KAMULAŞTIRMA

İDARENİN ÖZEL YETKİLERİ [OKUNDU]

>> Örgütlenme yetkisi

>Kanuni idare ilkesi: İdare kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir

> Bakanlıklar ile Merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması

Milli Güvenlik Kurulu ve

Devlet denetleme kurulunun teşkilat ve görev ve yetkilerinin

MÜNHASIRAN Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmesi anayasa gereğidir.

> Kamu tüzel kişiliği Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle ya da Kanunla kurulabilir.

> İdari örgütlenmenin Kanun ile ya da Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile kurulmasının tek istisnası DOĞRUDAN anayasa ile kurulan idari örgütlerdir Örneğin; Milli Güvenlik Kurulu. TRT

> Anayasaya göre;

[1] Üniversiteler [vakıf üniversiteleri dahil] ve

[2] Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları

MUTLAKA KANUN ile kurulurlar

> Mutlaka kanun ile kurulması zorunlu olanlar dışındaki kanun ile kurulabilecek kamu tüzel kişilikleri Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile de kurulabilir

> Münhasıran Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurulması öngörülen idari örgütler kanuna kurtulamazlar Örneğin; bakanlıklar

>> Ceza verme yetkisi

> İdari cezalar tek yanlı birel ve yükümlendirici işlemlerdir

> Hangi kanunda yer alırsa alsın KABAHAT sayılan eylemler kendilerine kabahatler kanununda öngörülen yaptırımların bağlandığı tüm eylemlerdir

Kabahatler kanununda öngörülen 2 yaptırım türü vardır:

[1] idari para cezası ve

[2] mülkiyetin kamuya geçirilmesi [ müsadere gibi ]

> Kendilerine idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımı bağlanmayan eylemler Kabahatler Kanununun uygulama alanı dışındadır

Bu yaptırımların dışında kalan işyeri kapatma gibi yaptırımlara idari yargı yerlerinde bakılır

> Kabahat dolayısıyla idari yaptırım kararı vermeye kanunda açıkça gösterilen kurul makam veya kamu görevlileri yetkilidir

Kanunda açıkça hüküm bulunan hallerde idari yaptırım kararı vermeye Cumhuriyet Savcısı da yetkilidir

Kovuşturma konusu eylemin kabahat oluşturduğunun anlaşılması halinde mahkeme idari yaptırım kararı verebilir

> Kabahatler Kanununun idari yaptırım kararlarına karşı itiraza ilişkin hükümleri diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmamış olması halinde uygulanacaktır

Diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda kabahatler Kanununun itiraza ilişkin hükümleri uygulanmaz

> Kendi kanununda haklarında idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırıma bağlanmış eylemlere uygulanan yaptırımlara karşı açıkça idari yargıya başvurulacağı düzenlenmiş ise kabahatler kanununun itirazlara ilişkin hükümleri uygulanmaz

> Bir kişiye kabahatler kanununun yaptırımları olan idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımları ile birlikte kabahatler kanunu kapsamı dışında kalan bir idari yaptırım uygulanırsa ve ilgili HER İKİSİNİN iptalini BERABER İSTERSE bu durumda doğrudan İDARİ YARGI yeri görevlidir

Bu hükmün uygulanabilmesi için yaptırımların birlikte uygulanması değil davanın birlikte açılması gerekir

Örneğin; Aydın işyerinde sağlığa aykırı faaliyetlerde bulunursa 3000 lira idari para cezası ile beraber 7 gün işyerinin kapatılmasına karar verilmesi durumunda, Aydın 2 yaptırıma karşı birlikte dava açarsa görevli yargı idari yargı yeridir.

> Kabahatler kanununda öngörülen idari para cezaları ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararlarına karşı 15 GÜN içinde Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edilebilir

> Çevre kanunu uyarınca verilen idari yaptırım kararlarına karşı ise 30 gün içerisinde idari yargıya başvurulabilir

Aşağıdaki kanunlardan doğan İDARİ PARA cezalarına karşı itiraz için ADLİ YARGI yeri görevlidir:

İmar Kanunu

veteriner hizmetleri kanunu

maden kanunu

İş Kanunu

Sporda şiddetin önlenmesine dair kanun

İlköğretim ve Eğitim Kanunu

Kozmetik kanunu

karayolu taşıma kanunu

İşsizlik sigortası kanunu

Hayvan Sağlığı kanunu

Karayolları trafik kanunu

Kıyı kanunu

Askerlik kanunu

Pasaport Kanunu

Orman kanunu

Nüfus Hizmetleri Kanunu

Ödeme ve menkul Kıymet sistemleri ödeme hizmetleri ve elektronik para kuruluşları kanunu

Aşağıdaki kanunlardan doğan İDARİ PARA cezalarına karşı İDARİ YARGI görevlidir:

Çevre kanunu

 tüketicinin korunması hakkında kanun

sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunu

Türk petrol kanunu

posta Hizmetleri Kanunu

Düzenleyici ve denetleyici kurumlar tarafından verilen idari para cezalarına karşı idari yargı yerleri görevlidir Örneğin RTÜK

[ÇEVRE PETROL TÜKETİCİ GSS PTT DÜZENLEYİCİ KURUM]

>> İdarenin alacaklarını tahsil etme yetkisi

> Kanunda açıkça yasal bir yetki verilmişse idare alacaklarını resen icra edebilir.

Kanunda idareye açık bir izin verilmediği durumlarda idare de herkes gibi adli icraya yani İcra ve İflas dairelerinde başvurmak zorundadır

> İdarenin alacakları [1] Kamu alacakları ve [2] adi alacaklardan oluşur

İdare kamu alacaklarını Amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanuna göre resen tahsil edebilir

İdare adi alacakları için İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre İcra ve İflas dairelerinde başvurabilir

İdarenin kamusal alacakları

vergi

resim

harç

Ceza tahkik ve takibine ilişkin yargılama masrafları

vergi ve para cezaları

bu alacakların gecikme zammı ve faizleri

Kamu hizmeti uygulanmasından doğan alacaklar

idari sözleşmelerden doğan alacaklar

İdarenin adı alacakları

haksız fiilden doğan alacaklar

sebepsiz zenginleşmeden doğan alacaklar

İdarenin özel hukuk sözleşmelerinden doğan alacaklar

>> İdarenin zora dayalı mal edinme yetkisi

Kamulaştırma

İdarenin kanunlarla ya da Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile yapmak zorunda bulunduğu kamu hizmetlerinin yürütülmesi için gerekli olan kişilerin özel mülkiyetinde bulunan TAŞINMAZ MALLARI

KAYNAKLARI ve

İRTİFAK HAKLARINI bedellerinin nakden ve peşin olarak ya da yasal koşullar altında eşit taksitlerle ödemek suretiyle zora dayalı olarak ele geçirilmesidir

İdare tarafından olağanüstü durumlarda TAŞINIRlara el konulmasıdır

İstimval

Özel kişilere ait İŞLETME VE TEŞEBBÜSLERE zorla el konulmasıdır

>> Kamulaştırma

> Yetki unsuru: 

> kamulaştırmaya yetkili organlar [1] devlet tüzel kişiliği ve [2] diğer kamu tüzel  kişileridir

> TOBB gibi açık yasal izin verilenler dışında kural olarak;

kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile

vakıf üniversiteleri kamulaştırma YAPAMAZ.

> Kamulaştırma yapabilecek idareler ancak kendi görev alanlarına giren konularda kamulaştırma yapabilirler

Bir idarenin kendi görev alanına girmeyen bir konuda kamulaştırma yapması durumunda konu yönünden yetkisizlik ortaya çıkar

> Kanunda açıkça hüküm olması kaydıyla kamulaştırma özel kişiler lehine de yapılabilir

Lehine kamulaştırma yapılabilecek özel kişiler

Petrol arama ruhsatına sahip olanlar

maden arama ruhsatı nasıl sahip olanlar

kamu hizmeti imtiyazcıları

karayolu yapım işi üstlenenler

yap-işlet-devretçiler

enerji ruhsatına sahip olanlar

Telekomünikasyon lisans ve ruhsatı olanlar

Organize Sanayi bölgeleri

> Kamuya yararlı dernek ve vakıflar lehine kamulaştırma yapılamaz

> Özel kişi lehine kamulaştırma işlemi özel kişinin başvurusu üzerine ilgili idare tarafından yapılır

> Özel kişiler lehine kamulaştırmalarda kamulaştırma bedelleri ile kamulaştırma için gerekli diğer giderler kural olarak özel kişi tarafından ödenir

Yap işlet devret sözleşmelerinde kamulaştırma bedelinin kısmen yap-işlet-devret tarafından ödenmesi sözleşmede kararlaştırılabilir

> Özel kişi lehine yapılan kamulaştırmalarda mülkiyet idareye geçmekte ve daha sonra kamulaştırılan taşınmaz idare tarafından özel kişiye tahsis edilmektedir

> Özel kişi lehine kamulaştırma işlemine karşı idari yargı yolu açıktır

> Şekil unsuru:

- Yeterli ödeneğin hazırlanması

- Kamu yararı kararının alınması

Kamu yararı kararı hazırlık işlemidir, icrai nitelik taşımaz ve tek başına idare dava Konusu olamaz

Örneğin bir yerde ilkokulun gerekli olduğuna ilişkin karar

KAMU YARARI VEREN MERCİ                 KARARI ONAYLAYAN MERCİ

- Cumhurbaşkanınca kabul olunan büyük enerji, sulama projeleri ve İskan projelerinin gerçekleştirilmesi ile yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla yapılacak kamulaştırmalarda İLGİLİ BAKANLIK >Onaylanmaz

 - Köy yararına kamulaştırmalarda KÖY İHTİYAR HEYETİ >ilçelerde Kaymakam  il merkezlerinde Vali

- belediye yararına kamulaştırmalarda BELEDİYE ENCÜMENİ > ilçelerde Kaymakam  il merkezlerinde Vali

-       İl Özel İdaresi yararına kamulaştırmalarda İL DAİMİ ENCÜMENİ > Vali

-       Devlet yararına kamulaştırmalarda İL İDARE KURULU > Vali

-       Yükseköğretim kurulu yararına kamulaştırmalarda Yükseköğretim Kurulu > Kurul başkanı

-       Üniversite yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulu > Rektör

-       Atatürk Kültür Dil ve Tarih yüksek kurumu yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulu > yüksek kurum başkanı

-       aynı ilçe sınırları içinde birden çok köy ve belediye yararına kamulaştırmalarda İLÇE İDARE KURULU > Vali

-       il sınırları içinde birden çok ilçeye bağlı köyler ve belediyeler yararına kamulaştırmalarda İL İDARE KURULU >  Vali

-       ayrı illere bağlı birden çok Kamu tüzel kişileri yararına kamulaştırmalarda CUMHURBAŞKANI > Onaylanmaz

-       birden çok il sınırları içindeki devlet yararına kamulaştırmalarda CUMHURBAŞKANI> onaylanmaz

-       Kamu kurumları yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulu veya idare meclisi bunların olmaması durumunda yetkili idare organları > Denetimine bağlı oldukları bakan

-       gerçek kişiler yararına kamulaştırmalarda bu kişilerin, özel hukuk tüzel kişileri yararına kamulaştırmalarda ise yönetim kurulları veya idare meclislerinin yoksa yetkili yönetim organlarının başvuru üzerine gördükleri hizmet bakımından denetimine bağlı oldukları Köy Belediye Özel İdare ya da Bakanlık  > Köy Belediye veya Özel İdare tarafından verilen kararlarda > Vali; Bakanlıkça verilenler için onaylama gerekmez

-       Türkiye Radyo Televizyon Kurumu yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulu > Genel müdür

Dikkat: Cumhurbaşkanı veya bakanlıklar tarafından verilen kamu yararı kararlarının ayrıca onaylanması gerekmez

-       Kamulaştırılacak taşınmazın tespiti

-       Kamulaştırma kararı: İdare kamulaştırma kararı verdikten sonra kamulaştırmanın tapu siciline şerh verilmesini kamulaştırmaya konu taşınmaz malın kayıtlı bulunduğu tapu idaresine bildirir

Kamulaştırma kararını alan merciler kamu yararı kararını alan mercilerdir

-       Satın alma usulünün denenmesi

> Satın alma usulünün denenmesi zorunludur

Satın alma usulü ile taşınmaz malikinin rızası şarttır

Satın alma usulü ile anlaşma sağlanırsa artık malik kamulaştırma işlemine ve bedele karşı dava açamaz!!

Satın alma usulü gerçekleşmezse mahkeme yoluna başvurulur

> İdare taşınmazın tapu sicilindeki sayfasına şerh verilmesini tapu idaresine bildirdikten sonra gerekli bilgileri toplar ve taşınmazın bedelini tespit etmek amacıyla en az 3 kişiden oluşan KIYMET TAKDİR KOMİSYONU görevlendirilir Yine idare kendi içinde satın alma ya da trampa işlemlerini yürütmek için biz bir UZLAŞMA KOMİSYONU kurar

> İdare tahmin edilen bedeli belirtmeden malike satın almak ya da trampa yoluyla devralmak istediğini tebliğ eder

> Malik veya yetkili temsilcisi tarafından bu yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 GÜN içinde kamulaştırmaya konu taşınmaz malı pazarlıkla ve anlaşarak satmak ya da trampa isteği ile birlikte idareye başvurulması halinde komisyonun tayin edilen tarihte pazarlık görüşmeleri yapılır

> Bedelde veya trampada anlaşmaya varılırsa bir tutanak düzenlenir ve bu tutanak malik ya da yetkili temsilcisi ile komisyon üyeleri tarafından imzalanır İmzalanan bu tutanak feragat beyanı ve tapuda idare adına yapılacak tescilin hukuki sebebi sayılır.

> İdare tarafından uzlaşma tutanağının düzenlenmesi tarihinden itibaren en geç 45 GÜN içinde bedel hazır edilerek idarenin anlaşma tutanağı ve kamulaştırma öncesi taşınmaz üzerindeki tüm sınırlama ve haklardan arındırıldığını bildiren yazıya istinaden idare adına tapuya resen tescil ve terkin edilir. Tapuya tescil veya terkinden sonra kamulaştırma bedeli malike ödenir

Sonuç:  Böylece taşınmaz kamulaştırma yolu ile alınmış sayılır ve bu şekilde yapılan kalınlaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamaz!!

Taşınmaz üzerinde daha önce tapuda tescil edilmiş olan ayni ve şahsi haklar idareye karşı ileri sürülemez

Mahkeme yolu

> Satın alma usulünün gerçekleşmemesi ya da malikin ferağ vermeye gelmemesi durumunda idare taşınmaz mülkiyetini elde etmek için yargı yoluna başvurulur

> İdare taşınmaz mülkiyetinin kendi adına tesciline ve koşullarını taşıyorsa taksitlendirmeye karar verilmesi için taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açar

> Asliye hukuk mahkemesi malike meşruhatlı bir davetiye gönderir.

> Mahkemenin gönderdiği davetiyede

- taşınmazla ilgili bilgiler

- Malik ile ilgili bilgiler ve kamulaştırma yapan idare belirtilir

Ayrıca tebligatı izleyen günden itibaren 30 gün içinde [1] kamulaştırma işleminin iptalinin İdari yargıda.

[2] maddi hataların düzeltilmesinin adli yargıda dava yoluyla istenebileceği ve davalarda husumetin kime yönlendirileceği

işleme karşı iptal davası açılırsa davanın açıldığı ve yürütmenin durdurulması kararının alındığını bildirilmemesi durumunda kamulaştırma işleminin kesinleşeceği ve mahkemece belirlenen bedel üzerinden taşınmazın idare adına tapuda tescil edileceği

Bedelin hangi bankaya yatırılacağı

konuya ve savunmaya ilişkin delillerin mahkemeye yazılı olarak bildirilmesi gerektiği hususları yer alır

> Asliye Hukuk Mahkemesinin söz konusu tebligatının iki önemli sonucu vardır:

Bu bildirimle malikin kamulaştırma işlemine karşı İdari yargıda dava açma süresi işlemeye başlar

Malikin artık taşınmaz üzerinde devir veya ferağ gibi hukuki tasarruflarda bulunma imkanı ortadan kalkar

> Asliye Hukuk Mahkemesi duruşma sırasında öncelikle tarafları anlaşmaya davet eder

Hakim tarafların ve bilirkişilerin raporları ve beyanlarından yararlanarak adil bir kamulaştırma bedeli tespit eder.

Taraflar anlaşır ise bedel peşin ve nakit olarak hak sahibi adına bankaya yatırılır

İdareye bedelin veya ilk taksiti yatırıldığına dair dekontun ibrazı için 15 gün süre verilir

> Idare tarafından kamulaştırma bedelinin hak sahibi adına yatırıldığına dair makbuzun ibrazı durumunda mahkeme tarafından taşınmaz malın idare adına [1] tesciline ve [2] kamulaştırma bedelinin hak sahibine ödenmesine karar verilir

> Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından verilen tescil hükmü kesindir.

Tarafların bedeline karşı İstinaf ve temyiz hakları ise saklıdır

> Asliye Hukuk Mahkemesinin tescil kararı ile beraber taşınmazın mülkiyeti idareye geçmiş olur

> kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davanın 4 ay içinde sonuçlandırılmaması durumunda tespit edilen bedele bu sürenin bitiminden itibaren Kanuni faiz işler

> Kamulaştırma bedeli İstinaf veya temyiz incelemesi sonunda kesinleşir

> Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen ve tescile ilişkin davada kamulaştırma işlemine karşı hak sahipleri tarafından İdari yargıda iptal davası açılması ve idari yargı mahkemelerinde yürütmenin durdurulması karar verilmesi halinde Asliye Hukuk Mahkemesi İdari yargıda açılan davayı bekletici sorun kabul eder ve bu dava sonucuna göre işlem yapar

Dikkat! Tek başına idari dava açmak yeterli değildir yürütmenin durdurulması kararı da gereklidir

Kamulaştırmada konu unsuru:

Kamulaştırmanın konusu özel mülkiyette bulunan bir taşınmazın idarenin mülkiyetine geçirilmesidir

Kısmi kamulaştırma: Kısmi kamulaştırma mümkündür

Kısmi kamulaştırma sonunda taşınmazın arta kalan kısmı kullanılamaz hale gelirse bu durumda Malik kamulaştırma işlemine İPTAL DAVASI AÇMAMIŞ OLMAK KAYDIYLA 30 Gün içinde İDAREYE başvurarak arta kalan kısmın kamulaştırılması isteyebilir. Bu durumda idare geri kalan kısmı kamulaştırmak zorundadır.

> İdare geri kalan kısmın kamulaştırılma sonucu kullanılamaz hale geldiği iddiasını kabul etmezse malik ADLİ YARGI yerinde dava açarak hakkın yerine getirilmesini isteyebilir.

[ Kısmi kamulaştırmada önce idareye başvurulur. Idare kalan kısmı kamulaştırmaz ise adli yargı yerinde dava açabilir. ]

Baraj inşaatı için yapılan kamulaştırmalar sonunda kamulaştırma sahasında Mücavir taşınmaz mallar kamulaştırma işleminin tamamlandığına ilişkin ilanının indirildiği tarihten itibaren 1 YIL içinde sahiplerinin yazılı başvurusu üzerine

çevrenin sosyal ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulup bozulmadığı ekonomik veya sosyal yönden yararlanılmasının mümkün olup olmadığı yönlerinden ilgili valilikte kurulan komisyon tarafından incelenir

Komisyonca yapılan İnceleme sonucunda çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulduğuna ve taşınmaz maldan yararlanılmasının mümkün olmadığına karar verilmesi halinde taşınmaz mal kamulaştırmaya tabi tutulur

Kamu tüzel kişileri arasında taşınmaz mal devri: Ister kamusal mal olsun isterse idarenin özel malı olsun kamuya ait taşınmaz kamulaştırma Konusu olamaz

Taşınmaz mala kaynak veya irtifak hakkına ihtiyacı olan idare taşınmazın bedelini tespit eder

Alıcı idare ödeyeceği bedeli de belirterek mal sahibi idareye yazılı olarak başvurur

İlgili idare bu başvuru üzerine devre muvafakat etmez ya da başvuruya cevap vermezse anlaşmazlık alıcı idarenin başvurusu üzerine Danıştay idari dairesi tarafından incelenerek 2 ay içinde kesin olarak karara bağlanır

Danıştay sadece devir konusunda karar verir

Bedel konusunda ise karar veremez

Taraflar bedelde anlaşamazlarsa alıcı idare Danıştay kararının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde Asliye Hukuk Mahkemesine başvurarak kamulaştırma bedelinin tespiti ister

Mahkeme kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın peşin ve nakit olarak mal sahibi idareye verilmek üzere bir bankaya yatırılması ve makbuzun ibraz edilmesi için alıcı idareye 15 gün süre verir

Alıcı idare paranın yatırıldığına dair makbuzun ibrazı halinde Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından taşınmaz malın alıcı idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin mal sahibi idareye ödenmesine karar verilir

Tescil hükmü kesin olmakla birlikte tarafların bedele ilişkin İstinaf ve temyiz başvuru hakları saklıdır

Bu surette devir alınan taşınmaz mal, kaynak ya da irtifak hakkı sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış Sayılır

Alınan mal devir amacı veya devreden idarenin izni dışında başka bir kamusal amaçla kullanılamaz. Kullanılırsa devreden idare taşınmaz malı geri alma hakkına sahiptir

İçişleri Bakanlığının güvenlik gerekçesiyle ihtiyaç duyduğu kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ve il özel idareleri dahil mahalli idareler ve diğer kamu tüzel kişilerine ait taşınmaz mallar, kaynak veya irtifak hakları Cumhurbaşkanı kararıyla resen hazine adına tescil edilip İçişleri Bakanlığı'na tahsis edilir

Taşınmazın Bedeli tescil işleminden itibaren 60 gün içinde valiliklerce resen tespit edilir

Bedele ilişkin itirazlar Danıştaya yapılır itirazlar tescil işlemini durdurmaz

Mahkemelerce ihtiyati tedbir ve yürütmenin durdurulması kararları verilemez

Kamulaştırma işlemine karşı iptal davası:

Kamulaştırmaya konu taşınmaz malın maliki tarafından Asliye Hukuk mahkemesince yapılan tebligat gününden, kendilerine tebligat yapılmayanlara ise tebligat yerine geçmek üzere Asliye Hukuk mahkemesince gazete ile yapılan ilan tarihinden itibaren 30 gün içinde kamulaştırma işlemine karşı İdari yargıda davası açılabilir

İdari yargıda açılan davalar öncelikle görülür

İştirak halinde ya da müşterek mülkiyette paydaşların tek başına dava hakkı vardır

Kamulaştırmaya konu taşınmaz malın maliki tarafından Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan tebligat gününden, kendilerine tebligat yapılmayanlara ise tebligat yerine geçmek üzere mahkemece gazete ile yapılan ilan tarihinden itibaren 30 gün içinde kamulaştırma işleminde maddi hatalara karşı da adli yargıda düzeltme davası açılabilir

İdare tarafından da kamulaştırma belgelerinin mahkemeye verildiği günden itibaren 30 gün içinde maddi hatalara karşı adli yargıda düzeltme davası açılabilir

İptal davasında görevli ve yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer İdare Mahkemesidir

Kamulaştırmada nakden ve peşin ödeme:

Nakden ödeme

Nakden ödeme kurallarının istisnası trampa yoluyla kamulaştırmadır

Mal sahibinin kabul etmesi durumunda kamulaştırma bedeli yerine idarenin kamu hizmetine tahsil edilmemiş olan taşınmaz mallarından bedeli kısmen ya da tamamen karşılayacak miktarı verilebilir

Taşınmaz mal bedelleri arasındaki fark taraflarca nakit olarak karşılanır

Ancak idarenin vereceği taşınmaz malın değeri kamulaştırma bedelinin %120' sini aşamaz

Peşin ödeme

Peşin ödeme kuralıınn istisnası taksitlendirmedir

Aşağıda belirtilen kamu hizmetleri için yapılan kamulaştırmalarda taksitlendirme yapılabilir:

-       tarım reformunun uygulanması

-       Cumhurbaşkanınca kabul olunan büyük enerji sulama ve İskan projeleri

-       yeni ormanların yetiştirilmesi

-       kıyıların korunması

-       Turizm amaçlı kamulaştırmalar

Küçük Çiftçinin doğrudan işlediği toprağın bedeli her halde peşin ödenir Taksitlendirme süresi beş yılı aşamaz

Taksitlere devlet alacaklarına uygulanacak en yüksek Faiz haddi uygulanır ve taksitler eşit miktarlarda ödenir

Malikin geri alma hakkı:,

Kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl içinde kamulaştırma yapan idarece kamulaştırma ve devir amacına uygun hiçbir işlem ya da tesisat yapılmaz veya kamu yararına yönelik bir ihtiyaca tahsis edilmeyerek taşınmaz mal olduğu gibi bırakılırsa mal sahibi ya da mirasçıları kamulaştırma bedelinin aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte ödeyerek taşınması geri alabilir

Doğmasından itibaren bir yıl içinde kullanılmayan geri alma hakkı düşer

Taksitlendirme yapılan kamulaştırmalarda geri alma hakkı kullanılamaz

1 ve 5 yıllık süreler geçtikten sonra kamulaştırılan taşınmaz malda hakları bulunduğu iddiasıyla eski malikleri veya mirasçıları tarafından idareden herhangi bir sebeple hak bedel veya tazminat isteminde bulunulamaz ve dava açılamaz

Acele kamulaştırma:

Milli müdafaa mükellefiyeti kanunu uygulamasında yurt savunması ihtiyacına veya aceleliğine  Cumhurbaşkanınca karar alınacak hallerde ya da özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz malların kamulaştırılması acele kamulaştırmadır

İlgili idarenin istemi ile mahkemece 7 gün içinde kamulaştırılacak taşınmaz malın değeri tespit edilir

Tespit edilen değer idare tarafından mal sahibine yapılacak davetiyede gösterilir ve bankaya yatırılarak o taşınmaz mala el konulabilir

Mahkemece verilen taşınmaz mala el koyma kararı tapu müdürlüğüne bildirilir ve tapu kütüğüne taşınmaz malın başkasına devir, ferağ veya temlikin yapılamayacağı hükmü şerh edilir

> Kamulaştırmada boşaltma: Kamulaştırma yapılan idare icra dairesinden taşınmaz boşatmalarını ister

İtiraz ve şikayet boşaltmayı durdurmaz ve mahkemece ihtiyati tedbir kararı verilemez

> Kamulaştırmadan vazgeçme

İdare kamulaştırmanın her aşamasında kamulaştırma kararı veren ve onaylayan yetkili merciin kararı ile kamulaştırmadan tek taraflı olarak vazgeçebilir

Kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi luzumu kalmaması durumunda keyfiyet idare tarafından mal sahibi ya da mirasçılarına tebligat kanunu hükümlerine göre duyurulur

Bu duyuru üzerine mal sahibi veya mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek Kanuni faiziyle birlikte 3 ay içinde ödeyerek taşınmazı geri alabilir

İade işleminin kamulaştırmanın ve bedelinin kesinleşmesinden sonra 1 yıl içinde gerçekleşmesi halinde kamulaştırma bedelinden faizi alınmaz

Bu hükümlere göre taşınmaz malı geri almayı kabul etmeyen mal sahibi ya da mirasçıların geri alma hakkı düşer

Bu hükümler kamulaştırmanın kesinleşmesi tarihinden itibaren 5 yıl geçmiş olması halinde uygulanmaz

Kamulaştırılan taşınmaz mala kamulaştırma yapan idare dışında bir idare Kamu hizmeti amacıyla istekli olursa vazgeçmeye ilişkin hükümler uygulanmaz

Kamu tüzel kişiler arasında Taşınmaz mal devrine ilişkin hükümler uygulanır

Taşınmaz malın mülkiyetinin kamulaştırılması yerine amaç için yeterli olduğu takdirde zora dayalı olarak irtifak hakkı kurulabilir

Maliklerinin mülkiyet hakkının kullanılmasının engellenmesi ve can ve mal güvenliği bakımından gerekli önlemlerin alınması kaydıyla kamu yararına dayalı olarak taşınmazların üstünde teleferik ve benzeri ulaşım hatları ile her türlü köprü taşınmazların altında metro ve benzeri raylı taşıma sistemleri ile tünel yaptırılabilir

Taşınmazların mülkiyet hakkının kullanımının engellenmemesi halinde taşınmazlara ilişkin herhangi bir kamulaştırma yapılmaz

Bu halde yapılan yatırım nedeniyle taşınmaz maliklerinden değer artış Bedeli alınamaz

Geçici işgal:

İdarenin mülkiyetine el atmaksizin bir taşınmaza geçici olarak el atmasıdır

Kamulaştırma kanununda yer almaz özel bir kanunda düzenlenir

Geçici işgalin sebep unsuru bayındırlık işleridir

Geçici işgalin konusu arsa ve araziler olup konut ya da eklentiler geçici işgalin konusu olamaz

İşlemi İl İdare kurulu tesis eder

Geçici işgal kararnamesine karşı İdari yargıda iptal davası açılabilir 

Malik bedeli az bulursa adli yargıya başvurabilir

[ACELE KAMULAŞTIRMA > CUMHURBAŞKANI KARARI

GEÇİCİ İŞGAL > İL İDARE KURULU]

Devletleştirme:

Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde devletleştirildir

Devletleştirme gerçek karşılığı üzerinden yapılır

Devletleştirme kamu yararının zorunlu kıldığı durumlarda Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel bir işletmenin Kanun ile bütününe idarece el konulmasıdır

Devletleştirmenin koşulları şunlardır

Devletleştirilecek özel teşebbüsün yaptığı hizmet veya üretiminin ülke çapındaki kamu ihtiyacına hitap etmesi

Bu hizmet veya üretimin kontrol rekabet ikame ya da başka yollardan sağlama imkanının bulunmaması

Hizmet veya üretimin yavaşlatılması veya durdurulması halinde kamunun büyük zarar görmesi

Devletleştirme en fazla 5 yıl içinde eşit taksitlerle ödenmek suretiyle de yapılabilir

Özel teşebbüsün sahibi ya da temsile yetkili organı değer tespit ve takdir raporunun tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde özel teşebbüsün Kanuni merkezinin bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde tespit ve takdir olunan bedele itiraz davası açabilir

İlgili bakanlık da değer tespit ve takdir raporunun kendisine verildiği tarihten itibaren 60 gün içinde bedele itiraz davası açabilir

Devletleştirmenin yargısal denetimi Anayasa Mahkemesi tarafından yapılır

18.10.2019

16 KASIM 2019

OSMANCIK

CUMA