İDARİ YARGI

 İDARİ YARGI [OKUNDU]

Danıştay bölge idare mahkemeleri idare mahkemeleri ve Vergi mahkemelerinin görevine giren uyuşmazlıkların çözümü bu kanunda gösterilen usullere tabidir İYUK M.1

Danıştay bölge idare mahkemeleri idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinde yazılı yargılama usulü uygulanır ve inceleme evrak üzerinde yapılır. İYUK M.1

[1.Yazılı yargılama ilkesi

2.  evrak üzerinde inceleme ilkesi ]

Danıştay bölge idare mahkemeleri ile idare ve vergi mahkemeleri bakmakta oldukları davaları ait her türlü incelemeyi kendiliğinden yapar  İYUK M.20

[Resen araştırma ilkesi ]

Dava dilekçelerinin ve eklerinin birer örneği davalıya, davalının vereceği savunma davacıya tebliğ edilir.

Davacının ikinci dilekçesi davalıya, davalının vereceği ikinci savunma da davacıya tebliğ edilir İYUK M.16

[İdari yargıda dosya şu şekilde tamamlanır:

Davacı açısından dava dilekçesi ve idarenin ilk savunmasına karşı verdiği cevap dilekçesi Davalı açısından birinci savunma dilekçesi ve ikinci savunma dilekçesi vardır]

Taraflar yapılacak tebliğlere karşı tebliğ tarihinden itibaren 30 GÜN içinde cevap verebilirler. Bu süre ancak haklı sebeplerin bulunması halinde taraflardan birinin istemi üzerine görevli mahkeme kararı ile 30 günü geçmemek ve bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. sürenin geçmesinden sonra yapılan uzatma talepleri kabul edilemez  İYUK M.16

[Davacının cevap dilekçesi verme Suresi 30 gündür.

İdarenin birinci ve ikinci savunma dilekçesi verme süresi de 30 gündür. Kural olarak davalının ikinci savunma dilekçesinden sonra dosya tekemmül etmiş sayılır.

Buradaki 30 günlük sureler ancak zorunlu hallerde mahkeme kararı ile bir kereye mahsus olmak üzere 30 gün daha uzatılabilir.]

Eğer idareye karşı bir dava açılmış ise idare Bu Davaya karşı savunma dilekçesi vermek zorundadır. Bu zorunluluk idarenin mevzuatından kaynaklanır.

İdari yargıda davaya cevap dilekçesi vermek zorunda değildir.

Hatta ‘Davacıyım, idarenin savunmasına karşı cevap vermek istemiyorum dosyanın tekemmül ettirilerek karar verilmesini istiyorum’ derse idare ikinci savunma dilekçesini hazırlayamaz.

Davacının dosyanın tekemmül ettirilmesini istiyorum demesi ile dosya tamamlanmış sayılır

Davaya cevap dilekçesi vermişse idarenin ikinci savunma dilekçesi hazırlaması da zorunludur

Kural olarak davacı, idarenin ikinci savunmasına karşı Cevap veremez. Yani idarenin ikinci savunması ile beraber dosya tekemmül etmiş sayılır.

Ancak davalının ikinci savunmasında davacının cevaplandırılmasını gerektiren hususlar bulunduğu davanın görülmesi sırasında anlaşılır ise davacıya cevap vermesi için mahkeme tarafından bir süre verilir İYUK M.16

İYUK M.2

İdari dava türleri şunlardır:

1.idari İŞLEMLER hakkında yetki şekil sebep konu ve Maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için MENFAATLERİ İHLAL EDİLENLER tarafından açılan İPTAL DAVALARI

2.idari EYLEM VEYA İŞLEMLERDEN dolayı kişisel hakları DOĞRUDAN MUHTEL OLANLAR tarafından açılan TAM YARGI DAVALARI

3.Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden Doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü İDARİ SÖZLEŞMELERDEN dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar

İdari yargıda taleple bağlılık ilkesi geçerlidir. Taleple bağlılık ilkesi daha çok Tam yargı davalarında önem taşır. Tam yargı davalarında mahkeme davacının dava dilekçesinde yer alan talebi ile bağlıdır.

İptal davalarında zaten idari işlemin iptali istenir.

Tam yargı davalarında dava dilekçesinde belirtilen miktar nihai karar verilinceye kadar davacının talep üzerine bir defaya mahsus olmak üzere artırılabilir.

İptal davası sadece bir idari işleme karşı Açılabilir ve bu davayı menfaati ihlal edilen kişiler Açabilir

İptal davası açmak için Hakkın ihlal edilmesi gerekmez Menfaat ihlali yeterlidir.

Tam yargı davaları idari işlemlere veya eylemlere karşı Açılabilir ve bu davayı idari işlem veya eylemden hakları doğrudan etkilenenler açabilir. yani Tam yargı davası açabilmek için doğrudan doğruya menfaat ihlali olması gerekir

Menfaat ihlali durumunda kişinin etkilenmesi muhtemel bir menfaati vardır ancak hak ihlalinde işlem veya eylemi muhatabı olan kişinin her halükarda mutlaka zarar görmesi söz konusudur.

İdari sözleşmelerin uygulanmasından Doğan davalar aslında tam yargı davalarıdır.

İdarenin yaptığı sözleşme ister idari sözleşme olsun ister özel hukuk sözleşmesi olsun sözleşme imzalanıncaya kadar idare tarafından sözleşmeye yönelik olarak yapılan her işlem Eğer bir kişinin menfaatini ihlal ediyorsa iptal davası açılır

Sözleşme imzalandıktan sonra eğer sözleşme idarenin özel hukuk sözleşmeleri ise bu sözleşmenin uygulanmasından Doğan uyuşmazlıklar adli yargıda çözülür

Ancak sözleşme idari bir sözleşme ise idari sözleşmelerin uygulanmasında Doğan davaların İdari yargıda açılması gerekir

[Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta idari sözleşmelere karşı idari yargı dava açılabilmesi için tahkim şartı öngörülmemiş olması gerekir. tahkim şartı varsa tahkime gidilmesi gerekiyor.]

[İdarenin özel hukuk sözleşmelerini diğer normal özel hukuk sözleşmelerinden belli başlı farkları vardır:

-       İdare sözleşmenin karşı tarafını serbestçe belirleyemez kanun ve diğer düzenleyici işlem hükümleri ile bağlıdır.

-       idare sözleşmenin içeriğini serbestçe belirleyemez Bu konuda da düzenleyici işlemler ile bağlıdır.]

 > Tam yargı davası iptal davasına konu olmayan her türlü idari uyuşmazlığın İdari yargıda dava konusu edilebilmesini sağlayan adeta  Bir torba davadır

iptal davasında yargılanan idari bir işlemdir Oysa Tam yargı davasında yargılanan idaredir.

idari yargı yetkisi idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır

idari mahkemeler yerindelik denetimi yapamazlar

yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak idari eylem ve işlem niteliğinde veya İdarenin takdir yetkisinin kaldıracak biçimde Yargı kararı veremezler İYUK M.2

[Yani idari davada mahkemeler yerindelik denetimi yapamazlar Sadece  hukuka uygunluk denetimi yapabilirler.]

[Hiyerarşik olarak daha üstte olan bir makamın  yaptığı yönetmelik Hiyerarşik olarak daha altta olan makamın yaptığı yönetmelikten üstündür.  Aynı Kural Vesayet makamı ve denetlenen makam arasında söz konusu olur.

Aynı Kural koordine eden makam ile koordine edilen makam arasında da olur. ]

İdare Mevzuatı uygulanırken kurallar hiyerarşisinde o konuyu düzenleyen EN ALTTA yer alan Metin hangisi ise idare hukukundaki makamlar o düzenleyici işlemi uygulamakla yükümlüdür.

Örneğin; önce Gazi Üniversitesi yönetmeliğini uygular daha sonra Yüksek Öğretim Kurumu yönetmeliği uygulayacaktır. 

Burada en alttan yukarıya doğru bir inceleme söz konusu olur ]

Eğer altta yer alan norm hukuka aykırı ise memurun anayasanın kanunsuz emir maddesi kapsamında hukuka aykırılığı amire bildirilmesi gerekir. Örneğin fakültenin kabul ettiği bir yönerge uygulayan bu yönergenin hukuka aykırı olduğu düşüncesi ile Yükseköğretim kurumunun yönergesini uygulayamaz. burada idarenin görevlisi olan kişi sadece en alttaki norm ile bağlıdır ve ona uygun hareket etmek zorundadır.

DİKKAT!!   İdari yargıda görev yapan mahkemeler Bir işlemin yönerge ya da yönetmeliğe uygun olup olmadığını değil hukuka uygun olup olmadığını denetler.  Bu bakımdan bir idari işlem Örneğin yönergeye uygun olsa dahi bunun yönetmeliğe kanuna anayasaya ve hatta hukukun genel ilkelerine uygun olup olmadığını da denetleyecektir [Oysa kamu görevlisi sadece en alttaki normu uygulamak ile yükümlüdür o normu atlayarak üstteki normu uygulayamaz]

İdari yargıda mahkeme Eğer kanunda yönetmelikte bir hüküm yok ise anayasa yükünü doğrudan uygulayabilir.

Ancak bir konuda kanunda veya diğer düzenleyici işlemler ile hüküm var ise anayasayı uygulayamaz.

İdari yargı Hakimi yapılan idari işlemi bütün düzenleyici kurallara uygun bulursa ancak Anayasaya aykırı bulursa bu durumda durumu bekletici mesele yapar ve Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilir.

İdari yargı Hakimi şunları yapamaz:

-       yerindelik denetimi yapamaz.

-        yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara göre yerine getirilmesini sağlayamacak şekilde karar veremez

-        idari işlem ve eylem niteliğinde karar veremez

-        idarenin takdir yetkisinin kaldıracak şekilde karar veremez.

idari yargı yeri yapılan idari işlem veya eylemin ihtiyaçlara uygun olup olmadığı konusunda kural olarak bir denetim yapılmaz çünkü bu denetim yerindelik denetimi kapsamındadır.

Takdir yetkisi idarenin istediğini yapabilme yetkisi değildir

takdir yetkisi ile idareye ya seçenek sunularak verilen bir yetki vardır ya da çerçevesi çizilerek verilen bir yetki vardır

Idari yargı yerinin verdiği karar İdarenin takdir yetkisinin ortadan kaldırmaz ama idari yargı yeri takdir yetkisini denetleyebilir

İdare belirli olaylarda takdir yetkisini belirli şekilde kullanmış ise eşitlik ilkesi gereğince benzer olaylarda da aynı şekilde kullanmak durumundadır

Anayasal ilkelere aykırı şekilde takdir yetkisi kullanılmış ise idari yargı yeri bu işlemi iptal edebilir.

Takdir yetkisine dayalı olarak yapılan işlemlerin mutlaka hukuka uygun bir gerekçesini olması gereklidir

Herhangi bir gerekçe gösterilmemiş ise veya bu gerekçe gerçekleşmemiş ise veya hukuka aykırı bir gerekçe ise idari yargı yeri bu işlemi iptal eder

[ takdir yetkisine dayalı olarak yapılan idari işlemlerin denetiminde kullanılan temel ilkeler şunlardır: aile birliğinin korunması ilkesi, eşitlik ilkesi, gerekçelilik ilkesi, ]

İptal davası ve tam yargı davası bakımından farklı usul öngörülmemiştir. bu davalar aynı şekilde açılır incelenir ve karara bağlanır.

idari davalar Danıştay İdare Mahkemesi ve Vergi Mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçeler ile açılır.

[ Bölge adliye mahkemesi doğrudan dava açılabilecek bir mahkeme değildir. ] İYUK M.3

Dilekçelerde yer alması gereken hususlar şunlardır:

-       Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin adı ve soyadları veya ünvanları ve adresleri ile gerçek kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası [tarafları belli eden hususlar]

-       Davanın KONU ve SEBEPleri ile dayandığı DELİLler

-       Davaya konu olan idari işlemin yazılı BİLDİRİM TARİHİ

-       Vergi resim harç ve benzeri mali hükümler ve bunların Zan ve cezalarına ilişkin olan davalarda ve tam yargı davalarında Uyuşmazlık KONUSU MİKTAR

-       Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının türü ve yılı ile ilgili tebliğ edilen ihbarname tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası [vergiye ilişkin hususlar]

İdari dava avukat aracılığıyla görülüyor ise davacının adresinin yazılmaması gerekir.  Sadece vekilin adresinin yazılması gerekir.

Mahkemenin yaptığı tebligat avukatın adresine değil de davacının adresine yapılmış ise bu tebligat usulsüz bir tebligattır ve bu durumda kanunda öngörülen süreler işlemez.

Örneğin; usulsüz tebligat durumunda dilekçeler için öngörülen 30 günlük süre başlamamış kabul edilir.

[DİKKAT! İdari yargıda kural olarak özel kişiler aleyhine dava açılamaz. Çünkü İdari yargıda davanın idaredir. Dava tüzel kişiye karşı açılır.]

Örneğin; dekanlığın bir işlemine karşı rektörlüğe karşı dava açılır.

ya da belediye başkanına değil belediye başkanlığına karşı dava açılır.

Davacı işlemin veya eylemin hangi unsuru bakımından hukuka aykırı olduğunu yazar ancak mahkeme davacının hukuki gerekçeleri ile bağlı değildir

[Tam yargı davalarında dava dilekçesinde belirtilen miktar süre veya diğer usul kuralları gözetilmeden NİHAİ KARAR KESİNLEŞİNCEYE kadar harcı ödenmek suretiyle bir defaya mahsus olmak üzere artırılabilir

Dava miktarının artırılmasına ilişkin dilekçe 30 gün içinde cevap verilmek üzere karşı tarafa tebliğ edilir. ]

Dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örnekleri dava dilekçesine eklenir. Dilek ile bunlara ekli evrakın örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olur. Dikkat edilirse onaylı örnek verilmesi zorunlu değildir.

Dilekçelerin verileceği yerler: İYUK M.4

Dilekçeler ve savunmalar ile davalara ilişkin her türlü evrak Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlıklarına veya bunlara gönderilmek üzere idare veya Vergi Mahkemesi başkanlıklarına verilebilir.

İdare veya Vergi Mahkemesi bulunmayan yerlerde Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde kalıp kalmadığına bakılmaksızın Asliye Hukuk hakimliklerine veya yabancı mahkemelerde Türk konsolosluklarına verilebilir.

Tam yargı davalarında gerçekleşmiş zararlar bakımından mutlaka dava dilekçesinde bir miktarın yazılı olması gerekmektedir

Ancak devam eden zararlarda veya belirlenemeyen zararlarda istisnai olarak dava dilekçesinde belli bir miktar yazılmaz veya O ana kadarki zararın yazılıp kararla ilgili olarak mahkemece tespit edilecek zararın ödenmesini şeklinde bir talep yazılır

İdari işlemin tebliğ tarihinin Dilekçede yer alması zorunludur. Tebliğ tarihi Dilekçede yer almaz ise dilekçe reddedilir ancak mahkeme Tebliğ tarihi ile bağlı değildir [Tebliğ tarihini kendisi araştırır.]

Dava, dava dilekçesinin esas defterine kaydedildiği tarihte açılmış sayılır.

Dilekçe yetkili ve görevli mahkeme dışında başka bir mahkemeye Verilmiş ise o mahkemenin dilekçeyi kabul edip kayda aldığı tarih davanın açıldığı tarihtir

İYUK M.6

Danıştay İdare Mahkemesi ve Vergi Mahkemesi başkanlıklarına veya kanunda yazılı diğer yerlere verilen dilekçelerin harç ve posta ücretleri alındıktan sonra deftere derhal kayıtları yapılarak kayıt tarih ve sayısı dilekçeler üzerine yazılır dava bu kaydın yapıldığı tarihte açılmış sayılır

Davacılara kayıt tarih ve sayısını gösteren imzalı ve mühürlü pulsuz bir alındı kağıdı verilir

Kanunda yazılı diğer yerlere[asliye hukuk veya konsolosluk] verilen dilekçeler en geç 3 GÜN içinde Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlığına taahhütlü olarak gönderilir. Bu yerlerde harç pulları bulunmadığı takdirde bunlara karşılık alınan paraların miktarı ve alındı kağıdının tarih ve sayısı dilekçelere yazılır

Herhangi bir sebeple harcı veya posta ücreti verilmeden veya eksik harç veya posta ücreti ile dava açılmış olması halinde 30 GÜN içinde harcın ve posta ücretinin verilmesi ve tamamlanması hususu Daire Başkanı veya görevlendireceği tetkik hakimi, mahkeme başkanı veya hakim tarafından ilgiliye tebliğ olunur

Tebligata rağmen gereği yerine getirilmediği takdirde bildirim aynı şekilde bir daha TEKRARLANIR.

Harç veya posta ücreti süresi içinde verilmez veya tamamlanmazsa DAVANIN AÇILMAMIŞ sayılmasına karar verilir ve davacıya tebliğ olunur

Dava açıldıktan sonra posta ücretinde tebliğ işlemlerinin yapılmasını engelleyecek şekilde azalma olması halinde 30 GÜN içinde posta ücretinin tamamlanması Daire Başkanı veya görevlendireceği tetkik hakimi, mahkeme başkanı veya hakim tarafından ilgiliye tebliğ edilir

Tebligata rağmen gerekli işlemler yerine getirilmediği takdirde bildirim aynı şekilde bir daha TEKRARLANIR

Posta ücreti süresi içinde tamamlanmazsa DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASINA karar verilir

Bu kararın tebliğ tarihinden başlayarak 3 AY içinde noksanı tamamlanmak suretiyle yeniden işleme konulması istenmediği takdirde DAVANIN AÇILMAMIŞ sayılmasına karar verilir ve davacıya tebliğ olunur

Yukarıdaki hükümlere göre eksik harcın veya posta giderinin tamamlanması için Davacıya yapılacak tebliğler devlet hazinesinden karşılanacak para ile yapılır

İYUK. M.14

Dilekçeler Danıştay’da evrak müdürlüğünde kaydedilir ve Genel Sekreterlik tarafından görevli dairelere havale olunur

Bölge İdare Mahkemesinde, idare ve vergi mahkemelerinde Dilekçe evrak bürosuna kaydedildikten sonra ilgili mahkemelere havale olunur. Dilekçe sahibine evrakın tarih ve sayısını gösteren ücretsiz bir alındı kağıdı verilir

Dilekçeler Danıştay’da daire başkanının görevlendireceği bir TETKİK HAKİMİ, idare ve vergi mahkemelerinde ise MAHKEME BAŞKANI veya görevlendireceği BİR ÜYE tarafından aşağıdaki hususlar yönünden SIRASIYLA incelenir:[İLK İNCELEME]

Görev ve yetki

İdari Merci tecavüzü

Ehliyet

İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir idari işlem olup olmadığı

Süre aşımı

Husumet

İYUK 3 ve 5. maddelere uygun olup olmadığı

[İYUK. m.3 > dava dilekçesinde bulunması gereken unsurlar

İYUK m.5 > Birden fazla kişinin tek bir dilekçe ile dava açacağı durumlar veya bir kişinin birden fazla işleme karşı tek bir dilekçe ile dava açacağı haller]

Dilekçe bu yönlerden kanuna aykırı görülürse durum görevli daire veya mahkemeye bir rapor ile bildirilir

Tek hakimle çözümlenecek dava dilekçeleri için rapor düzenlenmez ve 15 inci madde hükümleri ilgili hakim tarafından uygulanır

Ø 3 fıkraya göre yapılacak inceleme ve bu fıkra ile 5 fıkraya göre yapılacak işlemler Dilekçenin alındığı tarihten itibaren en geç 15 GÜN içinde sonuçlandırılır [İLK İNCELEME SÜRESİ 15 GÜN]

[ İlk incelemenin 15 gün içerisinde sonuçlandırılması gerekiyor. Yani hakimin önüne dilekçe geldikten itibaren Onbeş gün içinde ilk incelemenin sonuçlandırılması gerekir.]

İlk incelemeyi yapanlar bu noktalardan kanuna aykırılık görünmezler veya daire veya mahkeme tarafından ilk inceleme raporu yerinde görülmez ise tebligat işlemi yapılır [Yani ilk inceleme açısından sorun bulunmadığı tespit edilirse davalı idareye dava dilekçesi tebliğ edilir]

Yani dava dilekçesini alan mahkemenin ilk olarak 15 gün içerisinde ilk inceleme yapıp bitirmesi ve bu hususları da aykırılık görmezse 3 gün içerisinde dilekçeyi davalı idareye tebliğ etmesi gerekiyor

İlk incelemede incelenmesi gereken hususların ilk inceleme aşamasından sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15 inci madde hükmü uygulanır

[15 madde ilk incelemede incelenecek hususlara aykırılık durumunda hangi kanalların verileceğini düzenlemektedir]

GÖREV VE YETKİ

İdari yargıda görev ve yetki kamu düzenine ilişkindir

Görev ve yetki ilk olarak ilk inceleme aşamasında incelenecek konulardan birisidir ancak davanın her aşamasında hakim tarafından resen dikkate alınır

İdari yargıda görev ve yetki ile ilgili olarak herhangi bir şekilde taraflar arasında anlaşma yapılamaz

İdari yargıda genel görevli mahkeme idare mahkemesidir

İdari yargıda özel görevli mahkemeler Danıştay ve vergi mahkemeleridir. Ancak kanunda bu uyuşmazlık idare mahkemelerinde görülür diyorsa yani doğrudan bir belirleme var ise bu durumda idare mahkemeleri özel görevli mahkeme olur

[Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıkların milli veya milletlerarası tahkim yolu ile çözülmesi öngörülebilir. Milletlerarası tahkime ancak yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklar için gidilebilir

Yani tahkim şartı var ise Uyuşmazlık mahkemesi önünde değil Hakemler önünde görülür]

DİKKAT: Cumhurbaşkanının doğrudan doğruya yaptığı yani tek taraflı olarak yaptığı işlemlere karşı yargı yolunun kapalı olduğu idari yargıya başvuru olamayacağına ilişkin hüküm yürürlükten kaldırılmıştır

Vergi mahkemelerinin görev alanı:

A.Genel bütçeye, İl Özel idareleri belediye ve köylere ait vergi resim ve harçlar ile benzeri mali hükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları

B.A bendindeki konularda Amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanunun uygulanmasına ilişkin davaları

C.                   Diğer kanunlarla verilen işleri

vergi mahkemeleri çözer.

Amme alacaklarının tahsili usulü hakkında kanuna göre yapılan işlem vergi resim harç ve benzeri mali hükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin ise vergi mahkemesinin görev alanına giren Aksi halde görev alanına girmez

İlk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülecek davalar Danıştay Kanunu 24 maddesinde belirtilmiştir

-       Cumhurbaşkanlığınca çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri dışındaki düzenleyici işlemlere karşı Danıştaya başvurulur

-       Bakanlıklar ile kamu kuruluşları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere karşı danıştay'a başvurulur

-       Danıştay idari dairesi veya idari işler Kurulu tarafından Verilen kararlar Üzerine uygulanan eylem ve işlemlere karşı danıştay'a başvurulur

-       birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren işlere karşı Danıştay'a başvurulur

-       Danıştay yüksek Disiplin Kurulu kararları ile bu kurulun görev alanı ile ilgili Danıştay Başkanlığı işlemlerine karşı danıştay'a başvurulur

-       Tahkim yolu öngörülmeyen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında da danıştay'a başvurulur

-       Kanunda ilk derece mahkemesi olarak danıştayda görülecek diğer davalar da belirtilmiştir

Danıştay tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde mahkeme başkanı veya başkanın görevlendireceği hakim ilk incelemeyi yapar

İlk inceleme sonunda oluşturulan rapor, heyet halinde görülen bir dava söz konusu ise heyetin önüne getirilir ve heyet 15. maddeye göre bir karar verir; tek hakimle görülen bir dava söz konusu ise ilk incelemeyi yapan hakimin bizzat kendisi 15 maddeye göre bir karar verir

İdari yargıda yetki kuralları:

İYUK. M.32: İdari davalarda genel yetki

Göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla İdari yargılama usulü kanununda veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde yetkili İdare Mahkemesi dava konusu olan idari işlemin veya idari sözleşme yapan İDARİ MERCİNİN BULUNDUĞU YERDEKİ idare mahkemesidir

İYUK M.33. Kamu görevlileri ile ilgili davalarda yetki

Kamu görevlilerinin ATANMASI VE NAKİLLERİ ile ilgili davalarda yetkili mahkeme Kamu görevlilerinin YENİ VEYA ESKİ GÖREV YERİ idare mahkemesidir

Kamu görevlilerinin görevlerine son verilmesi emekli edilmeleri veya görevden uzaklaştırmaları ile ilgili davalarda yetkili mahkeme kamu görevlisinin SON GÖREV YERİ idare mahkemesidir [İlişik kesme durumu varsa son görev yeri Mahkemesi yetkilidir ]

Kamu görevlilerinin görev ile ilişkisinin kesilmesi sonucunu doğurmayan Disiplin cezaları ile ilerleme yükselme sivil intibak ve diğer özlük ve parasal hakları ve mahalli idarelerin organları ile bu organların üyelerinin geçici bir tedbir olarak görevden uzaklaştırma ları ile ilgili davalarda yetkili mahkeme ilgilinin GÖREVLİ BULUNDUĞU YER mahkemesidir [Ilişik kesme durumu yoksa görevli bulunduğu yer Mahkemesi yetkilidir ]

Özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla hakim ve savcıların mali ve sosyal haklarına ve sicillerine ilişkin konular ile müfettiş hal kağıtlarına karşı açılacak idare mahkemelerinin görevine giren davalarda yetkili mahkeme; hakim veya savcının görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesine en yakın bölge idare mahkemesinin bulunduğu yer idare mahkemesidir [Mesela Hakim Kayseri'de bulunuyorsa müfettiş hal kağıdına karşı açacağı davada yetkili mahkeme Kayseri Bölge İdare mahkemesine en yakın bölge idare mahkemesi olan Ankara bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir yani Ankara idare mahkemesidir.]

İYUK. M.34 Taşınmaz mallara ilişkin davalarda yetkili mahkeme

İmar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve İskan gibi taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasında veya bunlara bağlı her türlü haklara veya kamu mallarına ilişkin idari davalarda yetkili mahkeme TAŞINMAZ MALLARIN BULUNDUĞU YER idare mahkemesidir

Köy, belediye ve özel idareleri ilgilendiren mevzuatın uygulanmasına ilişkin davalar ile sınır uyuşmazlıklarında yetkili mahkeme Mülki idari birimin köy belediye veya mahallenin HALEN BAĞLI BULUNDUĞU YA DA YENİ BAĞLANDIĞI YER idare mahkemesidir

[Taşınmaz farklı bölge idare mahkemelerinin yargı çevresi içerisinde bulunuyorsa dava Danıştay’da açılır ]

İYUK M.35 Taşınır mallara ilişkin davalarda yetki

Taşınır mallara ilişkin davalarda yetkili mahkeme TAŞINIR MALIN BULUNDUĞU YER idare mahkemesidir

İYUK M.36 İdari sözleşmelerden Doğan  davalar DIŞINDAKİ Tam yargı davalarında yetkili mahkeme sırası ile;

-       Zararı doğuran idari UYUŞMAZLIĞI ÇÖZMEYE YETKİLİ İdare Mahkemesi

-       Zarar Bayındırlık Ve Ulaştırma gibi bir hizmetten veya idarenin herhangi bir eyleminden doğmuş ise HİZMETİN GÖRÜLDÜĞÜ VEYA EYLEMİN YAPILDIĞI YER İdare Mahkemesi

-       Diğer hallerde DAVACININ İKAMETGAHININ BULUNDUĞU YER idare mahkemesidir

NOT: İdari sözleşmelerden Doğan Tam yargı davalarında yetkili mahkeme genel yetki kuralı gereğince sözleşmeyi yapan idarenin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir

Dava İdari yargıda açılmış ancak bu davada görevli mahkeme adli yargı yeri ise mahkeme davanın görev bakımından reddine karar verir. [ADLİ YARGI GÖREVLİYSE SADECE RED VERİR.]

İdari yargıda açılması gereken bir dava görevli ve yetkili idari yargı yerinde açılmamış ise görevli veya yetkili olmayan mahkeme davanın görev veya yetki yönünden reddine ve dava dosyasının yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir [İDARİ YARGI GÖREVLİ İSE RED VE GÖNDERME KARARI VERİR]

İYUK. M. 9

Çözümlenmesi Danıştay, idare ve Vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde adli yargı yerlerinde açılmış bulunan davaların görev yönünden reddi durumunda bu husustaki kararların KESİNLEŞMESİNİ izleyen günden itibaren 30 GÜN içinde görevli mahkemede dava açılabilir

Görevsiz yargı merciine başvurma tarihi Danıştay'a idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilir

Adli yargı yerlerinde açılan ve görevsizlik sebebiyle reddedilen davalarda görevsizlik kararının kesinleşmesinden sonra 30 günlük süre geçirmiş olsa dahi idari dava açılması için öngörülen süre henüz dolmamış ise bu süre içinde idari dava açılabilir

İYUK. M.37. Vergi uyuşmazlıklarında yetkili mahkeme

Uyuşmazlık konusu vergi resim harç ve benzeri mali hükümleri tarh ve tahakkuk ettiren zam ve cezaları kesen

Gümrük kanununa göre alınması gereken vergiler ile Vergi Usul Kanunu gereğince şikayet yoluyla vergi düzeltme taleplerinin reddine ilişkin işlemlerde vergi resim harç ve benzeri mali hükümler tarh ve tahakkuk ettiren

Amme alacaklarının tahsili usulü hakkında kanunun uygulanmasında ödeme emrini düzenleyen

Diğer uyuşmazlıklarda dava konusu işlemi yapan

Devlet dairesinin bulunduğu yerdeki Vergi Mahkemesidir.

[Vergi ile ilgili hangi işlem olursa olsun bu işlemlerle ilgili olarak işlemi yapan Vergi Dairesi vergi Başkanlığı ya da devletin mali organları nerede bulunuyorsa oradaki yer Vergi Mahkemesi davaya bakmaya yetkilidir]

VERGİ DAVALARI İŞLEMİ YAPAN İDARENİN BULUNDUĞU YERDE AÇILIR.

İDARİ MERCİ TECAVÜZÜ

İdari bir eylem veya işlem nedeniyle bir dava Açmadan önce kanun koyucu zorunlu bir idari başvuru yolu öngörülmüş de bu başvuru yapılmadan dava açılmışsa idari Merci tecavüzü var demektir

İdari Merci tecavüzünden bahsedebilmek için mutlaka kanunun zorunlu idari bir başvuru yolunun öngörülmesi gerekir

İYUK M.11

İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan; üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içerisinde istenebilir

[Bu başvuru yolu zorunlu bir idari başvuru yolu değildir ]

İYUK. M.13

İdari EYLEMLERDEN hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka surette ÖĞRENDİKLERİ tarihten itibaren BİR YIL ve her halde EYLEM TARİHİNDEN itibaren BEŞ YIL içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir

[Burada düzenlenen başvuru zorunlu bir idari başvuru yoludur]

İlk inceleme aşamasında mahkeme idari Merci tecavüzünü tespit ederse dilekçeyi görevli idari merciye tevdi eder.

Dilekçelerin görevli Merci tevdii halinde danıştay'a veya ilgili mahkemeye başvurma tarihi merciye başvurma tarihi olarak kabul edilir

EHLİYET

İdari yargıda ehliyetin 2 boyutu vardır

-       objektif ehliyet:  taraf ehliyetidir.  hak ve fiil ehliyetine sahip olunması gerekir

-       subjektif ehliyet: iptal davası bakımından menfaati ihlal edilmiş olanların, Tam yargı davası bakımından ise Hakkı ihlal edilmiş olanların dava açması demektir

Ehliyet konusunda sorun çıkarsa DAVANIN REDDİ kararı verilir.

Ehliyeti olan şahsın avukat olmayan vekili tarafından dava açılmış ise 30 GÜN içinde bizzat veya bir avukat vasıtasıyla dava açılmak üzere DİLEKÇENİN REDDİNE karar verilir [Kişinin ehliyeti var ama vekili avukat değil]

İdari yargıda ehliyet sadece Davacı bakımından incelenir.  Davalı idarenin Kamu tüzel kişiliğine sahip olup olmadığı hususu sıfat konusu ile ilgilidir.

KESİN VE YÜRÜTÜLMESİ GEREKLİ İŞLEM

idarenin İcrai nitelikte olmayan işlemlerine örnek olarak görüş bildirmeler adsız düzenleyici işlemler güvenlik soruşturması raporları verilebilir

SÜRE AŞIMI

Dava açma süresi özel kanunlarda ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde 60 vergi mahkemelerinde 30 gündür

Sureler tebliğ yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar

İYUK M.10

İlgililer haklarında İDARİ DAVAYA KONU OLABİLECEK BİR İŞLEM veya EYLEMİN yapılması için idari makamlara başvurabilirler 60 gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır

İlgililer 60 günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde konusuna göre Danıştay idare ve vergi mahkemelerine dava açabilirler

60 günlük süre içinde idarece verilen cevap kesin değilse ilgili bu cevabı isteminin reddi sayarak dava açabileceği gibi kesin Cevabı da bekleyebilir.  Bu durumda dava açma süresi işlemez. Ancak bekleme süresi başvuru tarihinden itibaren 6 AYI geçemez.

Dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde 60 günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlar tarafından cevap verilir ise cevabın tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılabilir

İYUK M. 11

İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce idari işlemin kaldırılması geri alınması değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma işlemeye başlamış olan idari dava açma suresini DURDURUR

60 gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır

İsteğinin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş sürede hesaba katılır

İYUK .M.12

İlgililer haklarını ihlal eden bir İŞLEM dolayısıyla Danıştay ve idare ve vergi mahkemelerine doğrudan doğruya Tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarında birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine bu husustaki kararın veya kanun Yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliğ veya bir işlemin icrası sebebiyle Doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde Tam yargı davası açabilirler

1.Doğrudan doğruya Tam yargı davası açabilirler.

2. iptal ve tam yargı davalarında birlikte açabilirler.

3. önce iptal davası açarak Bu davanın karara bağlanması üzerine Tam yargı davası  açabilirler.

İYUK.M. 13

İdari eylemlerinden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava Açmadan önce bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka surette öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde Eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak hakların yerine getirilmesini istemeleri gereklidir

Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında 60 gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren dava süresi içinde dava açılabilir

Görevli olmayan adli yargı mercilerinde açılan Tam yargı davasının görev yönünden reddi halinde sonradan idari yargı mercilerine açılacak davalarda yukarıda öngörülen idareye başvuru şartı aranmaz

HUSUMET

İdari yargıda kural olarak davalı taraf idaredir ancak belli durumlarda Kamu hizmeti imtiyaz sözleşmelerinde olduğu gibi özel hukuk kişilerinin de davalı olması mümkündür

Hem vesayet makamının işlemi hem de vesayete tabi tutulan idarenin işlemi idari davaya konu edilebilir

Davanın Hasım gösterilmeden veya yanlış Hasım gösterilerek açılması durumunda dava dilekçesi tespit edilecek gerçek hasıma tebliğ edilir

İYUK M. 5

Her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılır

Aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık veya sebep sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile dava açılabilir

Birden fazla şahsın müşterek Dilekçe ile dava açabilmesi için davacıların hak veya menfaatlerinde iştirak bulunması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebepleri aynı olması gerekir

[Bu maddenin uygulanabilmesi için görevli ve yetkili mahkemenin aynı mahkeme olması ve her bir işlem için öngörülmüş olan dava açma süresinin kaçırılmış olması gereklidir]

İYUK 3 ve 5 maddeye uygun dilekçelerin verilip verilmediği 15 gün içerisinde incelenerek bu konuda 15 maddeye göre bir karar verilmesi gereklidir.

Ilk incelemeyi yapan mahkeme 3 ve 5 maddelere aykırı dilekçelerin bulunması durumunda bu dilekçelerin yeniden düzenlenmesi veya eksikliklerin tamamlanması için Dilekçenin reddine karar verir.

Dilekçelerin yeniden düzenlenmesi ve eksikliklerin tamamlanması için ilk incelemeyi yapan mahkemenin vereceği süre 30 gündür.

[Dava dilekçesinde kanunu aykırılıklar varsa 30 gün içerisinde giderilmelidir]

GENEL TOPARLAMA

Adli yargı yerinin açılması gereken bir dava idari yargı yerinde açılmışsa davanın reddi karar verilir gönderme kararı verilemez.

İdari yargıda açılması gereken bir dava İdari yargıda açılmış ancak yanlış yerde açılmışsa görevli yetkili mahkemeye gönderilmesine karar verilir.

Ehliyet yönünden sorun olması durumunda davanın reddine karar verilir

Kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem yoksa davanın reddine karar verilir

Dava açma süresi geçmişse davanın reddine karar verilir

Hasım gösterilmeden veya yanlış alsın gösterilerek dava açılmışsa davanın gerçek Hasıma yönlendirilmesine karar verilir

Dilekçede bulunması gereken hususların belirlendiği 3. madde ve birlikte aynı dilekçe ile dava açılabilecek hallerin düzenlendiği 5 maddeye aykırılık durumlarında dilekçelerin kanuna uygun hale getirilmesi için 30 günlük süre verilir ve dilekçe reddedilir

Ehliyeti olan kişinin Avukat olmayan vekili tarafından davanın açılmış olması durumunda 30 gün içinde bizzat kişinin veya tutacağı bir avukatın davayı Açması için Dilekçenin reddine karar verilir

İdari Merci tecavüzü olduğu tespit edilirse dosyanın görevli idari merci gönderilmesine karar verilir

İlk inceleme sonunda verilecek aşağıdaki kararların dışındaki kararlara karşı kanun yoluna başvurulabilir:

-       idari yargının görevli olduğu konularda görevsizlik ve yetkisizlik kararları ve görevli ve yetkili mahkemeye gönderme kararları

-       davacının dava dilekçesinde Hasım göstermediği veya yanlış hasım gösterdiği hallerde mahkemenin tespit ettiği gerçek hasıma Dilekçenin tebliğ edilmesi kararı

-       Dilekçenin 3 ve 5 maddeleri uygun olmaması veya ehliyetli olan kişinin Avukat olmayan vekili tarafından davanın açıldığı hallerde mahkemenin verdiği Dilekçenin reddi kararı

[GÖREVLİ VE YETKİLİ İDARİ YARGI MERCİİNE GÖNDERME

GERÇEK HASIMA TEBLİĞ

DİLEKÇENİN REDDİ

KARARLARINA KARŞI KANUN YOLU KAPALI]

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI

> Vergi alanındaki bazı uyuşmazlıklar dışında bir idari işleme karşı dava açılması o işlemin yürütmesini durdurmaz

> Danıştayda veya idari mahkemelerde dava açılması dava edilen idari işlemin yürütülmesini durdurmaz. vergi mahkemelerinde ise tahsil işlemini durdurur. İYUK 27

> Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için iki koşulun birlikte gerçekleşmesi gerekir

 - idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız bir zararın doğması gerekir

- idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması gerekir

! Mahkemenin iptal kararı vermesinin sonucu şudur: iptal edilen işlem yapılmadan önceki durum neyse iptal kararı sonrası idarenin bu durumu tekrar sağlanması telafi etmesi gerekiyor. yürütmeyi durdurma kararında da aynı şey geçerlidir

> Danıştay veya idari mahkemeler idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler [KURAL İDARENİN SAVUNMASI ALINARAK YÜRÜTME DURDURMA] İYUK 27.2

> Uygulanmakla ETKİSİ TÜKENECEK olan idari işlemin yürütülmesi savunma alındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere idarenin savunması alınmadan da durdurulabilir [İSTİSNA: SAVUNMA ALINMAZ.]

> Kamu görevlileri hakkında tesis edilen atama, görev ve ünvan değişikliği. geçici veya sürekli görevlendirmelere ilişkin idari işlemler uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerden sayılmaz [İSTİSNANIN İSTİSNASI: SAVUNMA ALMAK ZORUNLU]

> Yürütmenin durdurulması kararlarında idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güç veya imkansız zararların neler olduğunun belirtilmesi zorunludur

> Sadece ilgili kanun hükmünün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulduğu gerekçesiyle yürütmenin durdurulması kararı verilemez.

> Dava dilekçesi ve eklerinden yürütmenin durdurulması isteminin yerinde olmadığı anlaşılırsa davalı idarenin savunması alınmaksızın işlem reddedilebilir [DOĞRUDAN RED MÜMKÜNSE SAVUNMA ALINMAZ.]

> Vergi mahkemelerinde vergi uyuşmazlıklarından Doğan davaların açılması tarh edilen vergi resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün TAHSİL işlemlerini DURDURUR.

Davacının gösterdiği adrese tebligat yapılamaması halinde yeni adresin bildirilmesine kadar dava dosyası işlemden kaldırılır ve varsa yürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden hükümsüz kalır.  İşte bu durumda tahsil işlemi devam eder.[İSTİSNA: BU HALDE VERGİ DAVASINDA TAHSİL DURMAZ.]

> Yürütmenin durdurulması istenebilen davalarda Tebligat ve cevap verme süreleri kısaltılabileceği gibi tebliğin memur eliyle yapılmasına da karar verilebilir

> Yürütmenin durdurulması kararları TEMİNAT karşılığında verilir ancak durumun gereklerine göre teminat aranmayabilir

Taraflar arasında teminata ilişkin olarak çıkan uyuşmazlıklar yürütmenin durdurulması hakkında karar veren daire mahkeme veya hakim tarafından çözümlenir

İdare ve adli yardımdan faydalanan kimselerden teminat alınmaz[TEMİNAT KURALI İSTİSNASI]

> [YÜRÜTMEYİ DURDURMA KARARLARINA İTİRAZ.]Yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar

- Danıştay dava dairelerince verilmiş ise konusuna göre idari veya vergi dava daireleri kurullarına,

- Bölge İdare Mahkemesi kararlarına karşı en yakın bölge idare mahkemesine,

- İdare ve vergi mahkemeleri ile tek hakim tarafından verilen kararlara karşı Bölge İdare mahkemesine,

- Çalışmaya ara verme süresi içinde ise idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlara en yakın nöbetçi mahkemeye veya karar veren hakimin katılmadığı nöbetçi mahkemeye.

kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 GÜN içinde bir defaya mahsus olmak üzere İTİRAZ edilebilir

İtiraz edilen merciler dosyanın kendisine gelişinden itibaren 7 GÜN içinde karar vermek zorundadırlar. İtiraz üzerine Verilen kararlar kesindir.

> Yürütmenin durdurulması kararı verilen dava dosyaları ÖNCELİKLE incelenir ve karara bağlanır

> Yürütmenin durdurulmasına dair Verilen kararlar 15 GÜN içinde yazılır ve imzalanır

> Aynı sebeplere dayanılarak ikinci kez yürütmenin durdurulması istenemez

ANY.M. 125

Kanun; olağanüstü hallerde seferberlik ve savaş halinde ayrıca Milli Güvenlik, kamu düzeni ve genel sağlık nedenleri ile yürütmenin durdurulması kararı verilmesini sınırlayabilir

İYUK 20/A [İVEDİ YARGILAMA]

> İvedi yargılama usulü aşağıda sayılan işlemlerden Doğan uyuşmazlıklar hakkında uygulanır:

- ihaleden yasaklama kararları hariç İHALE İŞLEMLERİ

- ACELE KAMULAŞTIRMA işlemleri

- ÖZELLEŞTİRME Yüksek Kurulu kararları

- TURİZMİ TEŞVİK kanunu uyarınca yapılan satış tahsis ve kiralama işlemleri

- ÇEVRE kanunu uyarınca idari yaptırım kararları hariç çevresel etki değerlendirmesi sonucu alınan kararlar[ÇED]

- AFET RİSKİ altındaki alanların dönüştürülmesi hakkında kanun uyarınca alınan Cumhurbaşkanı kararları

 > ivedi yargılama usulünde;

- dava açma süresi 30 gündür [normalde dava açma 60 gün]

- İYUK 11  gereğince Idari dava açılmadan önce idari işlemin kaldırılması geri alınması ve değiştirilmesi için üst makama başvuru hükümleri ivedi yargılama usulünde uygulanmaz

- 7 gün içinde ilk inceleme yapılır ve dava dilekçesi ile ekler  tebliğe çıkarılır [Normalde ilk inceleme 15 gün]

- savunma süresi dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 15 gün olup bu süre bir defaya mahsus olmak üzere En fazla 15 gün uzatılabilir. [normalde 30 gün]

- savunmanın verilmesi veya savunma verme süresinin geçmesi ile dosya tekemmül etmiş sayılır [normalde ikinci savunma dilekçesi ile dosya tekemmül eder.]

- yürütmenin durdurulması talebine ilişkin olarak verilecek kararlara itiraz edilemez [Normalde yürütmeyi durdurma işlemlerine karşı 7 gün içerisinde bir defaya mahsus itiraz yolu vardır][Dikkat edilmelidir ki ivedi yargılama usulünde de yürütmeyi durdurma kararı verilebilir]

- ivedi yargılama usulüne tabi davalar dosyanın tekemmül ettiği günden itibaren en geç BİR AY içinde karara bağlanır. Ara kararı verilmesi keşif ve bilirkişi incelemesi ya da duruşma yapılması gibi işlemler ivedilikle sonuçlandırılır

- Temyiz dilekçesi 3 GÜN içinde incelenir ve Terbiye çıkarılır

- Temyiz dilekçelerine cevap verme süresi 15 GÜNdür

- Danıştay evrak üzerinde yaptığı inceleme sonunda maddi vakalar hakkında edinilen bilgiyi yeterli görürse veya temyiz sadece hukuki noktalara ilişkin ise yahut temyiz olunan karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise işin esası hakkında karar verilir Aksi halde gerekli inceleme ve tahkikatı kendisi yaparak esas hakkında yeniden karar verir. Ancak ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan temyizi haklı bulduğu hallerde kararı bozma ile birlikte dosya geri gönderir. Temyiz üzerine Verilen kararlar kesindir

- Temyiz istemi en geç 2 AY içinde karara bağlanır Karar en geç 1 AY içinde tebliğe çıkarılır

[ İvedi Yargılama usulünde karar verme süresi 1 AY

Temyiz incelemesinin yapılması suresi 2 AY

Temyiz kararının tebliğe çıkarma süresi 1 AY]

İYUK 20/B [Merkezi Ortak sınavlara ilişkin Yargılama usulü ]

> Milli Eğitim Bakanlığı ile ÖSYM tarafından yapılan merkezi ve ortak sınavlar bu sınavlara ilişkin iş ve işlemler ile sınav sonuçları hakkında Açılan davalara ilişkin yargılama usulünde şu kurallar uygulanır :

- Dava açma süresi 10 GÜNdür

- İyuk 11. maddesinde öngörülen üst makama başvuru imkanı uygulanmaz

- 7 GÜN içinde ilk inceleme yapılır ve dava dilekçesi ile ekleri tebliğe çıkarılır

- Savunma süresi dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 3 gün olup bu süre bir defaya mahsus olmak üzere en fazla 3 gün uzatılabilir.

- Savunmanın verilmesi veya savunma verme sürelerinin geçmesi ile dosya tekemmül etmiş sayılır

- Yürütmenin durdurulması talebine ilişkin olarak verilecek kararlara itiraz edilemez

- Bu davalar dosyanın tekemmül günden itibaren en geç 15 GÜN içinde karara bağlanır. Ara kararı verilmesi keşif Bilirkişi incelemesi ya da duruşma yapılması gibi işlemler ivedilikle sonuçlandırılır

- Verilen nihai kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 5 GÜN içinde temyiz yoluna başvurulabilir

- Temyiz dilekçeleri 3 gün içinde incelenir ve tebliğe çıkarılır

- Temyiz dilekçelerine cevap verme süresi 5 gündür

- Danıştay evrak üzerinde yaptığı inceleme sonunda maddi vakalar hakkında edinilen bilgiyi yeterli görürse veya temyiz sadece hukuki noktalara ilişkin ise ya da temyiz olunan karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise işin esası hakkında karar verir. Gerekli inceleme ve tahkikat kendisi yaparak esas hakkında yeniden karar verir. Ancak ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan temyizi haklı bulduğu takdirde kararı bozmakla birlikte dosyayı gönderir Temyiz üzerine verilen kararlar kesindir

- Temyiz istemi en geç 15 gün içinde karara bağlanır karar En geç 7 gün içinde tebliğe çıkarılır

- Milli Eğitim Bakanlığı ile ÖSYM tarafından yapılan merkezi ve ortak sınavlar ve bu sınavlara ilişkin iş ve işlemler ile sınav sonuçları hakkında açılan davalarda verilen yürütmenin durdurulması ve iptal kararları söz konusu sınava katılan kişilerin lehine sonuç doğuracak şekilde uygulanır

[1. Dava açma süresi 10 gündür

2. ilk inceleme suresi 7 gündür

3. İdarenin savunmasına verebileceği süre 3 gündür. 3 gün daha uzatılabilir

4. Davanın karara bağlanma süresi 15 gündür

5. Temyiz yoluna başvurma ve bu başvuruya cevap verme süresi 5 gündür

6. Temyiz dilekçesinin inceleme ve tebliğe çıkarılma süresi 3 gündür

7. Temyiz isteminin karara bağlanacağı süre 15 gündür

8. Temyiz kararının tebliğe çıkarılacağı süre 7 gündür]

İDARİ YARGIDA DURUŞMA

İYUK M.17

> Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde açılan iptal davalarında ve 25.000 Türk lirasını aşan tam yargı davalarında ve tarh edilen vergi resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları toplamı 25000 Türk lirasını aşan vergi davalarında taraflardan birinin isteği üzerine duruşmaya yapılır

[Iptal davalarında parasal sınır öngörülmemiştir.

Tam yargı ve vergi mahkemelerindeki davalarda parasal sınır öngörülmüştür.

 Esas Mahkemesi olarak bakılan davalarda taraflar talep etmişler ise duruşma yapılması zorunludur

Ancak temyiz ve İstinaflarda mahkeme uygun bulmaz ise tarafların istemi olsa dahi duruşma yapılmayabilir]

> Temyiz ve İstinaflarda duruşma yapılması tarafların istemine ve Danıştay veya ilgili Bölge İdare Mahkemesi kararına bağlıdır

[Temyiz ve İstinaf incelemelerinde duruşma yapılması tarafların istemi ve mahkemenin bunu uygun bulunmasına bağlıdır]

> Duruşma talebi dava dilekçesi ile cevap ve idarenin savunma dilekçelerinde yapılabilir

> Danıştay mahkeme ve hakim kendiliğinden her zaman duruşma yapılmasına karar verebilir [Talep olmasa dahi idari yargı mercileri resen duruşma yapabilir]

>Duruşma davetiyeleri duruşma gününden en az 30 GÜN önce taraflara gönderilir

İYUK M.18

> Duruşmalar açık olarak yapılır. Genel ahlakın veya kamu güvenliğinin gerekli kıldığı hallerde görevli Daire veya mahkemenin kararı ile duruşmanın bir kısmı veya tamamı gizli olarak yapılır [Kural açık duruşmadır istisna kapalı duruşmadır]

> Duruşmaları Başkan yönetir

> Duruşmalarda taraflara ikişer defa söz verilir. Taraflardan yalnız biri gelirse onun açıklamaları dinlenir. Hiçbiri gelmezse duruşma açılmaz inceleme evrak üzerinden yapılır

> Danıştayda görülen davaların duruşmalarında savcının bulunması şarttır. Taraflar dinlendikten sonra Savcı yazılı düşüncesini Açıklar. Bundan sonra taraflara son olarak ne diyecekleri sorulur ve duruşmaya son verilir

[Danıştay ister dava Mahkemesi olsun isterse temyiz mercii olarak Davaya baksın duruşmada savcının bulunması zorunludur.

Kural olarak Danıştay'ın sadece dava Mahkemesi olarak baktığı davalarda savcının görüşü alınır. Temyiz mercii olarak baktığı davalarda savcının görüşü alınmaz. ancak duruşmalı bir iş var ise temyiz mercii olarak baktığı davalarda da savcı görüşü alınır ]

> Duruşmalı işlerde savcılar, keşif Bilirkişi incelemesi veya delil tespiti yapılmasını ya da işlem dosyasının getirilmesini istedikleri takdirde bu istekleri görevli daire veya kurul tarafından kabul edilmezse işin esası hakkında ayrıca yazılı olarak düşünce bildirirler.

İYUK M.19

Duruşma yapıldıktan sonra en geç 15 GÜN içinde karar verilir

Ara karar verilen hallerde bu kararın yerine getirilmesi üzerine dosyalar öncelikle incelenir

HMK’YA ATIF YAPILAN NUKTALAR

-       Hakimin davaya bakmaktan yasaklılığı ve reddi

-       ehliyet

-       üçüncü şahısların davaya katılması

-       davanın ihbarı

-       tarafların vekilleri

-       feragat ve kabul

-       teminat

-       mukabil dava

-       bilirkişi

-       keşif

-       delillerin tespiti

-       yargılama giderleri

-       adli yardım hallerinde ve

-       duruşma sırasında tarafların mahkemenin sukununu ve düzenini bozacak hareketlerine karşı yapılacak işlemler ve

-       elektronik işlemlerde

hukuk muhakemeleri kanunu uygulanır

Davanın ihbarı Danıştay mahkeme veya hakim tarafından RESEN yapılır

DAVANIN ESASTAN İNCELENMESİ

İptal davasında davanın esası hakkında karar verilirken işlemin unsurlarının tamamı hukuka uygunluk denetimine tâbi tutulur

Yetki şekil sebep konu ve amaç unsurlarında  inceleme yapılarak bütün hukuka aykırılıklar kararda gösterilir

İdari işlemin hangi unsuru bakımından iptal edildiğinin önemi ise yoktur Önemli olan maddi hukuka aykırılığın bulunmasıdır

Yetki unsuru:

Işlemin hangi idari makam tarafından yapılacağını gösteren unsurudur

Bir idari işlemde yetkili makamı bulmak için sorulması gereken soru bu işlemi kim yaptı sorusudur yani işlemin altındaki imzaya bakılır

Yetki unsurunda hukuka aykırılığın olup olmadığını bulmak için sorulması gereken soru ise bu işlemi mevzuata göre kim yapmalıdır  sorusudur

Kişi bakımından yetki: Idari işlem yapma yetkisine sahip olan kişinin idare adına irade açıklama yetkisine sahip olan bir kişi olması gerekir. Kişi bakımından yetki Türkiye Cumhuriyeti idare Teşkilatı içerisinde herhangi bir idare bakımından irade beyanında bulunmayan yetkili kişi olması demektir. yani idareye tamamen Yabancı Birisi işlem yaparsa yetki unsuru bakımından sakatlık oluşur.

Idarenin tamamen dışında idare ile ilgisi olmayan bir kişi tarafından işlem yapılmışsa bu tür yetki sakatlıklarına YETKİ GASPI denir

Yasama yürütme ve yargı organları birbiri yerine geçerek işlem yapmışsa burada FONKSİYON GASPI söz konusudur

Yetki gaspı ve fonksiyon gaspı Varsa bunun yaptığını yokluktur

Yetki ve fonksiyon gaspı olan işlemler her zaman Dava konusu yapılabilir

Konu bakımından yetkisizlik:  bir idarenin konu bakımından yetki alanına giren bir işi bir başka  idare yapar ise konu bakımından yetkisizlik söz konusu olur.

Örneğin Dekanın fakülte sekreteri yerine işlem yapması.

konu bakımından yetkisizlik durumunda YETKİ TECAVÜZÜ söz konusu olur.  yetki tecavüzünün yaptırımı iptal yaptırımıdır

[Kişi bakımından yetkisizlik idare adına işlem yapmaya yetkili olmayan bir kişi olması durumunda söz konusu olur.

konu bakımından yetkisizlikte ise kişi idare adına irade açıklamaya yetkilidir ancak kendi konusu dışında bir işlem yapmıştır.]

Ağır ve bariz yetki tecavüzü yaptırımı ise yokluktur

Yer bakımından yetki:  bir idari makamın yetkisi Bir coğrafi alana sınırlanırsa söz konusu olur.

Örneğin; Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin Çorum'daki bir taşınmazı kamulaştırılması.

yer bakımından yetki kurallarına  aykırılık durumunda da yetki tecavüzü söz konusu olur ve yaptırımı iptal  yaptırımıdır

Zaman bakımından yetki:

Kanunda açıkça yetkili makamın o yetkisini kullanacağı zaman diliminin belirtilmiş olması halinde söz konusu olur

[Kanunda yönetmelik çıkarmak için belirli bir süre öngörülmüş ise ve yönetmelik bir süre içerisinde çıkarılmamış ise zaman bakımından yetkisizlik söz konusu olmaz ]

Örneğin bir kamu görevlisinin izinli olduğu zamanda işlem yapması zaman bakımından yetkisizlik sonucunu doğurur.

zaman bakımından yetkisizliğin adı da yetki tecavüzüdür

Şekil unsuru

idarenin irade beyanı dış dünyaya yansıtması ve yansıtma biçimini ifade eder

yansıtma süreci yani usül de şekil unsuru açısından değerlendirilir

Idari işlemler yazılı, sözlü işaret yoluyla yapılan veya zımni işlemler olabilir

Kanunda açıkça öngörülen bir şekil bulunduğu ve bu şekle uyulmamış olduğu durumlarda işlem şekil bakımından hukuka aykırıdır

kanunda açıkça öngörülen bir şekil yok ise bu durumda Aslı şekil sakatlığı olan durumlarda işlem iptal edilebilir ancak Tali şekil sakatlığı bulunan durumlarda işlemi iptal edilmez

Sebep unsuru

Idari işlemin sebebi maddi bir olay olabileceği gibi hukuki başka bir işlem de olabilir

Örneğin öğrenciye disiplin cezası verilmesinin sebebi öğrencinin kopya çekmesi olayıdır

Örneğin bir kişi vatandaşlıktan çıkarıldığı için mal varlığı tasfiye edilirse tasfiyenin sebebi vatandaşlıktan çıkarma işlemidir

Sebepsiz bir idari işlem olmaz ancak açıkça belirtilmediği müddetçe idare gerekçe göstermek zorunda değildir. yani idari işlemin gerekçesini dava açarak öğrenebiliriz

İYUK. M. 20

> Danıştay, bölge idare mahkemeleri ile idare ve vergi mahkemeleri bakmakta oldukları davalara ait her türlü incelemeyi kendiliğinden yapar

Mahkemeler belirlenen süre içinde lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü belgenin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilir

Bu husustaki kararların ilgililerce süresi içinde yerine getirilmesi mecburidir

Haklı sebeplerin bulunması halinde Bu süre bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir

> Ancak istenen bilgi ve belgeler

- devletin güvenliğine veya yüksek menfaatlerine

- devletin Güvenliği ve yüksek menfaatleri ile birlikte yabancı devletlere de ilişkin ise

Cumhurbaşkanı ya da ilgili Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan gerekçesini bildirmek suretiyle söz konusu bilgi ve belgeleri vermeyebilir

Verilmeyen bilgi ve belgelere dayanılarak ileri sürülen savunmaya göre karar verilemez

Mevzuata idarenin işlemi yapma sebebi açıkça gösterilebilir ya da belirsiz ifadelerle belirtilebilir ya da işlemin sebebi Hiç gösterilmeyebilir

Ancak idari işlemin hiçbir sebebi gösterilmese bile idare kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak işlem yapmak zorundadır

Konu unsuru

Konu idarenin işlemden elde edeceği hukuki sonuçtur

idarenin Kanuniliği gereğince Bir işlemin konusu kanunda mutlaka düzenlenmek zorundadır

Örneğin bir öğrencinin kopya çekmesi ve okuldan uzaklaştırılması olayında; öğrencinin kopya çekmesi işlemin sebep unsuru oluşturur, disiplin cezası verilmesi ise konu unsurunu oluşturur.

Işlemin konusu imkansız ise işlem konu unsuru bakımından hukuka aykırıdır Örneğin ölmüş bir kişinin memur olarak atanması işlemi

işlemin konusu kanuna aykırı ise konu unsuru bakımından hukuka aykırılık vardır. Örneğin öğretmenlere yıllık izin verilmesi

Işlemin konusununun Hukuka aykırı olarak uygulama alanının genişletilmesi de konu unsuru bakımından aykırılık oluşturur Örneğin kadınların askere alınması

Mahkeme tarafından iptal edilmiş bir kararın idare tarafından Yine aynen alınması durumunda konu bakımından hukuka aykırılık söz konusu olur Örneğin mahkeme tarafından iptal edilen imar planı değişikliğini belediyenin uygulaması

Geçmişe etkili işlemler de konu bakımından hukuka aykırı olabilir Çünkü idarenin işlemleri kural olarak geçmişe etkili değildir. istisna geri alma işlemi

Yükümlülük getiren bir idari işlemin geçmişe uygulanması da konu unsuru bakımından hukuka aykırılık oluşturur

Amaç unsuru

Idari işlemin amaç unsuru kamu yararlıdır

kişisel saikler güderek işlem  yapıldığı, bir kişiyi korumak amacıyla işlem yapıldığı, kar elde etmek ya da  zarar verme amacıyla işlem yapıldığı hallerde amaç unsurunda aykırılık vardır.

Amaç unsurundaki hukuka aykırılıkları adı YETKİ SAPTIRMASIDIR.

Açıklama

Madde 29 – 1. Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar yeterince açık değilse, yahut birbirine aykırı hüküm fıkralarını taşıyorsa, taraflardan her biri kararın açıklanmasını veya aykırılığın giderilmesini isteyebilir.

2.Açıklama dilekçeleri karşı taraf sayısından bir nüsha fazla verilir.

3.Kararı vermiş olan daire veya mahkeme işi inceler ve gerek görürse dilekçenin bir örneğini, belirleyeceği süre içinde cevap vermek üzere, karşı tarafa tebliğ eder, cevap iki nüsha olarak verilir. Bunlardan biri, açıklama veya aykırılığın kaldırılmasını isteyen tarafa gönderilir.

4.Görevli daire veya mahkemenin bu husustaki kararı, taraflara tebliğ olunur.

5.Açıklama veya aykırılığın kaldırılması, KARARIN YERİNE GETİRİLMESİNE istenebilir.

Yanlışlıkların Düzeltilmesi

Madde 30 – 1. İki tarafın adı ve soyadı ile sıfatı ve iddiaları sonucuna ilişkin yanlışlıklar ile hüküm fıkrasındaki hesap yanlışlıklarının düzeltilmesi de istenebilir.

2.29 uncu maddenin son fıkrası dışında kalan hükümleri, bu istekler hakkında da uygulanır. [Yani düzeltme her zaman istenebilir.]

3.Yanlışlıkların düzeltilmesine karar verilirse, düzeltme ilamın altına yazılır

Bağlantılı Davalar

Madde 38 – 1. Aynı maddi veya hukuki sebepten doğan ya da biri hakkında verilecek hüküm, diğerini etkileyecek nitelikte olan davalar bağlantılı davalardır.

2.İdare mahkemesi, vergi mahkemesi veya Danıştaya veya birden fazla idare veya vergi mahkemelerine açılmış bulunan davalarda bağlantının varlığına taraflardan birinin isteği üzerine veya doğrudan doğruya mahkemece karar verilir.

3.Bağlantılı davalardan birinin Danıştayda bulunması halinde dava dosyası Danıştaya gönderilir.

4.Bağlantılı davalar, değişik bölge idare mahkemesinin yargı çevrelerindeki mahkemelerde bulunduğu takdirde dosyalar Danıştaya gönderilir.

5.Bağlantılı davalar aynı bölge idare mahkemesinin yargı çerçevesindeki mahkemelerde bulunduğu takdirde dosyalar o yer bölge idare mahkemesine gönderilir.

Bağlantının Danıştayca İncelenmesi

Madde 39 – 1. Danıştayın dava konusu uyuşmazlığı incelemeye yetkili dairesi, bağlantılı dava dosyalarını öncelikle ve ivedilikle inceler ve karar verir.

2.Danıştay bağlantının bulunduğuna karar verdiği takdirde:

a) Davalardan biri Danıştayda açılmış ve çözümlenmesi Danıştayın görevine dahil bir uyuşmazlıkla ilgili ise, davaların tümü Danıştayda görülür ve durum ilgili mahkemelere ve taraflara bildirilir.

b) Davaların çözümlenmesi, ayrı bölge idare mahkemesinin yargı çevresindeki idare veya vergi mahkemelerinin görevlerine giren uyuşmazlıklarla ilgili ise Danıştayın ilgili dairesi yetkili mahkemeyi kararında belirtir ve dosyaları bu mahkemeye göndererek diğer mahkemeye veya mahkemelere durumu bildirir. Yetkili mahkeme de durumu ilgililere duyurur.

c) Danıştayca verilen karar bağlantı bulunmadığı yolunda ise, dosyalar İlgili mahkemelere geri gönderilir.

Bağlantının Bölge İdare Mahkemesince İncelenmesi

Madde 40 – 1.Bölge idare mahkemesi bağlantılı dava dosyalarını öncelikle ve ivedilikle inceler ve kararını verir. Bölge idare mahkemesince verilen karar, bağlantının bulunduğu yolunda ise, yetkili mahkeme kararda belirtilmek suretiyle dosyalar yetkili mahkemeye gönderilir. Durum ayrıca diğer mahkemeye de duyurulur. Yetkili kılınan mahkeme durumu ilgililere bildirir.

2.Bölge idare mahkemesince verilen karar bağlantı olmadığı yolunda ise, dosyalar ilgili mahkemelere geri gönderilir.

Bağlantının Mahkemelerce Kabul Edilmemesi

Madde 41 – Bağlantı iddiaları mahkemelerce kabul edilmediği takdirde, bu hususta verilen ara kararı taraflara tebliğ edilir. Taraflar, tebliğ tarihini izleyen 15 GÜN içerisinde,

- aynı yargı çevresindeki mahkemeler için o yer bölge idare mahkemesine,

- 38 nci maddenin 2 ve 3 ncü fıkrasındaki durumlarla ilgili davalar için Danıştaya başvuruda bulunabilirler.

Başvuru üzerine bölge idare mahkemesi veya Danıştay görevli dairesince durum, yukarıdaki maddelerde yazılı usullere göre incelenerek karara bağlanır.

Bağlantılı Davalarla İlgili Diğer Esaslar

Madde 42 – 1. Bağlantının varlığı yolunda idare ve vergi mahkemelerince veya bu konuda yapılacak itiraz üzerine bölge idare mahkemesi veya Danıştayca bağlantı hakkında karar verilinceye kadar USULİ İŞLEMLER DURUR.

2.Bağlantıya ilişkin işlemler sonuçlandırıldıktan sonra bu davalara bakmakla yetkili kılınan mahkeme veya Danıştay, davalara bırakıldığı yerden devam eder.

3.Bağlantının bulunup bulunmadığı yolundaki bölge idare mahkemesi ve Danıştay kararları KESİNDİR.

Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlem

Madde 43 – 1. İdare ve vergi mahkemeleri, idari yargının görev alanına giren bir davada görevsizlik veya yetkisizlik sebebiyle davanın reddine karar verirlerse dosyayı

- ilk derece sıfatıyla bakacağı davalarda Danıştaya veya

- görevli ve yetkili idare veya vergi mahkemesine gönderirler.

a) Görevsizlik sebebiyle gönderilen dosyalarda Danıştay, davayı görevi içinde görmezse dosyanın yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir.

b) Görevsizlik veya yetkisizlik sebebiyle dosyanın gönderildiği mahkeme kendisini görevsiz veya yetkisiz gördüğu takdirde, söz konusu mahkeme ile ilk görevsizlik veya yetkisizlik kararını veren mahkeme

[A] aynı bölge idare mahkemesinin yargı çevresinde ise, uyuşmazlık bölge idare mahkemesince,

[B] farklı bölge idare mahkemesinin yargı çevresinde ise, uyuşmazlık Danıştayca çözümlenir.

2.Görev ve yetki uyuşmazlıklarında Danıştay ve bölge idare mahkemesince verilen kararlar ilgili mahkemelere bildirilir ve bu husus taraflara tebliğ olunur.

3.Danıştay ve bölge idare mahkemesince görev ve yetki uyuşmazlıkları ile ilgili olarak verilen kararlar kesindir.

4.Bu madde hükümleri gereğince verilen kararlar ile görevli ve yetkili kılınan mahkemeye yeniden dava açılması halinde harç alınmaz.

Merci Tayini

Madde 44 – 1. [a] Yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına fiili veya hukuki bir engel çıktığı veya

[b] iki mahkemenin yargı çevresi sınırlarında tereddüt edildiği veya

[c] iki mahkemenin de aynı davaya bakmaya yetkili olduklarına karar verdikleri hallerde dava dosyaları, tarafların veya mahkemelerin istemi üzerine merci tayini için:

a) Uyuşmazlığın aynı yargı çevresindeki mahkeme veya mahkemeler arasında çıkması halinde, o yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine,

b) Sair hallerde Danıştaya, Gönderilir.

2.Danıştay ve bölge idare mahkemesi görevli ve yetkili mahkemeyi kararlaştırır.

3.Danıştay ve bölge idare mahkemesinin bu konuda vereceği kararlar kesindir.

İSTİNAF

Madde 45

1.İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmüş OLSA DAHİ, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren 30 GÜN içinde istinaf yoluna başvurulabilir.[KURAL TÜM KARARLARA KARŞI İİSTİNAF YOLU AÇIK]

Ancak, konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz.

[İSTİNAF SINIRI- İLK DERECE MAHKEMELERİNİN KESİN OLAN KARARLARI]

2.İstinaf, temyizin şekil ve usullerine tabidir.[ İSTİNAF USULÜ VE ŞEKLİ= TEMYİZ USULÜ VE ŞEKLİ]

İstinaf başvurusuna konu olacak kararlara karşı yapılan kanun yolu başvurularında dilekçelerdeki hitap ve istekle bağlı kalınmaksızın dosyalar bölge idare mahkemesine gönderilir.[ İSTİNAFA TABİ KARAR VARSA DİLEKÇE YAZANIN NİTELEMESİ ÖNEMSİZ]

3.Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir. [ SORUN YOKSA - İSYİNAF BAŞVURUSU REDDİ KARARI](Onama gibi)

Karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı verir.[DÜZELTEREK RED KARARI]

(Düzelterek onama gibi)

4.Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verir. Bu hâlde bölge idare mahkemesi işin esası hakkında YENİDEN  bir KARAR verir. [ SIKINTI VARSA - BAŞVURUNUN KABÜLÜ+İLK DERECE KARARININ KALDIRILMASI+ YENİSEN ESAS HAKKINDA KARAR]

İnceleme sırasında ihtiyaç duyulması hâlinde kararı veren mahkeme veya başka bir yer idare ya da vergi mahkemesi istinabe olunabilir. İstinabe olunan mahkeme gerekli işlemleri öncelikle ve ivedilikle yerine getirir.!

5.Bölge idare mahkemesi,

- ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu,

- davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut

- reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hâllerinde,

istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye gönderir.

[ İLK DERECE HİÇ ESASA GİRMEDEN KARAR VERDİYSE- İSTİNAF BAŞVURUNUN KABULÜ+KARARIN KALDIRILMASI+ İLK DERECEYE GÖNDERME KARARI ]

Bölge idare mahkemesinin bu fıkra uyarınca verilen kararları kesindir.

(BAMın görev yetki yasaklılık red ve ilk inceleme konularındaki kararıyla ilk derece mahkemesi bağlı)

6.Bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göre temyize açık olmayan kararları kesindir.

[TEMYİZ YOLU İSTİSNADIR]

Bu kararlar, dosyayla birlikte kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilir ve bu mahkemelerce yedi gün içinde tebliğe çıkarılır.

7.İstinaf başvurusuna konu edilen kararı veren ya da karara katılan hâkim, aynı davanın istinaf yoluyla bölge idare mahkemesince incelenmesinde bulunamaz.

(AMAÇ TARAFSIZLIK)

8.İvedi yargılama usulüne tabi olan davalarda istinaf yoluna başvurulamaz

[ İVEDİ YARGILAMADA DOĞRUDAN 15 GÜN İÇİNDE TEMYİZ.]

TEMYİZ

TEMYİZ EDİLEBİLECEK KARARLAR

[a] Danıştay dava dairelerinin ilk derece olarak baktığı davalardaki nihai kararları ile

[b] bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştay'da, kararın tebliğinden itibaren 30 GÜN içinde temyiz edilebilir:[Danıştay'ın ilk derece olarak verdiği kararlar ve bölge adliye mahkemesinin katalog kararları temyiz edilir]

a) DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERE karşı açılan iptal davaları

b) Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar.[TEMYİZ SINIRI]

c) Belli bir MESLEKten, KAMU GÖREVİnden veya ÖĞRENCİLİK statüsünden çıkarılma sonucunu doğuran işlemlere karşı açİılan iptal davaları.

d) Belli bir TİCARİ FAALİYETin icrasını SÜRESİZ veya OTUZ GÜN yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları.

e) MÜŞTEREK KARARNAMEyle yapılan atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri ile DAİRE BAŞKANI ve daha ÜST düzey kamu görevlilerinin atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri hakkında açılan iptal davaları.

f) İMAR planları, parselasyon işlemlerinden kaynaklanan davalar.

g) TABİAT Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu ve Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca itiraz üzerine verilen kararlar ile BOĞAZİÇİ Kanununun uygulanmasından doğan davalar.

h) MADEN, taşocakları, ORMAN, jeotermal KAYNAKlar ve DOĞAL mineralli sular ile ilgili mevzuatın uygulanmasına ilişkin işlemlere karşı açılan davalar.

ı) Ülke çapında uygulanan öğrenim ya da bir meslek veya sanatın icrası veyahut kamu hizmetine giriş amacıyla yapılan sınavlar hakkında açılan davalar.[KPSS YKS ÖSS]

i) LİMAN, kruvaziyer limanı, yat limanı, marina, iskele, rıhtım, akaryakıt ve sıvılaştırılmış petrol gazı boru hattı gibi kıyı tesislerine işletme izni verilmesine ilişkin mevzuatın uygulanmasından doğan davalar. [BU DAVALARDA ÇED RAPORU ÖNEMLİ}

j) Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanunun uygulanmasından ve Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanunun uygulanmasından doğan davalar.[YAP-İŞLET VE YAP-İŞLET-DEVRET]

k) Serbest Bölgeler Kanununun uygulanmasından doğan davalar.

l) Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun uygulanmasından doğan davalar.

m) DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURULLAR tarafından görevli oldukları piyasa veya sektörle ilgili olarak alınan kararlara karşı açılan davalar.

TEMYİZ DİLEKÇESİ

1.Temyiz istemleri Danıştay Başkanlığına hitaben yazılmış dilekçeler ile yapılır.

2.Temyiz dilekçelerinin 3 üncü madde esaslarına göre düzenlenmesi gereklidir,[3.madde dilekçede bulunması gereken unsurları düzenler]  Düzenlenmemiş ise eksikliklerin 15 GÜN içinde tamamlatılması hususu, temyize tabi kararı veren Danıştay veya bölge idare mahkemesince ilgiliye tebliğ olunur. [TEMYİZ DİLEKÇESİNDEKİ EKSİKLİKLER 15 GÜN İÇİNDE TAMAMLANMALI]Bu sürede eksiklikler tamamlanmazsa temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına temyize tabi kararı vermiş olan Danıştay veya bölge idare mahkemesince karar verilir.

3.Temyiz dilekçeleri, ilgisine göre

- kararı veren bölge idare mahkemesine,

- Danıştaya 

- 4 üncü maddede belirtilen mercilere[idare vergi ve asliye hukuk mahkemeleri ile konsolosluklar] verilir ve kararı veren bölge idare mahkemesi veya Danıştayca karşı tarafa tebliğ edilir.

Karşı taraf tebliğ tarihini izleyen 30 GÜN içinde cevap verebilir. Cevap veren, kararı süresinde temyiz etmemiş olsa bile düzenleyeceği dilekçesinde, temyiz isteminde bulunabilir. Bu takdirde bu dilekçeler temyiz dilekçesi yerine geçer.[TEMYİZ DİLEKÇESİNE 30 GÜN İÇİNDE CEVAP VEREREK KATILMA YOLUYLA TEMYİZ MÜMKÜNDÜR]

Kararı veren Danıştay veya bölge idare mahkemesi, cevap dilekçesi verildikten veya cevap süresi geçtikten sonra dosyayı dizi listesine bağlı olarak, Danıştaya veya Kurula gönderir.[TEMYİZ İNCELEMESİNİ DANIŞTAY YAPACAKSA ONA GİDER. DANIŞTAY İLK DERECE OLARAK KARAR VERDİYSE TEMYİZEN DAVA DAİRELERİ KURULLARI İNCELER.]

5.Yürütmenin durdurulması isteği bulunan temyiz dilekçeleri, karşı tarafa tebliğ edilmeden dosya ile birlikte, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmek üzere kararı veren bölge idare mahkemesince Danıştay Başkanlığına, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davalarda, görevli dairece konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kuruluna gönderilir. [YÜRÜTMEYİ DURDURMA TALEBİ VARSA KARŞI TARAFA TEMYİZ DİLEKÇESİ GİTMEZ DOĞRUDAN İNCELEYECEK MERCİYE GİDER.]

Danıştayda görevli daire veya kurul tarafından yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verildikten sonra tebligat bu daire veya kurulca yapılarak dosya tekemmül ettirilir.[TEMYİZ MERCİ ÖNCE YÜRÜTMEYİ DURDURMA İSTEMİNİ KARARA BAĞLAR. SONRA KATILMA YOLUYLA TEMYİZ İÇİN DİLEKÇEYİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDER.]

6.Temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamının ödenmemiş olması halinde kararı veren; merci tarafından verilecek 7 GÜNLÜK süre içerisinde tamamlanması, aksi halde temyizden vazgeçilmiş sayılacağı hususu temyiz edene yazılı olarak bildirilir. Verilen süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, ilgili merci, kararın temyiz edilmemiş sayılmasına karar verir. [7 GÜN İÇİNDE TEMYİZ HARCI YATIRILMAZSA TEMYİZDEN VAZGEÇİLMİŞ SAYILIR.]

Temyizin kanuni süre geçtikten sonra yapılması veya kesin bir karar hakkında olması halinde de kararı veren merci, temyiz isteminin reddine karar verir. [TEMYİZ SÜRESİNDE YAPILMAMIŞ YA DA KESİN KARARA KARŞI TEMYİZ YAPILMIŞ İSE RED KARARI VERİLİR]

İlgili merciin bu kararları ile bu maddenin 2 nci fıkrasında belirtilen temyiz isteminde buluımamış sayılmasına ilişkin kararlarına karşı, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren YEDİ GÜN İÇİNDE TEMYİZ yoluna başvurulabilir.[KARARI VEREN MERCİNİN VERDİĞİ RED KARARLARINA KARŞI 7 gün içinde TEMYİZ yolu açıktır.]

Temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin ödenmemiş olduğu, dilekçenin 3 üncü madde esaslarına göre düzenlenmediği, temyizin kanuni süre içinde yapılmadığı veya kesin bir karar hakkında olduğunun anlaşıldığı hâllerde, 2 ve 6 ncı fıkralarda sözü edilen kararlar, dosyanın gönderildiği Danıştayın ilgili dairesi ve kurulunca, kesin olarak verilir[KURAL OLARAK BU KARARLARI DANIŞTAYA GİTMEDEN KARARI VEREN MERCİ VERİR. ANCAK HERHALDE BU KARARLARI TEMYİZİ İNCELEYECEK MERCİ DE VEREBİLİR

DANIŞTAY TARAFINDAN TEMYİZ SONUCU VERİLECEK KARARLAR

1.Temyiz incelemesi sonunda Danıştay;

a) Kararı hukuka uygun bulursa onar. Kararın sonucu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa, kararı, gerekçesini değiştirerek onar.

b) Kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmayan maddi hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklar varsa kararı düzelterek onar.[ONAMA VE DÜZELTEREK ONAMA]

2.Temyiz incelemesi sonunda Danıştay;

a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,

b) Hukuka aykırı karar verilmesi,

c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması, sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozar.[BOZMA KARARI]

3.Kararların kısmen onanması ve kısmen bozulması hâllerinde kesinleşen kısım Danıştay kararında belirtilir.[KISMİ RED KISMİ ONAMA]

Temyize konu edilen kararı veren ya da karara katılan hâkim aynı davanın temyiz incelemesinde görev alamaz

Temyizen Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlem

[temyiz başvurusu yaptık ve danıştay kararını verdi. Bundan sonra yapılacaklar.]

Madde 50

1.Temyiz incelemesi sonucunda verilen karar, dosyayla birlikte kararı veren mercie [bam yada danıştay dairesine] gönderilir. 

Ancak Danıştay ilgili dairesinin onamaya ilişkin kararları, dosyayla birlikte kararı veren ilk derece mahkemesine, kararın bir örneği de bölge idare mahkemesine gönderilir. [çünkü BAM zaten kararı onamış yani okey demiş. Danıştay hayır demiş. Danıştay burada ilk derece mahkemesini haklı bulmuş]

Bu kararlar, dosyanın geldiği tarihten itibaren yedi gün içinde taraflara tebliğe çıkarılır.

2.Temyiz incelemesi sonucunda verilen bozma kararı üzerine ilgili merci, dosyayı öncelikle inceler ve varsa gerekli tahkik işlemlerini tamamlayarak yeniden karar verir.

3.Bölge idare mahkemesi, Danıştayca verilen bozma kararına uyabileceği gibi kararında ısrar da edebilir.

4.Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesi, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılır.

5.Bölge idare mahkemesi, bozmaya uymayarak kararında ısrar ederse, ısrar kararının temyizi hâlinde, talep, konusuna göre Danıştay İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurulunca incelenir ve karara bağlanır. Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulması zorunludur.

Kanun Yararına Temyiz

Madde 51 

1. İdare ve vergi mahkemeleri ile bölge idare mahkemelerinin kesin olarak verdiği kararlar ile istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenler, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabilir.[HERHANGİ BİRŞEKİLDE KANUN YOLUNDAN GEÇMEYEN HAM KARARLARDA KANUNA AYKIRILIK VAR DİYE DANIŞTAY BAŞSAVCISI RESEN YA DA BAKANLIK TALEBİYLE TEMYİZE GİDİYOR]

2. Temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde karar, kanun yararına bozulur.

Bu bozma kararı, daha önce kesinleşmiş olan merci kararının hukuki sonuçlarını kaldırmaz.

3.Bozma kararının bir örneği ilgili bakanlığa gönderilir ve Resmi Gazete'de yayımlanır.

 Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması

Madde 52 

1.  [KURAL]Temyiz veya istinaf yoluna başvurulmuş olması, hakim, mahkeme veya Danıştay kararlarının yürütülmesini DURDURMAZ.

[İSTİSNA] Ancak, bu kararların TEMİNAT karşılığında yürütülmesinin durdurulmasına

- temyiz istemini incelemeye yetkili Danıştay dava dairesi, kurulu veya

- istinaf başvurusunu incelemeye yetkili bölge idare mahkemesince

karar verilebilir. [BURADA YÜRÜTME DURDURMA İÇİN SADECE TEMİNAT YETERLİ. TELAFİSİ GÜÇ ZARAR VB. ŞARTLAR GEREKMEZ. ]

[Davanın reddine ilişkin kararlara karşı temyiz ya da istinaf yoluna başvurulması halinde, dava konusu işlem hakkında yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi 27 nci maddede öngörülen koşulun varlığına bağlıdır. [TEMİNAT YETMİYOR. TELAFİSİ GÜÇ ZARAR VB. DE OLACAK.]

2.İptal davalarında teminat istenmeyebilir.

3.İdareden ve adli yardımdan yararlaranlardan teminat alınmaz.

4.Temyiz ve istinaf incelemesi sırasında yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar kesindir. [BURADA İTİRAZ USULÜ YOK. NORMALDE 7 GÜN İÇİNDE İTİRAZ EDİLEBİLİYORDU]

5.Kararın bozulması, kararın yürütülmesini kendiliğinden durdurur

 Yargılamanın Yenilenmesi

Madde 53

1.  Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, aşağıda yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir.

a) Zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması,

b) Karara esas olarak alınan belgenin, sahteliğine hükmedilmiş veya sahte olduğu mahkeme veya resmi bir makam huzurunda ikrar olunmuş veya sahtelik hakkındaki hüküm karardan evvel verilmiş olup da, yargılamanın yenilenmesini isteyen kimsenin karar zamanında bundan haberi bulunmamış olması,

c) Karara esas olarak alınan bir ilam hükmünün, kesinleşen bir mahkeme kararıyla bozularak ortadan kalkması,

d) Bilirkişinin kasıtla gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun mahkeme kararıyla belirlenmesi

e) Lehine karar verilen tarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması,

f) Vekil veya kanuni temsilci olmayan kimseler ile davanın görülüp karara bağlanmış bulunması,

g) Çekinmeye mecbur olan başkan, üye veya hakimin katılmasıyla karar verilmiş olması,

h) Tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir dava hakkında verilen karara aykırı yeni bir kararın verilmesine neden olabilecek kanuni bir dayanak yokken, aynı mahkeme yahut başka bir mahkeme tarafından önceki ilamın hükmüne aykırı bir karar verilmiş bulunması.

ı) Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya hüküm aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi.

2.Yargılamanın yenilenmesi istekleri esas kararı vermiş olan mahkemece karara bağlanır.[YARGILAMANIN YENİLENMESİNİ ESAS KARARI VEREN MAHKLEMEDEN İSTİYORUZ.]

3.Yargılamanın yenilenmesi süresi,

(1) numaralı fıkranın (h) bendinde yazılı sebep için [aykırı iki ilam varsa] 10 YIL,

(1) numaralı fıkranın (ı) bendinde yazılı sebep için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren 1 YIL ve

Diğer sebepler için 60 GÜNDÜR.

Bu süreler, dayanılan sebebin istemde bulunan yönünden gerçekleştiği tarihi izleyen günden başlatılarak hesaplanır.

 Yargılamanın Yenilenmesi Usulü

Madde 55

1. İsteğin ilişkin olduğu konu, diğer bir daire veya mahkemenin görevine girmiş ise karar bu daire veya mahkemece verilir.

2.Karşı tarafın savunması alındıktan sonra istekler incelenir ve kanunda yazılı sebepler varsa davaya yeniden bakılarak karar verilir.

3.Yargılamanın yenilenmesi istemleri, kanunda yazılı sebeplere dayanmıyor ise, istemin reddine karar verilir.

4.Yargılamanın yenilenmesi istemlerinde duruşma yapılması, görevli daire veya mahkemenin kararına bağlıdır.[NORMALDE TARFLAR TALEP ETMİŞSE DURUŞMA YAPMAK ZORUNLU. İSTİNAF,TEMYİZ VE YARGILAMANIN YENİLENMESİNDE MAHKEMENİN BU TALEBİ KABUL ETMESİ ŞARTI VAR.]

5.Bu madde ile 53 üncü madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yargılamanın yenilenmesinde bu Kanunun diğer hükümleri uygulanır.

Danıştayda Çekinme ve Ret

Madde 56 

1. Davaya bakmakta olan dava dairesi başkan ve üyelerinin çekinme veya reddi halinde, bunlar hariç tutulmak suretiyle, o daire kurulu tamamlanarak, bu husus incelenir, çekinme veya ret istemi yerinde görülürse işin esası hakkında da bu kurulca karar verilir.

2.Çekinen veya reddedilenler ikiden fazla ise bu husustaki istem, idari dava dairesi başkan ve üyeleri için İdari Dava Daireleri Kurulunda, vergi dava dairesi başkan ve üyeleri için Vergi Dava Daireleri Kurulunda incelenir.

Çekinen veya reddedilen başkan ve üyeler bu kurullara katılamazlar.

Üye noksanı diğer dava dairelerinden tamamlanır.

Bu kurullarca çekinme veya ret istemi kabul edildiği takdirde davanın esası hakkında da bu kurullarca karar verilir.

3.İdari Dava Daireleri Kurulu ile Vergi Dava Daireleri Kurulu başkan ve üyelerinden bir kısmının davaya bakmaktan çekinmesi veya reddi halinde noksan üyelikler diğer dava dairelerinden tamamlanır.

4.İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurullarının toplanmasına engel olacak sayıda ret istemlerinde bulunulamaz ve çekinilemez.

5.Danıştay Tetkik hakimleri ve savcıları sebeplerini bildirerek çekinebilecekleri gibi taraflarca da reddedilebilirler.

Bunlar hakkındaki çekinme veya ret istemleri davaya bakmakla görevli daire tarafından incelenerek karara bağlanır.

Mahkemelerde Çekinme ve Ret

Madde 57 

1. Tek hakimle görülen davalarda hakimin reddi istemi, reddedilen hakimin katılmadığı idare veya vergi mahkemesince incelenir.

2.İtiraz üzerine veya doğrudan davaya bakmakta olan bölge idare mahkemesi ile idare ve vergi mahkemesi başkan ve üyelerinin reddi istemi, reddedilen başkan ve üyenin katılmadığı bölge idare, idare ve vergi mahkemesince incelenir.

3.İdare ve vergi mahkemelerinde reddedilen başkan ve üye birden çok ise istem bölge idare mahkemesince incelenir.

Bölge idare mahkemelerinde reddedilen başkan veya üye birden çok ise istem Danıştayca incelenir.

[Danıştay dairelerinde ikiden fazla ise Dava daireleri kurulu inceler.]

4.Danıştayca ve bu mahkemelerce ret istemleri yerinde görülürse için esası hakkında da karar verilir.

5.Davaya bakmaktan çekinme halinde diğer bir hakimin görevledirilmesi ile mahkemenin noksan üyesinin tamamlanması veya görevli mahkemenin belirlenmesinde yukarıdaki hükümler uygulanır

İdari Davalarda Delillerin Tespiti

Madde 58 

1. Taraflar, idari dava açtıktan sonra bu davalara ilişkin delillerin tespitini ancak davaya bakan Danıştay, idare ve vergi mahkemelerinden isteyebilirler.

2.Davaya bakan Danıştay, İdare ve Vergi Mahkemeleri istemi uygun gördüğü takdirde üyelerden birini bu işle görevlendirebileceği gibi, tespitin mahalli idari veya adli yargı mercilerince yaptırılmasına da karar verebilir.

3.Delillerin tespiti istemi, ivedilikle karara bağlanır.

                                                    14 kasım 2019