TARİHTE ‘İLK’LER [2020]
1. “Türk” kelimesini siyasî bir isim olarak ilk kez Köktürkler kullanmıştır
2.“Türk” adından ilk kez Çin yıllıklarında bahsedilmiştir.
3.VI. yüzyılda coğrafî bir
terim olarak "Türkiye" kelimesi ise ilk kez Bizans kaynaklarında geçmektedir
4.Anav Kültürü : Orta Asya’nın en eski kültür merkezidir
5.Andronova Kültürü : Türklerin ilk ataları oldukları kabul edilmektedir. Tunçtan
ve altından yapılmış eşyalar ilk kez burada bulunmuştur.
6.Karasuk Kültürü : Andronova kültürüne benzer. İlk kez demiri işlemişlerdir
7.Tagar Kültürü : Türklere ait en gelişmiş kültür merkezidir
Bu kültürlerden günümüze en yakın olanı Tagar Kültürü'dür.
8.Afanesyova kültürü Orta Asya'daki Türklerin en eski kültür merkezidir
9.Bilinen ilk Türk topluluğu İskitlerdir
10.İlk bilinen ve en önemli iskit hükümdarı Alp ertungadır.
11. ilk kadın hükümdar Tomris hatun iskitleri yönetmiştir
12.Üzengiyi ilk defa kullanan Türk boyu İskitlerdir.
13.İlk defa balbal diken Türk boyu İskitlerdir.
14.Asya (Büyük) Hun Devleti Hunlar hakkındaki ilk bilgilere Çin kaynaklarında rastlanmaktadır.
15.Orta Asya’da kurulan ilk Türk devleti Asya Hun Devletidir. (Bilinen ilk teşkilâtlı Türk devleti)
16.Orta Asya’daki Türk boylarını ilk kez bir bayrak altında toplayan devlet Asya Hun Devletidir.
17.Mete Han döneminde teşkilâtlanmaya çok önem verilmiştir. Nitekim bu dönemde;
- İlk devlet teşkilâtı oluşturulmuştur.
- İlk kez Türk siyasî birliği sağlanmıştır.
- İlk kez “İkili Yönetim” sistemi ile “Kurultay” (Danışma Meclisi) oluşturulmuştur.
- İlk düzenli ordu teşkilâtı kurulmuştur.
18.Avrupa (Batı) Hun Devleti, Avrupa’da kurulan ilk Türk devletidir
Avrupa Hun Devleti hükümdarı ULDIZ döneminde Anadolu'ya ilk defa ayak basılmıştır
19.Köktürk Devleti
- Orta Asya’da kurulan ikinci büyük Türk devletidir.
- Türk adını ilk kez kullanan (ilk kez Türk adıyla kurulan) Türk devletidir.
20.639’da başlayıp 40 kahraman Türk’ün ölümüyle sonuçlanan Kürşad Ayaklanması,
Türk tarihindeki ilk bağımsızlık mücadelesi olarak bilinmektedir
21.Vezir Tonyukuk Türk tarihinin ilk veziri olarak kabul edilmektedir
22.Köktürkler;
- Türk adıyla kurulan ilk Türk devletidir.
- Yazıyı ilk kez kullanan Türk devletidir.
- İlk Türk alfabesini (Köktürk/Orhon Alfabesi) oluşturmuşlardır.
- Türklere ait ilk Türkçe yazılı belgeleri (Orhun Kitabeleri) bırakmışlardır.
23.Orta Asya'dan Bizans'a ilk elçi gönderen devlet Köktürklerdir
24.Uygurlar;
- Yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir.
- Türk tarihinin ilk şehirlerini kurmuşlardır. (Beşbalık, Ordubalık, Turfan...)
- Kâğıt ve matbaayı kullanan ilk Türk devletidir. (hareketli ya da tahtadan harfler)
- Mimarî eserler (tapınak, saray, ev vb.) bırakan ilk Türk devletidir.
- Töreyi yazılı hale getiren ve yazılı hukuk kuralları oluşturan ilk Türk devletidir.
- Ciltçilik, fresk ve minyatür sanatının ilk örneklerini vermişlerdir
- Gök Tanrı inancını terk eden ilk Türk devletidir.
- İlk kez kütüphane kuran Türk devletidir
- Orta Oyunu ile Türk tiyatrosunun ilk örneklerini vermişlerdir
25.İstanbul’u kuşatan (626’da) ve Hıristiyanlığı kabul eden ilk Türk topluluğu Avarlardır
26.Avarlar, üzengiyi ve süvari kılıcını Avrupa’ya tanıtan ilk
devlettir
27.Karluklar
- İslâmiyet’i kabul eden ilk Türk topluluğudur
- Moğollara (Cengiz Han)’a itaat eden ilk Müslüman Türk topluluğudur
28.Kırgızlar
- Orta Asya’da egemenlik kuran son Türk boyu Kırgızlardır
- Moğolların hâkimiyeti altına girip, Cengiz Han’a itaat eden ilk Türk topluluğudur.
- Dünyanın en uzun destanı olan (400 bin mısra) Manas Destanı’nı oluşturmuşlardır
29-Hazarlar
- Hz. Osman döneminde İslâm ordularıyla savaşan ilk devlettir
- İbraniler (Yahudiler) dışında Musevîliği kabul eden tek topluluktur. Bu nedenle Tek Tanrılı inanç sistemini benimseyen ilk Türk devletidir.
- Hazarlar aynı zamanda paralı ordu kuran ilk Türk devletidir
30.Oğuzlar (Uzlar) en kalabalık Türk boyudur. (24 boy)
31.Tuna Bulgarları 864’te Hıristiyanlığı resmî din olarak kabul etmiş, Türk tarihinde ilk
kez “Han” unvanını değiştirip yerine “Çar” unvanını kullanmışlardır.
32.Çar unvanını ilk kullanan Türk hükümdar Simondur
33.İtil Bulgarları ise İslâmiyet’i kabul etmiştir. Bu nedenle Avrupa’daki Türk-İslâm kültürünün ilk temsilcileri sayılırlar
34.İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti İtil Bulgarlarıdır
35.Avrupa'nın kuzeyinde kurulmuş ilk Müslüman Türk devleti İtil Bulgarlarıdır
36.İslamiyeti devletin resmi dini haline getiren ilk Türk devleti İtil Bulgarlarıdır
37.Macarlar
- Türk kültürü, dili ve tarihine ait ilk araştırmaları başlatan topluluktur
- Dünyadaki ilk Türkoloji Enstitüsü’nü 1870’te Budapeşte’de Macarlar açmıştır.
38.Türgişler (Türgeşler)
- Bilinen ilk hükümdarları Baga Tarkan’dır.
İlk kez para bastıran Türk devletidir. [ilk madeni para: “Yarmak]
- Baga Tarkan kendi adına para bastıran ilk Türk hükümdarıdır.
39.Tengri kelimesi, günümüz Türkçesi’ndeki “Tanrı” anlamına gelmekte olup, Orhun Kitabeleri’nde çözülen ilk kelimedir
40.Pazırık Kurganı:
Altay Dağları’nda bulunan ve Hunlara (bazı kaynaklara göre İskitlere) ait olduğu tahmin edilen bu kurganda dünyanın en eski halısı olarak kabul edilen Pazırık Halısı çıkarılmıştır.
41.Töre hukuku ilk kez Uygurlar tarafından yazılı hale getirilmiştir.
42.Türklerin tanımış olduğu ilk bitki Yonca’dır.
Türklerin üretmiş oldukları ilk ise Darı’dır
44.Köktürk (Orhon) Alfabesi: Türklerin ilk millî alfabesi olup 38 harften oluşur. Köktürk
(Orhun) Kitabeleri bu alfabe ile yazılmıştır
45.Türk tarihinde ilk yazılı kaynaklar II. Göktürk (Kutluk) Devleti döneminde dikilen
Orhun (Göktürk) Kitabeleri’dir
46.Köktürk (Orhun) Kitabelerinin Özellikleri
- Türk tarihine ait Türklerin bıraktığı ilk yazılı belgelerdir. (ilk Türkçe metin)
- Yazılı Türk Edebiyatı’nın ilk eserleridir.
- Türk adının geçtiği ilk Türkçe belgedir.
- Türk devlet anlayışını anlatan ilk belgedir.
- Siyasetnâme özelliği gösterir.
- Yazarı Yolluğ Tigin’dir. (Adı bilinen ilk Türk tarihçisi olarak kabul edilir.)
- 1709’da İsveçli yüzbaşı Johan Von Strahlenberg tarafından bulunmuş, ilk kez Danimarkalı Türkolog Wilhelm Thomsen tarafından okundu.
47.Balballar Türk sanatındaki ilk heykel örnekleri olarak kabul edilmektedir
48.Eski Türklerde adı bilinen ilk Türk şairi Aprın-Çur Tigin’dir
49.Türk tarihinde ilk kez eğitim faaliyetlerinde Asya Hunlarında başlanmıştır
Türk tarihinde ilk kez örgün eğitim kurumlarını oluşturanlar ise Uygurlar’dır
50.Uygurlar ilk defa minyatür sanatını kullanmışlardır
51Türk tarihinde ilk defa kağıt para kullanan devlet Uygurlardır. Bu paraya çav ismi verilmiştir
52.Türk tarihinin ilk vakıflarını oluşturan devlet Uygurlar’dır.
53.Dünya tarihinde milletlerarası ilk yarışma düzenleyen devlet Kırgızlar’dır
54.Afganistan'da kurulan ilk Türk devleti Akhunlardır.
55.Türkler'in tarih boyunca kullandıkları takvimler içerisinde ay yılı esasına dayanan tek takvim Hicri takvimdir.
56.İslamiyet öncesinde parayı ticarette bir değişim aracı olarak kullanan ilk Türk devleti Köktürkler’dir
57.İlk Türk tarihçisi ve yazarı Vezir Tonyukuk ‘tur.
58.Orhun Abideleri Türk tarihinin ilk siyasetnamesi özelliğini taşır
Yorumlar
Yorum Gönder