın  gelişinden  itibaren  otuz  gün  içinde  başvuru  hakkındaki  kararını  verir.

Belediye  meclisinin  uygun  görmesi  hâlinde  katılım  gerçekleşir.  [KATILINILACAK BELEDİYE MECLİSİ KARARI KATILMA İSTEMİNİ KABUL EDİYOR]

Büyükşehirlerde  birleşme  ve katılma  işlemleri,  katılınacak  ilçe  belediye  meclisinin  görüşü  üzerine,  büyükşehir belediye  meclisinde  karara  bağlanır.

# Bir  beldenin  bazı  kısımlarının  komşu  bir  beldeye  katılmasında  veya  yeni  bir  belde  ya  da köy  kurulmasında,  beldenin  nüfusunun  5.000'den  aşağı  düşmemesi gerekir.

# Büyükşehir  belediyesi  bulunan  yerlerde  ayrılma  yoluyla  yeni  bir  belde  kurulması  için belde  nüfusunun  100.000'den  aşağı  düşmemesi  ve  yeni  kurulacak  beldenin  nüfusunun  20.000'den az  olmaması şarttır.

# Belediye  sınırları  içinde  mahalle  kurulması,  kaldırılması,  birleştirilmesi,  bölünmesi, adlarıyla  sınırlarının  tespiti  ve  değiştirilmesi,  belediye  meclisinin  kararı  ve  kaymakamın  görüşü üzerine  VALİ ONAYI ile  olur.

# Belediye  sınırları  içinde  nüfusu  500’ün  altında  mahalle  kurulamaz.

# Bir  beldenin  adı,  belediye  meclisi  üye  tam  sayısının  en  az  dörtte  üç çoğunluğunun  kararı  ve  valinin  görüşü  üzerine  İçişleri  Bakanlığının  onayı  ile  değiştirilir.  Bu  karar Resmî  Gazetede  yayımlanır.

Beldenin  adının  değişmesi ile belediyenin  adı  da  değişmiş sayılır.

# Meskûn  sahası,  bağlı  olduğu  il  veya  ilçe  belediyesi  ile  nüfusu  50.000  ve üzerinde  olan  bir  belediyenin  sınırına,  5.000  metreden  daha  yakın  duruma  gelen  belediye  ve köylerin  tüzel  kişiliği;  genel  imar  düzeni  veya  temel  alt  yapı  hizmetlerinin  gerekli  kılması durumunda,  Cumhurbaşkanı  kararı  ile  kaldırılarak  bu  belediyeye  katılır

# Nüfusu  2.000'in  altına  düşen  belediyeler,  Cumhurbaşkanı  kararı  ile  köye  dönüştürülür.

Tüzel  kişiliği  kaldırılan  belediyenin  tasfiyesi  il  özel  idaresi  tarafından  yapılır

# Tüzel  kişiliği  sona  erecek  belediye  ve  köylerin

- taşınmazlarının satılması  ile

- vadesi  tüzel  kişiliğin  sona  ereceği  tarihi  aşan  borçlanma  yapılması

Çevre  ve  Şehircilik Bakanlığının  onayına  tabidir.

# Büyükşehir  belediyeleri  ile  nüfusu 100.000’in  üzerindeki  belediyeler,  kadınlar  ve  çocuklar  için  konukevleri  açmak  zorundadır.

Diğer belediyeler  de  mali  durumları  ve  hizmet  önceliklerini  değerlendirerek  kadınlar  ve  çocuklar  için konukevleri  açabilirler

# Belediye  meclisinin  kararı  ile  mücavir  alanlara  da  belediye  hizmetleri  götürülebilir. 

# Belediye, aşağıda belirtilen  hizmetleri  Danıştayın  görüşü  ve  Çevre  ve  Şehircilik Bakanlığının  kararıyla  süresi  kırkdokuz  yılı  geçmemek  üzere  imtiyaz  yoluyla  devredebilir;

1)  Müktesep  haklar saklı  kalmak  üzere;  içme,  kullanma  ve  endüstri  suyu  sağlamak;  atık  su ve  yağmur  suyunun  uzaklaştırılmasını  sağlamak;  bunlar  için  gerekli  tesisleri  kurmak,  kurdurmak, işletmek  ve  işlettirmek;  kaynak  sularını  işletmek  veya  işlettirmek.

2)  Toplu  taşıma  yapmak;  bu  amaçla  otobüs,  deniz  ve  su  ulaşım  araçları,  tünel,  raylı  sistem dâhil  her  türlü  toplu  taşıma  sistemlerini  kurmak,  kurdurmak,  işletmek  ve  işlettirmek.

3) Katı  atıkların  toplanması,  taşınması,  ayrıştırılması,  geri  kazanımı,  ortadan  kaldırılması ve  depolanması ile ilgili  bütün  hizmetleri  yapmak  ve  yaptırmak.

NOT: Toplu  taşıma hizmetlerini  imtiyaz  veya  tekel  oluşturmayacak  şekilde  ruhsat  vermek  suretiyle  yerine  getirebileceği  gibi  toplu taşıma  hatlarını  kiraya  verme  veya  hizmet  satın  alma  yoluyla  yerine getirebilir.

# İl  sınırları  içinde  büyükşehir  belediyeleri,

belediye  ve  mücavir  alan  sınırları  içinde  il  belediyeleri

  nüfusu  10.000'i  geçen  belediyeler,

  meclis  kararıyla;  turizm,  sağlık,  sanayi  ve  ticaret  yatırımlarının  ve  eğitim kurumlarının  su,  termal  su,  kanalizasyon,  doğal  gaz,  yol  ve  aydınlatma  gibi  alt  yapı  çalışmalarını  faiz almaksızın  on  yıla  kadar  geri  ödemeli  veya  ücretsiz  olarak  yapabilir  veya  yaptırabilir,  bunun  karşılığında yapılan  tesislere  ortak  olabilir;  sağlık,  eğitim,  sosyal  hizmet  ve  turizmi  geliştirecek  projelere  "Çevre  ve Şehircilik  Bakanlığının"  onayı  ile  ücretsiz  veya  düşük  bir  bedelle  amacı  dışında  kullanılmamak  kaydıyla taşınmaz  tahsis  edebilir.

  Belediye  ve  bağlı  idareler,  meclis  kararıyla mabetlere,  eğitim  kurumlarına,  yurtlara,  okul  pansiyonlarına  ve  hastanelere  indirimli  bedelle  ya  da  ücretsiz olarak  içme  ve  kullanma  suyu  verebilirler.

# Belediyenin

- proje  karşılığı  borçlanma  yoluyla  elde  ettiği  gelirleri,

- şartlı  bağışlar 

- kamu hizmetlerinde  fiilen  kullanılan  malları  

- belediye  tarafından  tahsil  edilen  vergi,  resim  ve  harç gelirleri  haczedilemez

# Başkanlık divanı

Belediye  meclisi,  seçim  sonuçlarının  ilânını  takip  eden  beşinci  gün  belediye başkanının  başkanlığında  kendiliğinden  toplanır.

Meclis  bu  toplantıda, üyeleri  arasından,  gizli oyla  meclis  birinci  ve  ikinci  başkan  vekili  ile  en  az  iki  kâtip  üyeyi  ilk  iki  yıl  için  görev  yapmak üzere  seçer.  İlk  iki  yıldan  sonra  seçilecek  başkanlık  divanı  yapılacak  ilk  mahallî  idareler seçimlerine  kadar  görev  yapar.

  Başkanlık  divanı  seçimi  üç  gün  içinde  tamamlanır.

  Meclise  belediye  başkanı,  katılamaması  durumunda  meclis  birinci  başkan  vekili,  onun  da katılamaması  durumunda  ikinci  başkan  vekili  başkanlık  eder.  Ancak  yıllık  faaliyet  raporunun görüşüldüğü  meclis toplantısı  meclis başkan  vekilinin  başkanlığında  yapılır.

  Başkanlık  divanında  boşalma  olması  durumunda  kalan  süreyi  tamamlamak  üzere  yenisi seçilir

  Meclisin  çalışması  ve  katılıma  ilişkin  esas  ve  usûller  "Çevre  ve  Şehircilik  Bakanlığı" tarafından  çıkarılacak  yönetmelikle düzenlenir. (2018)

# Belediye  meclisi,  her  ayın  ilk  haftası,  önceden  kararlaştırdığı  günde  toplânır.

Meclis,  resmî  tatile  rastlayan  günlerde  çalışmasına  ara  verebilir.

Belediye  meclisi  her  yıl bir  ay  tatil  kararı  alabilir.

Bütçe  görüşmesine  rastlayan  toplantı  süresi  en  çok  yirmi  gün,  diğer  toplantıların  süresi  en çok  beş gündür.

Meclis  toplantıları  açıktır.  Meclis  başkanının  veya  üyelerden  herhangi  birinin  gerekçeli önerisi  üzerine,  toplantıya  katılanların  salt  çoğunluğuyla  kapalı  oturum  yapılmasına  karar verilebilir. 

[OLAĞANÜSTÜ TOPLANTI]

Belediye  başkanı,  acil  durumlarda  lüzum  görmesi halinde  belediye  meclisini  bir  yılda  üç  defadan  fazla  olmamak  ve  her  toplantı  bir  birleşimi geçmemek  üzere  toplantıya  çağırır.

Olağanüstü  toplantı  çağrısı  ve  gündem  en  az  üç  gün  önceden meclis  üyelerine  yazılı  olarak  duyurulur  ve  ayrıca  mutat  usûllerle  ilan  edilir.

Olağanüstü toplantılarda  çağrıyı  gerektiren  konuların  dışında  hiçbir  konu  görüşülemez. 

# Her  ayın  ilk  günündeki  belediye  meclis  gündemi  belediye  başkanı  tarafından belirlenerek  en  az  üç  gün  önceden  üyelere  bildirilir  ve  çeşitli  yöntemlerle  halka  duyurulur

Her  ayın  ilk  toplantısında  belediye  başkanı  ve  meclis  üyeleri  belediyeye  ait  işlerle  ilgili konuların  gündeme  alınmasını  önerebilir.  Öneri,  toplantıya  katılanların  salt  çoğunluğuyla  kabul edildiği  takdirde  gündeme  alınır. 

# Belediye  meclisi,  üye  tam  sayısının  salt  çoğunluğuyla  toplanır  ve  katılanların salt  çoğunluğuyla  karar  verir.

Ancak,  karar  yeter  sayısı,  üye  tam  sayısının  dörtte  birinden  az olamaz.

  Oylamada  eşitlik  çıkması  durumunda  meclis  başkanının  bulunduğu  taraf  çoğunluk sayılır.  Gizli  oylamalarda  eşitlik  çıkması  durumunda  oylama  tekrarlanır,  eşitliğin  bozulmaması durumunda  meclis başkanı  tarafından  kur’a  çekilir.

   # Meclisin  toplanmasında,  üye  tam  sayısının  salt  çoğunluğu  sağlanamadığı  takdirde  başkan, gün  ve  saatini  tespit  ederek  en  geç  üç  gün  içinde  toplanmak  üzere  meclisi  tatil  eder.

   Gelecek toplantı,  üye  tam  sayısının  dörtte  birinden  az  olmayan  üye  sayısı  ile  yapılır

# Meclis kararlarının kesinleşmesi

Belediye  başkanı,  hukuka  aykırı  gördüğü  meclis  kararlarını,  gerekçesini  de belirterek  yeniden  görüşülmek  üzere  beş gün  içinde    meclise  iade  edebilir.

Yeniden  görüşülmesi  istenilmeyen  kararlar  ile  yeniden  görüşülmesi  istenip  de  belediye meclisi üye  tam  sayısının  salt  çoğunluğuyla ısrar  edilen  kararlar kesinleşir.

Belediye  başkanı,  meclisin  ısrarı  ile  kesinleşen  kararlar  aleyhine  on  gün  içinde  idarî yargıya  başvurabilir.

Kararlar  kesinleştiği  tarihten  itibaren  en  geç  yedi  gün  içinde  mahallin  en  büyük  mülkî idare  amirine  gönderilir.

Mülkî  idare  amirine  gönderilmeyen  kararlar  yürürlüğe  girmez

# Belediye  meclisi,  üyeleri  arasından  en  az  üç  en  fazla beş kişiden  oluşan  ihtisas komisyonları  kurabilir.  Komisyonların  bir  yılı  geçmemek  üzere  ne  kadar  süre  için  kurulacağı  aynı meclis kararında  belirtilir.

İl  ve  ilçe  belediyeleri  ile nüfusu  10.000'in  üzerindeki  belediyelerde

 - plân  ve  bütçe  ile

- imar komisyonlarının  kurulması zorunludur.

Meclis  toplantısını  müteakip  imar  komisyonu  en  fazla  on  iş  günü,  diğer  komisyonlar  ise beş  iş  günü  içinde  kendilerine  havale  edilen  işleri  sonuçlandırır

# Denetim komisyonu

  İl  ve  ilçe  belediyeleri  ile  nüfusu  10.000'in  üzerindeki  belediyelerde,  belediye meclisi,  her  ocak  ayı  toplantısında  belediyenin  bir  önceki  yıl  gelir  ve  giderleri  ile  bunlara  ilişkin hesap  kayıt  ve  işlemlerinin  denetimi  için  kendi  üyeleri  arasından  gizli  oyla  ve  üye  sayısı  üçten  az beşten  çok  olmamak  üzere  bir  denetim  komisyonu  oluşturur.  Komisyon,  her  siyasî  parti  grubunun ve  BAĞIMSIZ üyelerin  meclisteki  üye  sayısının  meclis  üye  tam  sayısına  oranlanması  suretiyle oluşur.

  Komisyon,  çalışmasını  45 işgünü  içinde  tamamlar  ve  buna  ilişkin  raporunu  MART ayının  sonuna  kadar  meclis başkanlığına  sunar.

# Meclisin  bilgi  edinme  ve  denetim  yolları

1. Belediye  meclisi,  bilgi  edinme  ve  denetim  yetkisini

- faaliyet  raporunu değerlendirme,

- denetim  komisyonu,

-  soru,

-  genel  görüşme  ve

-  gensoru  yoluyla kullanır.

2. Meclis  üyeleri,  meclis  başkanlığına  önerge  vererek  belediye  işleriyle  ilgili  konularda sözlü  veya  yazılı  soru  sorabilir.  Soru,  belediye  başkanı  veya  görevlendireceği  kişi  tarafından  sözlü veya  yazılı  olarak  cevaplandırılır.

3. Meclis  üyelerinin  en  az  üçte  biri,  meclis  başkanlığına  istekte  bulunarak,  belediyenin işleriyle  ilgili  bir  konuda  genel  görüşme  açılmasını  isteyebilir.  Bu  istek  meclis  tarafından  kabul edildiği  takdirde  gündeme  alınır.

4. Belediye  başkanınca  meclise  sunulan  bir  önceki  yıla  ait  faaliyet  raporundaki  açıklamalar, meclis  üye  tam  sayısının  dörtte  üç  çoğunluğuyla  yeterli  görülmezse,  yetersizlik  kararıyla görüşmeleri  kapsayan  tutanak,  meclis  başkan  vekili  tarafından  mahallin  mülkî  idare  amirine gönderilir. Vali,  dosyayı  gerekçeli  görüşüyle  birlikte Danıştaya  gönderir. Yetersizlik  kararı,  Danıştayca  uygun  görüldüğü  takdirde  belediye  başkanı,  başkanlıktan düşer.

5. Meclis  üye  tam  sayısının  en  az  üçte  biri  oranındaki  üyenin  imzasıyla  belediye  başkanı hakkında  gensoru  önergesi  verilebilir.  Gensoru  önergesi,  meclis  üye  tam  sayısının  salt çoğunluğunun  oyu  ile  gündeme  alınır  ve  üç  tam  gün  geçmedikçe  görüşülemez. Gensoru  önergesinin  karara  bağlanmasında  dördüncü  fıkraya  göre  işlem  yapılır (3/4 çoğunluk)

#  Belediye  başkanı  görevi  süresince  ve  görevinin  sona  ermesinden  itibaren 2 yıl  süreyle,  meclis  üyeleri  ise  görevleri  süresince  ve  görevlerinin  sona  ermesinden  itibaren  1  yıl süreyle,  belediye  ve  bağlı  kuruluşlarına  karşı  doğrudan  doğruya  veya  dolaylı  olarak  taahhüde giremez,  komisyonculuk  ve  temsilcilik  yapamaz.

# Meclis  üyeliği,  ölüm  ve  istifa  durumunda  kendiliğinden  sona  erer.  Meclis üyeliğinden  istifa  dilekçesi  belediye  başkanlığına  verilir  ve  başkan  tarafından  meclisin  bilgisine sunulur.

Özürsüz  veya  izinsiz  olarak  arka  arkaya  üç  birleşim  günü  veya  bir  yıl  içinde  yapılan toplantıların  yarısına  katılmayan  üyenin  üyeliğinin  düşmesine,  savunması  alındıktan  sonra  üye tam  sayısının  salt  çoğunluğuyla karar  verilir.

Belediye  meclisi  üyeliğine  seçilme  yeterliğinin  kaybedilmesi  durumunda,  valinin bildirmesi üzerine  Danıştay  tarafından  üyeliğin  düşmesine  karar  verilir

# Belediye  meclisi;

a)  Kendisine  kanunla  verilen  görevleri  süresi  içinde  yapmayı  ihmal  eder  ve  bu  durum belediyeye  ait  işleri  sekteye  veya  gecikmeye  uğratırsa,

b)  Belediyeye  verilen  görevlerle  ilgisi  olmayan  siyasî konularda  karar  alırsa,

İçişleri  Bakanlığının  bildirimi  üzerine  Danıştayın  kararı  ile  feshedilir.

İçişleri  Bakanlığı  gerekli  gördüğü  takdirde  meclisin  feshine  dair  bildirim  ile  birlikte,  karar verilinceye  kadar  meclis  toplantılarının  ertelenmesini  de  ister.

Danıştay,  bu  hususu  en  geç  bir  ay içinde  karara  bağlar.

#Belediye  meclisinin;

a)  Danıştay  tarafından  feshi  veya  meclis toplantılarının  ertelenmesi,

b)  Meclis üye  tam  sayısının  yarıdan  fazlasının  tutuklanması,

c)  Yedek  üyelerin  getirilmesinden  sonra  da  meclis  üye  tam  sayısının  yarısından  aşağı düşmesi,

d)  Geçici  olarak  görevden  uzaklaştırılması, Hâllerinde,  meclis  çalışabilir  duruma  gelinceye  veya  yeni  meclis  seçimi  yapılıncaya  kadar meclis görevi,  belediye  encümeninin  memur  üyeleri  tarafından  yürütülür.

BELEDİYE ENCÜMENİ

Belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında;

a)    İl belediyelerinde ve nüfusu 100.000'in üzerindeki belediyelerde, belediye meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği 3 ÜYE, malî hizmetler birim amiri ve belediye başkanının birim amirleri arasından bir yıl için seçeceği 2 ÜYE olmak üzere yedi kişiden, [BAŞKAN, ÜÇ MECLİS ÜYESİ,İKİ BİRİM AMİRİ,MALİ HİZMETLER BİRİM AMİRİ]

b)   Diğer belediyelerde, belediye meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği 2 ÜYE, malî hizmetler birim amiri ve belediye başkanının birim amirleri arasından bir yıl için seçeceği 1 ÜYE olmak üzere beş kişiden

Oluşur.

Belediye başkanının katılamadığı toplantılarda, belediye başkanının görevlendireceği başkan yardımcısı veya encümen üyesi, encümene başkanlık eder.

Belediye encümeni, haftada birden az olmamak üzere önceden belirlenen gün ve saatte toplanır. Belediye başkanı acil durumlarda encümeni toplantıya çağırabilir.

Encümen üye tam sayısının salt çoğunluğuyla toplanır ve katılanların salt çoğunluğuyla karar verir.

Encümenin Devlet İhale Kanunu uyarınca ihale komisyonu olarak yapacağı toplantılarda da bu hüküm geçerlidir.

Oyların eşitliği durumunda başkanın bulunduğu taraf çoğunluk sayılır.

Çekimser oy kullanılamaz.

BELEDİYE BAŞKANI

Belediye başkanı, görevinin devamı süresince siyasî partilerin yönetim ve denetim organlarında görev alamaz; profesyonel spor kulüplerinin başkanlığını yapamaz ve yönetiminde bulunamaz.

Belediye başkanı izin, hastalık veya başka bir sebeple görev başında bulunmadığı hâllerde, bu süre içinde kendisine vekâlet etmek üzere, belediye meclisi üyeleri arasından birini başkan vekili olarak görevlendirir

Belediye başkanı,

-       mahallî idareler genel seçimlerinden itibaren 6 AY içinde; kalkınma plânı ve programı ile varsa bölge plânına uygun olarak stratejik plân ve

-       ilgili olduğu yıl başından önce de yıllık performans programı

hazırlayıp belediye meclisine sunar.

Nüfusu 50.000'in altında olan belediyelerde stratejik plân yapılması zorunlu değildir.

Stratejik plân ve performans programı bütçenin hazırlanmasına esas teşkil eder ve belediye meclisinde bütçeden önce görüşülerek kabul edilir

Belediye başkanının kendisinin, birinci ve ikinci derecedeki kan ve kayın hısımlarının ve evlatlıklarının, belediye ile ihtilâflı olduğu durumlarda dava açılması ve bu davada belediyenin temsili,

-       meclis birinci başkan vekili,

-       bulunmadığı takdirde ikinci başkan vekili veya bunların yetkilendireceği kişiler tarafından yerine getirilir.

Belediye başkanlığı, ölüm ve istifa hâllerinde kendiliğinden sona erer.

Belediye başkanının;

a) Mazeretsiz ve kesintisiz olarak yirmi günden fazla görevini terk etmesi ve bu durumun mahallin mülkî idare amiri tarafından belirlenmesi,

b) Seçilme yeterliğini kaybetmesi,

c) Görevini sürdürmesine engel bir hastalık veya engellilik durumunun yetkili sağlık kuruluşu raporuyla belgelenmesi,

d) Meclisin feshine neden olan eylem ve işlemlere katılması,

Hâllerinden birinin meydana gelmesi durumunda İçişleri Bakanlığının başvurusu üzerine Danıştay kararıyla başkanlık sıfatı sona erer.

Belediye başkanlığının boşalması hâlinde yapılacak işlemler

Belediye başkanlığının herhangi bir nedenle boşalması durumunda, vali tarafından belediye meclisinin on gün içinde toplanması sağlanır. Meclis, birinci başkan vekilinin, onun bulunmaması durumunda ikinci başkan vekilinin, onun da bulunmaması durumunda en yaşlı üyenin başkanlığında toplanarak;

a) Belediye başkanlığının boşalması veya seçim dönemini aşacak biçimde kamu hizmetinden yasaklanma cezasının verilmiş olması durumunda bir başkan,

b) Başkanın görevden uzaklaştırılması, tutuklanması veya seçim dönemini aşmayacak biçimde kamu hizmetinden yasaklama cezası alması durumunda bir başkan vekili,

Seçer.

Belediye başkanı veya başkan vekili belediye meclis üyeleri arasından ve gizli oyla seçilir.

İlk iki oylamada üye tam sayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır.

Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır.

Dördüncü oylamada en fazla oy alan üye, belediye başkanı veya başkan vekili seçilmiş olur

Belediye başkanı veya başkan vekili seçilinceye kadar belediye başkanlığı görevi,

-       meclis birinci başkan vekili,

-       bulunmaması durumunda ikinci başkan vekili,

-       onun da bulunmaması durumunda vali tarafından görevlendirilecek bir kamu görevlisi

tarafından yürütülür

Belediye başkanı veya başkan vekili seçimi en geç onbeş gün içinde tamamlanmadığı takdirde belediye meclisinin feshine ilişkin hükümler uygulanır.

Belediye başkanlığının herhangi bir nedenle boşalması ve yeni belediye başkanı veya başkan vekili seçiminin yapılamaması durumunda, seçim yapılıncaya kadar belediye başkanlığına

-       büyükşehir ve il belediyelerinde İçişleri Bakanı,

-       diğer belediyelerde vali

tarafından görevlendirme yapılır.

[Ancak, belediye başkanı veya başkan vekili ya da meclis üyesinin terör veya terör örgütlerine yardım ve yataklık suçları sebebiyle

-       görevden uzaklaştırılması veya

-       tutuklanması ya da

-       kamu hizmetinden yasaklanması veya

-       başkanlık sıfatı veya meclis üyeliğinin sona ermesi

hallerinde büyükşehir ve il belediyelerinde İçişleri Bakanı, diğer belediyelerde vali tarafından belediye başkanı veya başkan vekili ya da meclis üyesi görevlendirilir.]

Organlara İlişkin Ortak Hüküm:

Görevden uzaklaştırma

Görevleriyle ilgili bir suç nedeniyle haklarında soruşturma veya kovuşturma açılan belediye organları veya bu organların üyeleri, kesin hükme kadar İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılabilir.

Görevden uzaklaştırma kararı iki ayda bir gözden geçirilir.

Devamında kamu yararı bulunmayan görevden uzaklaştırma kararı kaldırılır.

Görevden uzaklaştırılanlar hakkında;

- kovuşturma açılmaması,

- kamu davasının düşmesi veya

- beraat kararı verilmesi,

- davanın genel af ile ortadan kaldırılması veya

- görevden düşürülmeyi gerektirmeyen bir suçla mahkûm olunması

durumunda görevden uzaklaştırma kararı kaldırılır.

Görevden uzaklaştırılan belediye başkanına, görevden uzak kaldığı sürece aylık ödeneğinin üçte ikisi ödenir ve bu süre içinde diğer sosyal hak ve yardımlardan yararlanmaya devam eder.

Norm kadro ilke ve standartları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı tarafından müştereken belirlenir. Belediyenin ve bağlı kuruluşlarının norm kadroları, bu ilke ve standartlar çerçevesinde belediye meclisi kararıyla belirlenir

Belediye personeli, belediye başkanı tarafından

Kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen memurlar, belediye başkanının talebi, kendilerinin ve kurumlarının muvafakatiyle, belediyelerin birim müdürü ve üstü yönetici kadrolarında geçici olarak görevlendirilebilirler

Norm kadrosunda belediye başkan yardımcısı bulunan belediyelerde norm kadro sayısına bağlı kalınmaksızın; belediye başkanı, zorunlu gördüğü takdirde,

-       nüfusu 50.000'e kadar olan belediyelerde bir,

-       nüfusu 50.001-200.000 arasında olan belediyelerde iki,

-       nüfusu 200.001-500.000 arasında olan belediyelerde üç,

-       nüfusu 500.000 ve fazla olan belediyelerde dört

belediye meclis üyesini belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirebilir

Belediyenin yıllık toplam personel giderleri, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin  yeniden değerleme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın yüzde otuzunu aşamaz

Nüfusu 10.000'in altında olan belediyelerde bu oran yüzde kırk olarak uygulanır.

tüzel kişiliği kaldırılan belediyelerin kadroları ve personeli; katılma hâlinde katıldıkları belediyeye, köye dönüştürülme hâlinde ilgili il özel idaresine devredilir.

Görevini yaparken zabıtaya karşı gelenler, kolluk kuvvetlerine karşı gelenler gibi cezalandırılır

Belediye zabıta teşkilâtının çalışma usûl ve esasları, İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir

Belediyelerde iç ve dış denetim yapılır. Denetim, iş ve işlemlerin hukuka uygunluk, malî ve performans denetimini kapsar.

İç ve dış denetim 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümlerine göre yapılır.

belediyenin malî işlemler dışında kalan diğer idarî işlemleri, hukuka uygunluk ve idarenin bütünlüğü açısından İçişleri Bakanlığı tarafından da denetlenir

Faaliyet raporu nisan ayı toplantısında belediye başkanı tarafından meclise sunulur. Raporun bir örneği Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilir ve kamuoyuna da açıklanır

Hizmetlerde aksama

Belediye hizmetlerinin ciddi bir biçimde aksatıldığının ve bu durumun halkın sağlık, huzur ve esenliğini hayati derecede olumsuz etkilediğinin İçişleri Bakanlığının talebi üzerine yetkili sulh hukuk hâkimi tarafından belirlenmesi durumunda İçişleri Bakanı, hizmetlerde meydana gelecek aksamanın giderilmesini, hizmetin özelliğine göre makul bir süre vererek belediye başkanından ister.

Aksama giderilemezse, söz konusu hizmetin yerine getirilmesini o ilin valisinden ister. Bu durumda vali, aksaklığı öncelikle belediyenin araç, gereç, personel ve diğer kaynaklarıyla giderir. Mümkün olmadığı takdirde diğer kamu kurum ve kuruluşlarının imkânlarını da kullanabilir

İçişleri Bakanlığının talebi üzerine sulh hukuk hâkimi tarafından alınan karara karşı ilgili belediyece asliye hukuk mahkemesine itiraz edilebilir.

[Ancak belediye veya bağlı idarelerde; hizmetlerin aksatılmasının terör veya şiddet olaylarıyla mücadeleyi olumsuz etkilediğinin veya etkileyeceğinin valilik tarafından belirlenmesi halinde, valilik söz konusu hizmeti Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı, il özel idaresi veya kamu kurum ve kuruluşları aracılığıyla yapar veya yaptırır.]

[Belediye ve bağlı idare imkânlarının terör veya şiddet olaylarına dolaylı ya da doğrudan destek sağlamak amacıyla kullanıldığının valilik tarafından belirlenmesi durumunda, terör ve şiddet olaylarına destek olmak amacıyla kullanılan belediye veya bağlı idare taşınırlarına mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından el konulur. Bu fıkra kapsamında sorumluluğu tespit edilen belediye veya bağlı idare personelinin vali veya kaymakam tarafından görevden uzaklaştırılması halinde göreve iade işlemi ancak uzaklaştırma işlemini yapan makam tarafından yapılır]

Büyükşehir belediyelerinde büyükşehir sınırları ve mücavir alanları içinde belediyelerince tahsil edilen emlak vergisi tutarının tamamı ilgili ilçe  belediyeleri tarafından alınır. Bunlardan büyükşehir belediyesine veya özel idareye ayrıca pay kesilmez

Belediyenin stratejik plânına ve performans programına uygun olarak hazırlanan bütçe, belediyenin malî yıl ve izleyen iki yıl içindeki gelir ve gider tahminlerini gösterir, gelirlerin toplanmasına ve harcamaların yapılmasına izin verir

Belediye başkanı ve harcama yetkisi verilen diğer görevliler, bütçe ödeneklerinin verimli, tutumlu ve yerinde harcanmasından sorumludur

Belediye başkanı tarafından hazırlanan bütçe tasarısı eylül ayının birinci gününden önce encümene sunulur ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı belediye bütçe tahminlerini konsolide eder ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu uyarınca merkezi yönetim bütçe tasarısına eklenmek üzere eylül ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına bildirir.

 Encümen, bütçeyi inceleyerek görüşüyle birlikte kasım ayının birinci gününden önce belediye meclisine sunar

Meclis bütçe tasarısını yılbaşından önce, aynen veya değiştirerek kabul eder

Her yıl bütçesinin kesinhesabı, belediye başkanı tarafından hesap döneminin bitiminden sonra nisan ayı içinde encümene sunulur. Kesinhesap, belediye meclisinin mayıs ayı toplantısında görüşülerek karara bağlanır

Belediye bütçesi ile muhasebe işlemlerine ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Herhangi bir nedenle yeni yıl bütçesi kesinleşmemiş ise yeni bütçenin kesinleşmesine kadar geçen yıl bütçesi uygulanır

Belediye, görev ve hizmetlerinin gerektirdiği giderleri karşılamak amacıyla aşağıda belirtilen usûl ve esaslara göre borçlanma yapabilir ve tahvil ihraç edebilir:

Dış borçlanma sadece belediyenin yatırım programında yer alan projelerinin finansmanı amacıyla yapılabilir.

Tahvil ihracı, yatırım programında yer alan projelerin finansmanı için ilgili mevzuat hükümleri uyarınca yapılır.

Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamaz. Bu miktar büyükşehir belediyeleri için bir buçuk kat olarak uygulanır.

Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketler, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin, yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarının yılı içinde toplam yüzde onunu geçmeyen iç borçlanmayı belediye meclisinin kararı; yüzde onunu geçen iç borçlanma için ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının onayı ile yapabilir

Belediye, özel gelir ve gideri bulunan hizmetlerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığının izniyle bütçe içinde işletme kurarak yapabilir.

Belediye, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, sanayi alanları, ticaret alanları, teknoloji parkları, kamu hizmeti alanları, rekreasyon alanları ve her türlü sosyal donatı alanları oluşturmak, eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir.

Bir alanın kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilebilmesi için yukarıda sayılan hususlardan birinin veya bir kaçının gerçekleşmesi ve bu alanın belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması şarttır.

Ancak, kamunun mülkiyetinde veya kullanımında olan yerlerde kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilebilmesi ve uygulama yapılabilmesi için ilgili belediyenin talebi ve Cumhurbaşkanınca bu yönde karar alınması şarttır

Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projesi alanı ilan etmeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Büyükşehir belediye meclisince uygun görülmesi halinde ilçe belediyeleri kendi sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir.

Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esastır. Kentsel dönüşüm ve gelişim projesi kapsamında bulunan gayrimenkul sahipleri ve belediye tarafından açılacak davalar, mahkemelerde öncelikle görüşülür ve karara bağlanır.

Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen yerlerde; ifraz, tevhit, sınırlı ayni hak tesisi ve terkini, cins değişikliği ve yapı ruhsatı verilmesine ilişkin işlemler belediyenin izni ile yapılır

Yurt dışı ilişkileri

Belediye, belediye meclisinin kararına bağlı olarak görev alanıyla ilgili konularda faaliyet gösteren uluslararası teşekkül ve organizasyonlara, kurucu üye veya üye olabilir.

Belediye bu teşekkül, organizasyon ve yabancı mahallî idarelerle ortak faaliyet ve hizmet projeleri gerçekleştirebilir veya kardeş kent ilişkisi kurabilir.

Birinci ve ikinci fıkra gereğince yapılacak faaliyetlerin, dış politikaya ve uluslararası anlaşmalara uygun olarak yürütülmesi ve önceden Çevre ve Şehircilik Bakanlığının izninin alınması zorunludur

Cadde, sokak, meydan, park, tesis ve benzerlerine ad verilmesi ve beldeyi tanıtıcı amblem, flama ve benzerlerinin tespitine ilişkin kararlarda; belediye meclisinin üye tam sayısının salt çoğunluğu,

bunların değiştirilmesine ilişkin kararlarda ise meclis üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun kararı aranır.

Bu kararlar mülkî idare amirinin onayı ile yürürlüğe girer.